Uluslararası Türk Akademisi Başkanı Darhan Kıdırali, Moğolistan'da henüz hiçbir Türkolog ve arkeoloğun girmediği bazı sahaları araştırmak ve arkeoloji kazıları yapmak için lisans aldıklarını kaydetti.

Uluslararası Türk Akademisi (TWESCO) Başkanı Darhan Kıdırali, akademinin bir çok uluslararası faaliyete imza attığını belirterek, Paris'te Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) ofisinde ilk kez Türkçe "Manevi Yenilenme ve Kültürel Miras: Geçmişten Geleceğe Türk Dili" temalı forum düzenlediklerini söyledi. Kıdırali, bununla Türkçe'nin UNESCO'da sık kullanılan dillerden biri haline gelmesine katkı sağladıklarını dile getirdi.

Bu yıl UNESCO ile üyelik anlaşması imzalayacaklarını aktaran Kıdırali, "Akademinin UNESCO’ya üye olması Türk dünyası gündeminin uluslararası camiaya taşınmasında büyük etkisi olacak." dedi.

Kıdırali, yazar Cengiz Aytmatov’un doğumunun 90. yıl dönümüyle ilgili Kazakistan ve Özbekistan'da toplantılar gerçekleştirdiklerini, orada Kazak, Kırgız ve Özbek aydınlarıyla ortak edebiyatın, Aytmatov’un eserlerinin insanlığa verdiği mesajı ve bunların Türk dünyasının geleceği için önemini vurguladıklarını ifade etti.

Bu yıl Özbekistan'a yaptıkları ilk kapsamlı ziyaret çerçevesinde Navoi Ünivesitesinde Türkoloji Kongresi düzenlediklerini, orada Türkoloji merkezinin kurulmasıyla ilgili karar alındığına dikkati çeken Kıdırali, Özbekistan İlimler Akademisiyle bir iş birliği memorandumu imzalayacaklarını kaydetti.

- Türk dünyasının entegrasyonuna Türkiye'nin kurumlarının katkısı büyük

Son 8 yılda Türk dünyasındaki entegrasyon ve iş birliğinin arttığını belirten Kıdırali, bunda Türkiye İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA), Yunus Emre Enstitüsü, Yurt Dışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı, Atatürk Kültür, Dil ve tarih Yüksek Kurumu gibi kurumların da büyük etkisinin olduğunu söyledi.

TWESCO Başkanı, ortak faaliyetlerle hazırlanan Ortak Tarih, Türk Edebiyatı ve Ortak Coğrafya kitaplarının ülkelerin eğitim programlarına alınması için tüm üyelerin onayını beklediklerini ifade etti.

-"'Atalar Mirası' portalına Türk meslektaşlarımı davet ediyorum"

Kıdırali, geçen yıl tanıtımını yaptıkları "Atalar Mirası" portalında 4 bin yıllık Türk mirasının temsil edildiğini hatırlatarak, "Portalın içeriğinin doldurulması için Türk meslektaşlarımı davet ediyorum. 4 bin yıllık edebiyatımız, tarihimiz, kültürel mirasımız, daha önceden yayınlanan ve yayınlanmayan değerlerimiz, edebi eserlerimiz bu portalda yer alacak." diye konuştu.

Kıdırali ayrıca, geçen yıl başlattıkları "Türk Barometre" sosyolojik araştırma projesinin her yıl yapılacağını ve sonuçlarının kitaplaştırılacağını söyledi.

Moğolistan'daki arkeoloji kazıları devam edecek

Öğrenci değişimi projelerinin üniversiteler arasındaki bağları güçlendirdiğinin altını çizen Kıdırali, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Türkiye’de yabancı öğrencilere çalışma izninin verileceği müjdesini memnuniyetle karşıladıklarını kaydetti. Kıdırali, "Bu, 1992 yıllarında başlayan büyük öğrenci projesine verilen destek olacak. Yabancı öğrencilere çalışma izninin verilmesiyle düşünce birliği daha da pekişecek. Çünkü özellikle doktora veya yüksek lisans okuyan ve çalışma aşamasındaki öğrencilerin bilgi birikimi Türk dünyasına güç katacaktır." dedi.

Moğolistan'daki arkeoloji kazılarını devam ettireceklerini söyleyen Kıdırali, ayrıca bu ülkede bugüne kadar hiçbir Türkolog ve arkeoloğun girmediği bazı sahaları araştırmak ve arkeolojik kazı yapmak için lisans aldıklarını kaydetti.

Kıdırali, Özbekistan yetkilileriyle yapılan anlaşmalar çerçevesinde bu ülkede de arkeolojik kazı çalışmaları düşünüldüğünü dile getirerek, Çin ve Rusya’da Türkoloji araştırmalarını devam ettirdiklerini, etnik grupları araştıran bilim adamlarına destek projeleri uyguladıklarını ifade etti.

Azerbaycan Demokratik Cumhuriyetinin 100. yıl dönümü dolayısıyla kitap yayınladıklarını ve Azerbaycan’dan başlayarak Türk dünyası edebiyatlar antolojisini hazırladıklarını ifade eden Kıdırali, Türk Kurtuluş Savaşının 100. yıl dönümüne doğru Atatürk’ün Samsun’a çıkışından başlayarak, Nutuk ve diğer eserlerini Kazakça, Kırgızca ve diğer dillere tercüme faaliyetlerini başlattıklarını söyledi.

Kıdırali, haziran ayında Astana'da 20 ülkeden 200'e yakın bilim adamının katılımıyla 3. Büyük Bozkır Sosyal Bilimler Forumunun yapılacağını aktararak, "Türkiye'den bilim adamları ve aydınları foruma davet ediyorum." diye ekledi.

Aliia Raimbekova- AA