UNESCO tarafından 2015 yılında dünya kültür mirası olarak tescillen Diyarbakır Surları'nın burçlarında restorasyon devam ediyor.

Merkez Sur ilçesinde bulunan Diyarbakır Surları, UNESCO tarafından "İnsanlık tarihinde önemli bir aşamayı veya aşamaları gösteren bir yapı türü, mimari, teknolojik grup veya peyzaj için istisnai bir örnek" olması nedeniyle dünya kültür mirası olarak 2015 yılında tescillendi.

Kültür ve Turizm Bakanlığı ve dönemin Kalkınma Bakanlığı'nca sağlanan ödeneklerle 2019'da hazırlanan burçların rölöve, restitüsyon ve restorasyon, statik proje ve raporları Bilim Komisyonu ve Koruma Kurulundan onay aldı.

Diyarbakır Büyükşehir Belediyesince yapılan ihaleyle ilk etapta en görkemli, en nitelikli anıtsal, büyük burçlar olan ve üzerinde kitabe, hayvan motifleri, kesme taş silmesi bulunan Ben-u Sen, Yedikardeş, Selçuklu ve Nur burçlarının restorasyonuna 10 Ağustos'ta başlandı.

Kültür Bakanlığı, Diyarbakır Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğü, Diyarbakır Valiliği ve Büyükşehir Belediyesinin koordinasyonu ile yürütülen restorasyonda, yapısal hasarların giderilmesine yönelik güçlendirme, konservasyon ve mimari gerekliliklere göre tamamlamaları içeren minimum müdahale ilkesine uyarak onarım yapılacak.

Yürütülecek tüm çalışmalar, Kültür ve Turizm Bakanlığının oluşturduğu Bilim Komisyonu ve alanında uzman kişilerden oluşan danışma kurulu tarafından titizlikle kontrol edilecek.

- Surların yapısına uygun özgün malzemeler kullanılacak

Çalışmalar kapsamında Diyarbakır Rölöve ve Anıtlar Müdürlüğünce burçlardan alınan taş, tuğla ve harç numuneleri analiz edildi.

Burçların ana bağlayıcı harcını tespit etmek üzere laboratuvarlarda yapılan analizlere göre harç oranları belirlendi.

Restorasyonda, bazalt taş, tuğla ve özgün harç kullanılarak tamamlamalar yapılacak. Bilimsel veriler ışığında surların yapısına uygun özgün malzemeler kullanılacak.

- 3 boyutlu belgeleme çalışması yapıldı

Çalışmalarda tarihi surların yüksek hassasiyette ve hatasız şekilde tespiti ve belgelenebilmesi için yüksek çözünürlüklü fotoğraf makineleri ve lazer tarayıcı cihazlar kullanıldı. Elde edilen 3 boyutlu nokta bulutu üzerinden alınan verilerle belgelenme çalışmaları gerçekleştirildi.

Bu çalışma ışığında burç ve duvarlarındaki Diyarbakır Surları'nın genel fiziksel durumu, mimari ve mekansal özellikleri, işlev potansiyeli, kent ve yakın çevreyle ilişkiye yönelik tespitler yapıldı.

Yedikardeş, Ben-u Sen ve Nur burçlarında ilk etapta içindeki teras ve seğirdim bölümlerinde biriken toprak temizlenerek zemine ulaşılacak.

Burç zeminine düşen surlara ait taşlar tespit edilerek, bu taşların monte edilerek orjinalliğin korunması sağlanacak.

- Sur'un çevresindeki 41 yapı kamulaştırıldı

Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi, Nur Burcu ile Yedikardeş Burcu'nun dış çeperinde bulunan ve sur koruma bandı içerisinde kalan çoğu tapusuz, gecekondu niteliğindeki 41 yapıyı kamulaştırdı.

Surlara bitişik yapıların yıkılması ile üzerindeki görkemli kitabe, hayvan motifleri, kesme taş silmesi bulunan Ben-u Sen, Yedikardeş, Selçuklu ve Nur burçlarının tüm ihtişamı yeniden ortaya çıkarılmış olacak.

- "Bu çalışmalar bizi çok duygulandırıyor"

Diyarbakır Kültür Turizm ve Musiki Derneği (DİKTUM-DER) Başkanı Kenan Aksu, Diyarbakır Surları'nın dünyada eşi benzeri olmayan bir eser olduğunu söyledi.

Surların onarılmasının ardından korunmasının da önemli olduğuna dikkati çeken Aksu, kentin turizm potansiyelinde surların önemine değindi.

Aksu, restorasyon çalışmalarından duydukları memnuniyeti ifade ederek, "Çok sevindim. Bir Diyarbakırlı olarak Valimize teşekkür ediyorum. Diyarbakır'ın etrafını tamamıyla çeviren bu kadar büyük bir eser var. Surlar 5 bin seneye dayanan geçmişiyle dimdik ayakta. Teşekkür ediyoruz. Bu çalışmalar bizi çok duygulandırıyor." dedi.

TÜRSAB Diyarbakır Bölgesel Yürütme Kurulu üyesi Abdülaziz Yatkın ise restorasyonun takdire şayan olduğunu ifade etti.

Yatkın, "Emeği geçen Sayın Valimize ve diğer bütün bürokratlara teşekkür ediyoruz. Diyarbakır Surları başlı başına bir kültürdür, bir değerdir. Dünyada örneği olmayan bir eserdir. Diyarbakır'ın hem tanıtımına hem de turizmine büyük bir katkı sağlayacaktır." diye konuştu.

AA Hasan Namlı