Demodokos nedir?

Demodokos: Bunca bin dizelik Homeros destanlarında öylesine usta bir ya da birkaç ozanın sesini, sözünü dinler de, bir tekinin adını öğreniriz yalnızca, o da Demodokos'tur.

Demodokos Phaiak kralı Alkinoos'un sarayında görevli ozandır. Adından da belli olduğu gibi demos halkla ilişkilidir. Bu, ozan, halka söyler, halktan saygı görür, değerlidir, halkın saydığı ve sevdiği bir kişidir.

Odysseus kendisi şöyle tanımlar ozanı:

Ozanlar saygı görürler ve değerli bilinirler

bu yeryüzünde yaşayan tekmil insanlar arasında,

çünkü Musa öğretmiştir onlara ezgi söylemeyi,

Musa çok sever ozanlar soyunu.

Kral Alkinoos da hiçbir şöleninden eksik etmez onu, şölene oturulacak mı, hemen çağırır.

Gelince altın çivili bir koltuğa oturturlar ozanı, yemek dolu bir masa çekerler önüne, sazını asarlar başının üstünde bir çengele ve şölende, oyunda, bedenin de, ruhun da devineklerini yöneten bu ozandır.

Ozan Demodokos birkaç kez sahneye çıkıp ezgi söyler. Odysseia'da, Ares'le Aphrodite'nin aşklarını söyler ve Troya savaşını söyler, destanlık yiğitleri anar, o sıra Odysseus duygulanır, kimliğini açığa vuracak bir dilekte bulunur, şöyle der ozan:

Daha çok sayarım, Demodokos,

seni tekmil ölümlülerden.

Sanatı ya Musa öğretti sana, ya da Apollon.

Ne güzel söyledin Akha'ların destanını,

olduğu gibi, neler yaptıklarını ne güzel söyledin,

nelere katlandıklarını, neler çektiklerini.

Haydi şimdi geç başka bir konuya,

şu tahta at olayını anlat şimdi bize,

Athena'nm yardımıyla Epelos yapmıştı onu hani,

getirmiş Akropolis'e dayamıştı tanrısal Odysseus da kurnazca,

İiyon'u yıkacak adamlarla doluydu içi.

Anlatabilir sen bunları, getirip bir biçimine,

bundan böyle tekmil insanlara ben de diyeceğim ki:

Tanrı sevdi onu, tanrısal bir şiir bağışladı ona.

Odysseus'un da yiyordu içi içini, yanaklarını ıslatıyordu

kirpiklerinden sızan yaşlar...

Yalnız Alkinoos farkına varır Odysseus'un ağladığının, susturur ozanı ve sorar konuğuna niçin acı gözyaşları döktüğünü "dinlerken Argos'luların ve İlyon'un başına gelenleri". Odysseus da işte o zaman başlar Odysseia' yi, yani geçirdiği bütün serüvenleri anlatmaya.

Demodokos Odysseia destanının en sevimli, en ışıklı bir kişisidir.

Homeros'un kendisi midir? Kör ozan üstüne nice söz söylendi, nice mürekkep döküldü. Homeros kör müydü, değil miydi diye tartışıldı.

Okuyucu kendi duygu ve izlenimine göre karar versin, ben bugüne dek okuduğum bunca yapıtların hiçbirinde şair Homeros'un gözü gibi gören göz görmedim.