Didyma neresidir?

Didyma: Batı Anadolu'da, Aydın'ın Yenihisar ilçe merkezinde yer alan kutsal alan ve Apollon kehanet merkezi.

Hiçbir zaman kent statüsünde olmamıştır. Miletos'un 16 km. güneyindedir, buraya kutsal yol ile bağlıydı.

Bu kehanet ocağı, kökenlerini Apollon'un sevgilisi Miletos'lu Brankhos'a dayandıran ve bu yüzden de Brankhos oğulları (Brankhidler) denen soylu bir rahip ailesinin yönetimindeydi.

Delphoi'deki benzerinden sonra Ege dünyasındaki en ünlü Apollon kehanet merkeziydi.

Bu merkezde ele geçen en eski buluntular M.Ö. 600'lere tarihlenir.

Didyma'ya gelenler Panormos Limanı'nda karaya çıkıp tapınağa iki yanı arslan, sfenks ve oturur durumdaki Brankhid yontulanyla süslü kutsal bir yoldan yürüyerek ulaşırlardı.

Buraya başvurmuş en ünlü devlet adamı Lidya kralı Kroisos'dur.

Kutsal alan M.Ö. 499-494'teki Ionia Ayaklanması'ndan sonra Pers kralı Dareios I tarafından yağma edilip yıkıldı, Brankhidler sürgüne gönderildi (Strabon tapınağın Persler tarafından yıkılmasının Kserkses döneminde olduğunu yazar).

Büyük İskender MÖ 334'te Miletos'u aldıktan sonra kehanet merkezini yeniden faal hale getirdi ve yönetimi Miletos kentine verdi. Buna karşılık Miletos kâhini de M.Ö. 331'de Büyük İskender'i Zeus'un oğlu' ilan etti.

M.Ö. 300'lerde Seleukos I Nikator kutsal alana yeni bir tapınak binası yaptırdı.

Tahrip olanın yerine yapılan tapınak o denli büyüktü ki çatısı bitirilememiştir. M.Ö. 277'de Galat kavimlerinin yağma saldırılarına maruz kaldı.

Didyma'daki Apollon tapınağı İmparatorluk Döneminde Klaros'takiyle birlikte Anadolu'nun en büyük ve en zengin tapınağı idi.

M.S. 262'deki Got yağmasından sonra tapınak dini özelliğini yitirdi, askeri bir kaleye dönüştü. 

Kentteki ilk kazılar 1858 yılında Alman araştırmacılar tarafından başlatılmıştır. 
157