Düzce Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü

Bölüm Hakkında

Arkeoloji Bölümü, Batı Karadeniz Bölgesi’nin arkeolojik potansiyeli ile orantılı olarak yürütülen arkeolojik çalışmaların azlığı göz önünde bulundurularak 2012 yılında kurulmuş, 2013-2014 yılında eğitim ve öğretim hayatına başlamıştır. Esas amacımız uygarlıkların nasıl geliştiklerini ve günümüze kadar geçirdikleri aşamaları bilimsel olarak değerlendirebilen; toplumsal kalkınmanın, tarihsel çevre ve kültür değerlerini koruyarak mümkün olabileceğine inanan, edindiği bilgileri toplumda kültür mirasını koruma bilincini oluşturmak ve geliştirmek için kullanabilen, arkeolojide hızla gelişen yeni bilimsel ve teknolojik yöntemleri uygulayabilen; araştırmacı, gelişmeye açık, üretken ve yaratıcı bireyler yetiştirmektir. Bunun yanı sıra nihai amacımız, üniversitemizin bağlı olduğu coğrafyanın bölümümüzün yürütmüş olduğu kazı ve yüzey araştırmaları ile bölge arkeolojisinin aydınlanması, kültürel alanda ön plana çıkmasının sağlanmasıdır. Bu amaçlar doğrultusunda hızlı bir yapılanma ile bir araya gelen bölümümüzün akademik kadrosu; eğitim öğretim sürecinin etkin biçimde devamlılığı sağlayan, alanlarında uzman dört öğretim üyesi ve bir araştırma görevlisinden oluşmaktadır. 2013-2014 yılı ile başlayan süreçte her akademik yıl başlangıcında kırk öğrenci aramıza katılmakta ve bugün itibariyle 143 öğrencimiz bulunmaktadır.

Arkeolog unvanı ile mezun olan öğrencilerimiz, ülkemizde sayısı hızla artan Arkeoloji bölümlerinde lisansüstü eğitimlerini alarak, akademik alanda çalışmak dışında, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı olarak Kültür ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nde çeşitli pozisyonlarda, yine Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı müzeler ve İl Kültür Turizm Müdürlükleri’nde ve belediye bünyesinde yer alan Koruma, Uygulama ve Denetim Büroları’nda (KUDEB) “Arkeolog’’ olarak görev almaktadırlar. Ayrıca özel kuruluşların Kültür ve Turizm ile ilgili birimlerinde, özel müzelerde çalışma olanakları bulabilmektedirler.

Anabilim Dalları

Prehistorya
Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi
Klasik Arkeoloji
Ortaçağ Arkeolojisi

Prehistorya

Prehistorya, genel anlamda tarih öncesi olarak tanımlanmaktadır. Arkeoloji geçmişte yaşamış toplulukların ve toplumların kültürlerini, onlardan geriye kalan maddi kalıntılara dayanarak anlama, değerlendirme bilimidir. Kalıntıların açığa çıkarılması için yapılan arkeolojik kazılar ve laboratuvar ortamında malzemenin analiz süreci prehistoryanın da temel araştırma yöntemidir. Ayrıca geçmişte yaşamış toplumların araştırılması ve yorumlanması zorunlu olarak disiplinler arası çalışmayı da beraberinde getirmektedir.

Prehistoryanın alt zaman sınırı, genel olarak ilk standart aletin bulunduğu 2,5 milyon yıl öncesinden başlar ve yazının kullanılmaya başlandığı zamana kadar olan süreci içerir. Arkeolojik terminolojide bu dönemler; alt-orta-üst Paleolitik, Çanak Çömleksiz ve Çanak Çömlekli Neolitik ve Kalkolitik Çağ olarak adlandırılır. Bu adlandırmalar farklı coğrafyalarda farklı zaman dilimlerine karşılık gelmektedir.

Düzce Üniversitesi Arkeoloji Bölümü dört farklı anabilim dalının ortak derslerini içerecek biçimde tasarlanmıştır. Bu nedenle eğitim programında; bu farklı kültürel dönemlerin kendine has özelliklerini ve çalışma yöntemlerini içermesi hedeflenmiştir. Prehistorya derslerinde de, bu çerçeve dikkate alınarak, insanlık tarihinin bu uzun kültürel sürecinin temel dinamiklerini ve araştırma prensiplerini öğrencilere aktarabilecek nitelikte olmasına özen gösterilmiştir. Ağırlıklı olarak Anadolu’nun prehistorik dönem kültürlerini tanıtmaya yönelik derslerde odaklanılmış olmakla birlikte bu kültürlerin çevre coğrafyalarla bağlantılarını değerlendirebilecek bir temel oluşturmak amacıyla Yakın Doğu, Balkanlar ve Avrupa prehistoryası da ele alınmaktadır. Arkeolojik kültürleri değerlendirmek, onların yaşadığı doğal ortamı ve çevresel değişimleri, biyolojik ve kültürel evrimlerini, buluntu topluluklarını ve onların üretim tekniklerini, sanatlarını algılamayı gerektirdiğinden bu konuları içeren zorunlu ve seçmeli derslerde önerilmiştir.   

Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi

Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi insanlık tarihinde tarımın başladığı ve ilk yerleşik yaşamın ortaya çıktığı dönem olan Neolitik Çağ’dan (yaklaşık olarak M.Ö. 10.000 ortaları) başlayarak sırasıyla Kalkolitik Çağ (M.Ö. 5.000-3.000), Tunç Çağları (M.Ö. 3.000-1.200) ve Demir Devri (M.Ö. 1.000-500) sonuna kadar olan zaman diliminde başta Anadolu olmak üzere tüm Önasya’ya (Kıta Yunanistan ve Ege Adaları, Girit, Kıbrıs, Balkanlar, Kafkasya, İran, Mezopotamya, Suriye, Filistin, Mısır) yayılan kültürleri ve uygarlıkları incelemektedir. İnsanlık tarihinin en önemli süreçlerinden olan yerleşik yaşama geçiş ve yazının bulunmasıyla ilk tarih çağlarına geçiş anabilim dalının kapsadığı tarihsel süreç içinde bulunmaktadır. Derslerde verilen kültür tarihi yanında, görsel malzeme eşliğinde konular ayrıntılı bir şekilde incelenmektedir.

Klasik Arkeoloji

Klasik Arkeoloji, daha ziyade Yunan ve Roma Arkeolojisi olarak tanımlanır. Bunun nedeni çalışma alanı olarak bu iki büyük uygarlığın ortaya çıktığı ve geliştiği Akdeniz ve Ege coğrafyasına odaklanmasıdır. Bunun yanında Karadeniz'de özellikle son zamanlarda Klasik Arkeoloji açısından çok önemli bilgiler veren bir coğrafya haline gelmiştir. Klasik Arkeoloji Yunan dünyasını Girit ve Myken uygarlıklarının var olduğu İ.Ö. 3.-2. binyıllardan itibaren ele almaya başlar. Bu ilgi Hıristiyanlığın ortaya çıktığı ve yayılmaya başladığı İ.S. 5-6. yüzyıllara kadar devam eder. Yani Klasik Arkeoloji yaklaşık 1000 yıllık bir süreyi kendine ilgi alanı olarak almaktadır.
Arkeoloji ve antik olana yönelik ilk ilgi Rönesans dönemi ve dönemin hümanist akımlarıyla birlikte karşımıza çıkmaktadır. Bu konuda önemli isimler Flavio Biondo ve Poggio Bracciolini olarak verilebilir. İtalyan tüccar ve hümanist Ciriaco d'Ancona (d. yaklaşık 1391– ö. yaklaşık 1455) Klasik Arkeoloji'nin kurucularından biri olarak kabul edilir. Arkeolojinin Babası olarak da adlandırılır. Kültür tarihi bakımından değerlendirildiğinde Johann Joachim Winckelmann da klasik Arkeoloji'nin kurucuları arasında sayılmaktadır.
Klasik Arkeoloji Klasik Yunan ve Roma dünyasının geride bıraktığı hemen hemen tüm kalıntıları araştırır. Bunlar arasında yaygın olarak seramik ve mimari gelir. Bunun yanında heykel sanatı da klasik arkeolojinin önemli kollarından biridir. Yine Klasik Arkeoloji ABD'nın kolları arasında sualtı arkeolojisini sayabiliriz ki, bölümümüz Türkiye'de sualtında arkeolojik araştırmalar yapan az sayıdaki üniversiteden biridir. 

Ortaçağ Arkeolojisi

Akademik Kadro

Doç. Dr. Emre Okan
Bölüm Başkanı
emreokan@duzce.edu.tr
 

Dr. Nurperi AYENGİN
Öğretim Üyesi
nurperiayengin@duzce.edu.tr

Dr. Yasemin YILMAZ
Öğretim Üyesi
yaseminyilmaz@duzce.edu.tr

Dr. Ahmet BİLİR
Öğretim Üyesi
ahmetbilir@duzce.edu.tr

Dr. Hande BULUT
Araştırma Görevlisi
handebulut@duzce.edu.tr

Safiye AYDIN
Araştırma Görevlisi
safiyeaydin@duzce.edu.tr