Edige destanı, Edige, edigey, Edigey destanı, Altınordu Hanlığı, edigey kimdir? edige kimdir?

Edige Destanı, XV. Yüzyılında yaşamış tarihi şahsiyetlerden Nogay beyi Edige’nin kahramanlıklarından doğmuş, onun kahranlıkları doğaüstü unsurlarla süslenmiştir.

Edigey bir Peri kızından doğmuştur. Destandaki Kara Tiyin Alp de eriden doğmuş bir kişilik olarak gösterilir.

Destanda üç neslin ardı ardına mucizeli doğuluşu izlenmektedir. Edigeyin dedesi, babası ve kendisi mucizeli, olağanüstü yollarla (kafatasının tozundan, ku kuşundan, Peri kızından ve Albastının kızından) dünyaya gelir ve onlar “mucizeli çocuklar” adlandırılır.

Destanda XIII. yüzyılda Hazar denizi kıyısında kurulan Altınordu Hanlığının XV. yüzyılda Timurlular tarafından yıkılışı anlatılmaktadır. Destanın adı, Altınordu Hanı Edige Mirza Bahadır'dan alınmıştır.

Edige Mirza Bahadır’ın devletini ayakta tutabilmek için yaptığı büyük mücadelelerin anlatıldığı destanın, Kırım, Tatar, Başkurt, Kazak, Karakalpak, Nogay, Özbek, Baraba Tatarları, Dağlı Altaylılar başta olmak üzere Türk halklarına ait otuzdan fazla değişik nushası vardır.

Edige Destanının Konusu: Toktamış ile Edige arasında cereyan eden mücadelede, Edige, Toktamış'ın kendisini öldürmek için yaptığı planları, sadık adamlarının yardımıyla etkisiz bırakır.

Edige, Altınordu topraklarını bırakıp Timur Bek’in yanına erişmek üzere İdil’i aşıp karşı yakaya geçer. Timur Bek’in kızı Akbilek ile kırk kulunu kaçırıp elinde tutan ve tek başına dünyaya meydan okuyan Kara Tiyin alp adlı bir kahramanın varlığını duyar. Kızın da yardımı ile bu kahramanı öldürür. Akbilek ile kırk kulunu kurtarır.

Timur Bek, kızını ve kırk kulunu kurtarıp kendine getirip teslim eden Edige’ye büyük itibar gösterir. Derdini dinler, ona yardım etmek ister. Edige olanları anlatır ve Timur Bek’ten yardım ister. Timur Bek, her türlü yardımı yapar. Toktamış üzerine sefer açar. Sonunda Edige, Nogaylı halkının başına geçer, han olur.