Habertürk TV ekranında definecilik şovu yapıldığı yetmezmiş gibi alenen dedektör pazarlandı. Hafta içinde dedektör satışlarının yasaklanması için kampanya başlatan Arkeologlar Derneği yöneticileri, ekrandaki defineci şovu karşında dumura uğradılar.

Aslında Perşembenin gelişi Çarşambadan belliydi. Hafta boyunca internet sitelerinde ve Habertürk ekranında skandal "geliyorum" diye bağırmıştı. Habertürk TV’de ekrana gelen Oylum Talu ile Burası Haftasonu programının 8 Nisan Pazar tarihli bölümünün anonsunda şu ifadeler yer alıyordu:

"Birbirinden dikkat çeken konu ve konuklarıyla Burası Haftasonu Habertürk TV’de… Definecilik nedir? Define tılsımları nasıl çözülür? Türkiye’deki gizli hazineler nelerdir? Define ve işaret uzmanı, araştırmacı-yazar Uğur Kulaç, Burası Haftasonu’nda anlatıyor...."

NERESİNDEN BAKARSANIZ BAKIN İYİ REKLAMI YAPILDI

8 Nisan Pazar tarihinde skandal ekrana gelene kadar konunun vehametini fark eden olmamıştı.

Ancak pazar sabahı saat 08.00 gibi televizyon yayıncılığı açısından "ölü saat" sayılabilecek bir zamanda ekrana gelen programdaki skandal bir anda sosyal medya kanalı ile güne ve öyle görünüyor ki haftaya damga vuracak etkinliğe ulaştı. Hem sahibi ekranda dedektör pazarlayan firma hem de yayın esnasında "ekranda skandal" diye tepki gösterenler programın izlenirliğini artırdılar.

Kendisini defineci olarak tanımlayan ama aslında definecilere dedektör pazarlayan firmanın mensubu olan Uğur Kulaç'ın konuk olduğu programda, "Define nasıl aranır?" başlığı dikkat çekerken, define çıkarmak için kullandığı makineleri ekranda tanıttı. Kulaç, yanındaki cihazı göstererek, "Saklanmış, gizlenmiş olan metalleri bulmaya çalışıyor. Bu da bulunan o metalin, tam yerini noktalamaya çalışan bir makine aslında" diye belirtti.

Habertürk’ün “Burası haftasonu” adlı programında yayınlanan “Define nasıl aranır?” skandalı  doğal olarak sosyal medyada büyük tepki gördü.

DEDEKTÖR FİRMALARININ SATIŞLARINA ÇANAK TUTULUYOR

Medyada arkeoloji bilincini yıpratan ve  defineciliği özendirici yayınların daha önce de birçok örneği yaşandı. Bunlardan bir tanesi de Yenişafak gazetesinden Orhan Orhun Ünal'ın 30 Ocak tarihinde "Esas defineyi onlar buldu" başlığıyla yaptığı haberdi. Aslında haber içerik olarak sosyal ve ekonomik gerçeği gözler önüne sermesi açısından önemli bilgiler içeriyordu ama neticede "dedektör pazarlama"ya alet oluyordu.

Dedektör firmaları reklam yapabildikleri her mecrayı kapladıkları yetmezmiş gibi "defineciliği özendirici" haberlerle zaten yüksek olan satışlarını artırmaya çalışıyorlar. Habertürk’ün Burası haftasonu programı da buna çanak tutan son program oldu.

ARKEKOLOJİ CAMİASI VE KAZI EKİPLERİ İSYAN ETTİ 

Sosyal medyadaki mesajlardan program hakkında bilgi alan arkeologlar ve arkeoloji kazı ekipleri, programı kınayan ve sorumluları göreve davet eden mesajlar attılar.

Arkeologlar Derneği de sosyal medyadan olaya tepki gösterdi ve “Böyle program olmaz! Habertürk Televizyonunu kınıyoruz. Defineciliği özendirmek suçtur. Biri buna dur demeli. Toplum yanlış yönlendiriliyor. Programdan resmen cehalet akıyor.” ...  "Anadolu’nun binlerce yıllık kültürel mirasını tahrip eden dedektörlerin kullanımı yasaklanmalıdır. Defineciliği özendirmek kanunen suçtur. Habertürk Televizyonunu yaptığı bu sorumsuz yayıncılık nedeniyle kınıyoruz! Yetkilileri en kısa sürede göreve davet ediyoruz" açıklamasında bulundu.

ARKEOLOGLAR DERNEĞİ HAFTA İÇİ KAMPANYA BAŞLATMIŞTI

İşin ilginci Arkeologlar Derneği skandalı adeta hissetmişcesine hafta içinde kampanya başlatmış ve dedektör satışlarının denetlenmesini istemişti. Kampanyasını, "Define aramak amacıyla kullanılan dedektörlerin satışı ve kullanımı yasaklanmalı" ve "Define aramak için kullanılan dedektörler kesinlikle yasaklanmalı. Kültür varlıklarımızın tahribine göz yummayalım. #hırsızlığason" mesajları ile duyurmuştu.

Arkeologlar Derneği Başkanı Dr. Soner Ateşoğulları imzası ile yayınlanan bildiride ise şu görüşlere yer verilmişti:

Dedektör kullanmı yasaklanmalı

Tüm insanlığın ortak değeri olan kültürel emanetlerimize zarar veren dedektörlerin kullanımı gün geçtikçe artmaktadır. Maalesef ülkemizin korunması gerekli taşınmaz kültür varlıkları nerdeyse her gün kaçak kazılara ve soygunlara maruz kalmaktadır. Kaçak kazılarda taşınmaz kültür varlıklarıönce  dedektörlerle taranmakta ve sinyal alınan yerler define bulmak amacıyla tahrip edilmektedir.

Dedektörlerin yasaklanması ve kullanımının sınırlanması için geçmişte Emniyet Genel Müdürlüğü ve Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğümün çeşitli girişimleri olmuş ancak herhangi bir sonuç alınamamıştır. Ülkemizin 16.1.1992 tarihinde imzaladığı, 5.8.1999 tarih ve 4434 sayılı kanun ile onayladığı "Arkeolojik Mirasın Korunmasına ilişkin Avrupa Sözlesmesfmn 3. maddesi, arkeoloji arama amaçlı metal dedektörlerinin ve diğer arama gereçlerinin kullanımını, devletin iç mevzuatında öngörülen hallerde, bilimsel nitelikle ön izne tabi tutulmasınını hükme bağlamıştır.  Bugün ülkemizde kaçak kazıları ve defineciliği özendiren dedektörlerin yasaklanması zorunluluk haline gelmiştir"

(...)

Tüm bu yasal önlemler yanında Arkeologlar Demeği olarak sorunun kaynağını, halkımızın kültür
eğitimle çözülmesi mümkündür. Bunun için devletin tüm kurum, kuruluşları ile STK'lar el ele verip işbirliği içinde, halkımızı kültür varlıklarının korunması ve gelecek kuşaklara aktarılması konusunda bilinçlendirmeliyiz."

ARKEOLOGLAR DERNEĞİNİN SİTESİ HACKLENDİ

Bu bildiri sonrası Arkeolog Derneği bir açıklama daha yaparak sitelerin siber saldırya maruz kaldığını belirtmişti.

ARKEOLOJİKHABER FARKI İLE "DEFİNECİLİK" SOHBETİMİZE BEKLİYORUZ

Türkiye'nin en kapsamlı arkeoloji sitesi arkeolojikhaber.com konunun vehametini ve boyutlarını farklı bir açıdan Heritage İstanbul fuarında gündemine getirmeyi planlıyordu. Heritage İstanbul organizatörlerinin onayı ile tümokurlarımız kabul edilen teklifimiz doğrultusunda Miras Sohbetleri alanında "14 Nisan 2018 Cumartesi günü saat 16.00 -17.00 arasında "Edebiyat ve Sanatta definecilik, toplumsal yarar ve zararları" konulu söyleşiye bekliyoruz. Tarihçi yazar Yaşar İliksiz ile Sanatçı ve Editör Hakan Alpin'in gerçekleştireceği sohbette definecilik olgusunun sanat dünyasında nasıl bir evrim içerdiğine şahitlik edeceksiniz.

arkeolojikhaber.com