Arkeolog sıkıntısını aşmayı, uzmanlaşmış ve geniş bakış açılı arkeolog sayısını artırmayı, modern dünya arkeolojisi ile Çin arkeolojisi arasındaki seviye farkını aşmayı hedefleyen Çin Ulusal Arkeoloji Programı uygulamaya koyuldu.

100. Yılını Kutlayan Çin Arkeolojisi,  Çin Milli Arkeoloji Programı ile önümüzdeki yıllarda dünya arkeolojisinde ağırlığını hissettirmeyi hedefliyor.

Beş Yıllık Kalkınma Planlarına arkeolojiyi ilk kez geçen yıl (2021-25 Kalkınma Planı) dahil eden Çin Halk Cumhuriyeti, 'Mili Arkeolojiyi Güçlendirme Programı' hazırlayarak,  planı hayata geçirmek için Çin'in ünlü arkeoloji akademilerinden uzman arkeologlardan oluşan bir komisyon oluşturdu.

Arkeolojik bilinci millleştirme ekseninde 8 Odak Noktası içeren Çin Ulusal Arkeoloji Programı'nda yer alan denizaşırı arkeoloji hedefi çerçevesinde Çinli ve yabancı arkeologlar arasındaki değişimler teşvik edilecek. 

China Daily'de Wang Kaihao imzası ile yayınlanan "Arkeolojinin geleceğini beslemek" başlıklı yorum haberde yer alan bilgilere göre; Çin Milli Arkeoloji Programı'nın hayata geçirilmesi için seçilen 13 üniversitede çalışmalara başlandı. 

İşte söz konusu yorum haberin tam metni:  

Multidisipliner bilim, multidisipliner düşünürler gerektirir, program, ülkenin uzmanlık alanındaki boşluğu doldurmayı amaçlamaktadır.

Ulusal Kültürel Miras İdaresi'ne göre, 2021'de Çin'de 1.700 arkeolojik kazı yapıldı. Geçen yılki büyük buluntular, Sichuan eyaletinde Sanxingdui bölgesindeki 3.000 yıllık altı yeni çukurdan, Shaanxi eyaletindeki Batı Han Hanedanlığı İmparatoru Wen'in (MÖ 220 - MS 24) mozolesinin keşfinin doğrulanmasına kadar uzanıyordu. 1921'de günümüz Henan eyaletinde Sanmenxia'da 5.000 yıllık Yangshao kültürünün keşfine kadar uzanan arkeolojik çalışmalar; modern Çin arkeolojisinin yüzüncü yılını kutlamak için muhtemelen en iyi hediyelerdi.

Çin Halk Cumhuriyeti Başkanı Xi Jinping,  Ekim ayında Çin arkeolojisinin 100. yıldönümünü kutlamak için düzenlenen törene gönderdiği tebrik mesajında geçen yüzyılda Çin medeniyetinin derinliğini gösteren keşifleri överek "Çin'in milli özelliklerine sahip, Çin Ahlakı ve kültürü ile yoğrulmuş bir arkeoloji disiplini geliştirme" çağrısında bulunmuştu.

Kasım ayında kültürel miras çalışması kapsamında, arkeoloji, ilk kez  ulusal düzeyde bir rehberde yer aldı ve Beş Yıllık Kalkınma (2021-25) Planına dahil edildi.

Program, ayrıca Çin'deki üst düzey akademilerinden oluşan bir küresel arkeoloji grubu oluşturmayı da hedefliyor.

Beş Yıllık Kalkınma Planına dahil edilmesine rağmen, Çin Arkeolojisi arkeolog sayısı açısında bir darboğaz içinde. 

Çİn'de kazıları yönetme yetkisine sahip yalnızca 1.000 arkeolog var, tüm arkeologların sayısı ise yaklaşık 6.000 civarında. 

Ulusal Kültürel Miras İdaresi Müdür Yardımcısı Song Xinchao  "Çoğu arkeolog, özellikle zorlu akademik alanlarda ezici programlarla karşı karşıya ve saha deneyiminden yoksun. Kapsamlı saha deneyimi ve disiplinler arası uzmanlık gerektiren alanlarda elimizdeki arkeologlar yeterli değil" diyor. 

Arkeolog sayısındaki sıkıntıyı gidermek amacıyla yetkililer, Ocak ayında Çin Milli Eğitim Bakanlığı ile işbirliği içinde ulusal bir program başlattı. Üst düzey üniversiteler ve önde gelen arkeoloji enstitüleri, en çok ihtiyaç duyulan akademik alanlarda doktora adaylarını yeteneklerine göre yetiştirmek için işbirliği yapacak.

Her üniversite program için en fazla 10 doktora adayı seçecek. Seçilen doktora adayları, okullarının ve işbirliği yapılan akademilerin kaynaklarını kullanarak disiplinler arası çalışmalar konusunda eğitim alacaklar. Programın maliyeti büyük ölçüde merkezi hükümet tarafından karşılanacak. Program için Pekin Üniversitesi ve Çin Renmin Üniversitesi, Şanghay'daki Fudan Üniversitesi, Jiangsu eyaletindeki Nanjing Üniversitesi ve Hubei eyaletindeki Wuhan Üniversitesi de dahil olmak üzere on üç üniversite seçildi. Ortaklar arasında Çin Sosyal Bilimler Akademisi Arkeoloji Enstitüsü, Pekin'deki Ulusal Arkeoloji Merkezi ve Saray Müzesi, Gansu eyaletinin Mogao Mağaralarını yöneten Dunhuang Akademisi ve Xi'an'daki Shaanxi Arkeoloji Akademisi de dahil olmak üzere 16 önde gelen araştırma enstitüsü bulunuyor.

Nanjing Üniversitesi'nde arkeoloji profesörü olan He Yun'ao, "Bu, birinci sınıf yetenekleri beslemek için önemli bir adım.  Üniversiteler akademik araştırmaya odaklanır, ancak iyi araştırmacılar mutlaka iyi saha arkeologları değildir. Bu açıdan özellikle enstitüler adaylara çok daha pratik fırsatlar sunmalıdır. Kısa süreli programlar yetersiz kalır" dedi.

"Bir öğrenci bu yıl bir sitede çalışabilir ve sonraki yıl başka bir yere gidebilir. Ama en iyiyi yetiştirmek istiyorsak, onları belirli bir alanda daha uzun süre kök salmaya teşvik etmeliyiz." diyen Prof. He Yun'ao, "Bu yeni yaklaşım sayesinde, bir doktora adayı daha geniş ufuklar geliştirebilir ve sorunları farklı perspektiflerden çözme konusunda uzman olabilir" tavsiyesinde bulundu.

Kıdemli bilim adamları tarafından yapılan birçok keşfe rağmen, Çin arkeolojisinde hala eksiklikler olduğunu belirten Prof. He Yun'ao,  boşlukları doldurmak için yeni nesillere ihtiyaç olduğunu belirtti.

Prof. He Yun'ao, sözlerini şöyle sürdürdü: "Yeni program, mağara tapınakları, sualtı arkeolojisi, sınır bölgeleri ve doğa bilimlerine yüksek teknoloji yaklaşımları dahil olmak üzere sekiz özel odak noktası içeriyor. Bu alanlara acilen ihtiyaç var, ancak doktora öğrencilerinin oryantasyonu genellikle en çok ihtiyaç duyulan şey tarafından değil, danışmanlarının odak noktası tarafından belirlenir. Yeni politika, öğrencilerin amirlerinin bile aşina olmadığı alanlara katkıda bulunmalarına yardımcı olacak."

Her üniversite ve akademi için özel yetenek geliştirme planları bu ayın sonuna kadar Milli Eğitim Bakanlığı'na sunulacak. Programdaki her katılımcı, ilgili akademik avantajlarının  değerlendirilmesine dayalı olarak sekiz alandan bir veya iki özel alanda lider olarak atanacak. Öğrenciler asıl danışmanlarını takip ederken, diğer kurumlardan gelen uzmanlarlardan da takviye bilgiler elde edebilecek. 

CASS Arkeoloji Enstitüsü'nde araştırmacısı Liu Guoxiang'a göre, program Çinli ve yabancı arkeologlar arasındaki değişimleri teşvik edecek, çünkü denizaşırı arkeoloji sekiz odak alanı arasında yer alıyor.

1949'da 'Yeni Çin'in kurulmasından bu yana ilk kez 2018'de Mısır'da bir Çin saha projesi gerçekleştirildi. Çinli arkeologlar sınır ötesinde  Honduras, Kenya, Hindistan gibi ülkelerde ve eski İpek Yolu boyunca Çinli ve yabancı bilim adamlarını içeren bir kaç projede yer alabildi.

Liu, "Çin medeniyetini küresel perspektifinde değerlendirmemiz ve karşılaştırmalı arkeoloji yoluyla bir medeniyetin nasıl doğup büyüdüğünü daha iyi anlamamız gerekiyor. Denizaşırı arkeolojiye nispeten geç başladık, ancak işbirliği araştırma kapasitesini artırmamıza yardımcı olacak."

Hem Prof. He Yun'ao, hem de Liu Guoxiang, saha çalışmasına ek olarak arkeolojik teorinin önemini vurguladılar:

Prof. He Yun'ao bu konuda  “15 yıllık doktora tezlerini gözden geçirme deneyimime dayanarak söyleyebilirim ki teori üzerine sadece bir avuç makale alıyoruz, tezlerin büyük çoğunluğu belirli vakalara odaklanıyor. Ancak, modern arkeoloji, artık beşeri bilimlerin ötesine geçerek çok çeşitli doğa bilimlerine ve mühendisliğe kadar uzandı. Daha bütüncül bakış açısı geliştirmiş uzmanlar yetiştirmek gerekiyor" dedi. 

 Liu Guoxiang, "Mevcut pedagojimiz, arkeologları belirli türdeki sitelere odaklanmaları için eğitme eğilimindeyken geliştirdiğimiz program, kapsamlı çalışmalar gerektiren komplike bir sistem içeriyor. Yeni bir çerçeve oluşturmak için çok yönlü insanlara ihtiyacımız var."

Liu, Çin'in milli özelliklerine sahip sistematik bir arkeoloji teorisinin de küresel akademik değişime katkıda bulunacağını savunarak şunları söylüyor:  "Geçen yüzyılda çok fazla materyal topladık, ancak öğrendiklerimize yabancı teorileri uygulayamayız. Eski Çin uygarlığının çekiciliğini göstermek için kendi düşüncelerimizi ve deneyimlerimizi dahil etmeliyiz"

arkeolojisanat.com