Mardin Müze Müdürlüğü tarafından 2013 yılından bu yana Şırnak'ın Cizre İlçesi'nde sürdürülen 'Şehri Nuh Diriliyor' projesi kapsamındaki İçkale Kazı çalışmalarına başlandı.

Cizre Kaymakamlığı'nın 'Şehri Nuh Diriliyor' projesi kapsamında Mardin Müze Müdürü Nihat Erdoğan başkanlığında ve Batman Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Dekan Vekili, Sanat Tarihi Bölüm Başkanı, kazı çalışmaları Bilimsel Danışman Başkanı Arkeolog Prof. Dr. Gülriz Kozbe’nin bilimsel danışmanlığında, Cizre İçkale Kazı çalışmalarının bu yılki bölümüne başlandı.

Geçmişi Ortaçağ'a dayanan kazı çalışmalarının yapıldığı Cizre Kalesi Cudi ve Gabar Dağı sıralarının kesiştiği alanın güneyinde ve Dicle Nehri’nin Türkiye topraklarından ayrıldığı son sınırda yer aldığı belirtildi. Anadolu’daki Ortaçağ'dan kalan birçok kalede olduğu için Dışkale ve İçkale'den oluşan Cizre Kalesi'nin iç tarafındaki kazı çalışmalarının ilçe ve bölge tarihini aydınlatmada önemli rol oynaması bekleniyor.

11'inci Yüzyıl'dan günümüze kadar yerleşim gördüğü tespit edilen İç kale, güney cephesinde doğu- batı doğrultusunda uzanan kendi içinde birçok yapıyı barındıran geniş bir alana yayılıyor. Sultan Abdülhamit Han zamanında Cizre Miran Aşiretleri reisi Mustafa Paşa tarafından yaptırılan Hamidiye Kışlası, Sarayburnu ve aynı alanda yer alan kalenin giriş kapılarından Aslanlı Kapı, Mem u Zin Zindanı/ Burç, Seyfiye mescit ve Medresesi, Karargah binası Belek Burcu ve sur duvarlarının bir bölümü bugün ayakta kalan ve restorasyonları sürdüğü kaydedildi.

Mardin Müzesi görevlileri tarafından titizlikle yapılan arkeolojik kazılarda geçmişin bilgi kaynağı eserler arasındaki en küçük parçalar bile değerlendirilerek poşetlenip kazı evine gönderilirken kırık parçalar 'yap-yoz' oyunundaki gibi tek tek aranarak müze labaratuvar ekiplerince birleştirilerek, restore ediliyor. Kazılarda şimdiye kadar 11'inci Yüzyıl'dan itibaren 3 ayrı tabaka tespit edildi mimarileri açığa çıkarıldı Osmanlı Dönemi yapıları restore edilerek ayağa kaldırıldı. Alanda tabakaları tarihlendiren sikke, çanak- çömlekler, kandiller cam süs eyşaları, lüleler mezar taşları, yazıtlar gibi tarihi eserler gün yüzüne çıkarıldı.

ARKEOLOJİ ALANINDA BUGÜNE KADAR NELER BULUNDU?

Uzun süre askeri birliğin konuşlandığı alandaki kazı alanında kültürel katlar ortaya konulurken mevcut olan bugün kısmen ayakta olan sur duvarları da koruma altına alınarak restore edildi. Sur duvarları hem koruma altına alındı, restorasyon çalışmaları devam etti. Kazılarda, 2 katlı 'Seyfiye Medresesi' de açığa çıkarıldı. Artuklu ve Osmanlı'ya ait sırlı sırsız çanak- çömlek, cam objelerin yanı sıra Uzakdoğu'dan, 16'ncı Yüzyıl'da İpek Yolu ticareti ile gelen ve Cizre beylerine hediye edilen Çin porselenleri de İpek Yolu ticaret güzergahındaki Cizre'nin belleğini günümüze taşıdığı ifade edildi.

İhsan Dörtkardeş - DHA