Irak'ın Erbil kentindeki tarihi kale içerisinde bulunan ve 300 yılı aşkın bir geçmişe sahip olan kale hamamı, 6 yıldır devam eden restorasyonunun tamamlanarak müze haline getirilmeyi bekliyor.

Erbil sakinleri ve turistlerin uğrak mekanları arasında yer alan Erbil Kalesi içerisinde çok sayıda tarihi ev, müze ve kültür merkezinin yanı sıra tarihi 3 asırdan eskiye giden bir de kale hamamı bulunuyor.

1700'lü yıllarda bir kez tamir edildiği belirtilen ve zamanında bölge sakinlerine yıllarca hizmet veren hamamın 6 yıl önce başlanan ve 2 yılda bitirilmesi planlanan restorasyonu hala devam ediyor.

- "Bizim zannımızca 350-450 yıl kadar eski olduğunu düşünüyoruz"

Restorasyonun sorumlularından arkeolog Hejar Muhammed, Erbil Kalesi'nin önemli yenileme projelerinden bir tanesinin de "Erbil Kale Hamamı Projesi" olduğunu söyledi.

1700'lü yıllarda Abdullah Paşa'nın burayı tamir ettirdiğini ve hamamın tarihinin kuşkusuz bundan daha eski olduğunu belirten Muhammed, "Bizim zannımızca 350-450 yıl kadar eski olduğunu düşünüyoruz." dedi.

- 1973 yılına kadar hamam olarak kullanıldı

Hamamın 1973 yılından itibaren kullanılmadığını aktaran Muhammed, restorasyon projesinin uzun bir süreç olduğunu ve detaylı arkeolojik çalışmalar yaptıklarını anlattı.

Muhammed, 2016 yılında başlayan restorasyonun iki yılda bitmesinin planlandığını ama çeşitli sebeplerden dolayı ertelenen projede duvarların tamamıyla tamir edildiğini ancak taban kısımlarının kaldığını dile getirdi.

- Hamamın, ısısına göre üç ayrı bölümü vardı

Üç ana bölümden oluşan hamamda resepsiyon, kıyafet değiştirme alanı ve hamam kısmının bulunduğunu aktaran Muhammed, ayrıca nefes darlığı çekenler için de hamam olarak kullanılan özel bir oda olduğunu belirtti.

Muhammed, giriş kapısı ve duvarlarında çeşitli nakış, işleme ve sembollerin bulunduğu hamamın tabanının kerpiçten yapıldığını ve tavan kısmında ise mermerlere de yer verildiğini ifade etti.

O dönemde su ihtiyacının hamamın yanı başındaki 54 metrelik kuyudan sağlandığını kaydeden Muhammed, hamamın ısıtmasının da odunla sağlandığını ve ısısına göre 3 ayrı bölümü olduğunu söyledi.

- Kadınlar ve erkekler, hamamı günün farklı saatlerinde kullanıyordu

"Ziyaretçileri sadece kale içi değil dışındakiler de olmuş, şüphesiz ki Erbil'in en eski hamamıdır." diyen Muhammed, burada çalışanların zamanında tanınmış kişiler olduğunu ve lakaplarının bulunduğunu dile getirdi.

Hamamın belirli saatlerde kadınlara ve erkeklere ayrıldığını anlatan Muhammed, "Sabah saat 6'dan 10'a kadar erkekler, sonrasında ise kadınlar akşam 5-6'ya kadar geliyordu ve sonrasında yine erkekler geliyordu." diye konuştu.

Muhammed, restorasyon altında olmasına rağmen hamama özellikle ilkbahar aylarında ziyaretçilerin daha çok geldiğini belirtti.

Tarihi hamamın müze ya da hamam olarak kullanılıp kullanılmayacağına henüz karar verilmediğine işaret eden Muhammed, "Ben arkeolog olarak, müze olarak kullanılması taraftarıyım çünkü müzeden herkes faydalanabilir." dedi.

AA Bekir Aydoğan