Yazar ve şair...

Tam adı Adil Erdem Bayazıt olan ünlü şair, ev hanımı Şerife Hanım ile devlet memurluğu yapan Ökkeş Tahsin Bayazıt'ın sekiz çocuğundan altıncısı olarak Kahramanmaraş'ta, 18 Aralık 1939'da dünyaya geldi.

İstiklal Ortaokulu'nda ve Kahramanmaraş Lisesi'nde eğitim alan şair, öğrencilik yıllarında şiirle ilgilendi ve 1959'da başladığı İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesindeki eğitimini Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinde devam ettirdi.

Erdem Bayazıt'ın çocukluk ve ilk gençlik yılları kışın Maraş'ın Yörükselim mahallesindeki büyük konakta, yazları ise Güzlek ve Çağsak'taki yaylalarda doğayla iç içe geçti. Daha ilkokul çağlarında iken dönemin popüler tarihi romanlarını okudu.

Lisede Yusuf Ziya Beyzadeoğlu ve Mustafa Atatanır gibi öğrencilerine edebiyat zevki aşılayan öğretmenlerden ders alan Bayazıt, ileride edebiyat dünyasında isim yapacak Cahit Zarifoğlu, Rasim Özdenören, Alaeddin Özdenören ve Mehmet Akif İnan gibi okul arkadaşlarıyla oluşturdukları bir edebiyat ortamı içinde bulundu.

- İlk şiirleri 1958'de "Hamle" dergisinde yayımlandı

Henüz lise yıllarında Cahit Zarifoğlu, Nuri Pakdil, Rasim ve Alaeddin Özdenören'le "Hamle" dergisini birkaç sayı yayınlayan Erdem Bayazıt, yine Pakdil'in yayına hazırladığı "Hizmet" gazetesinde sanat ve edebiyat sayfası hazırladı.

Çeşitli gazetelerde köşe yazarlığı da yapan Bayazıt'ın ilk şiirleri 1958'de "Hamle" dergisi ve "Gençlik" gazetesinin sanat ekinde, sonraki şiir ve yazıları ise "Büyük Doğu", "Edebiyat", "Mavera" ve "Yedi İklim" dergilerinde yayımlandı.

Bayazıt, vatani görevini 1963'te Burdur'da yaparken, askerliğinin ardından Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümüne kaydolarak buradan mezun oldu.

- Kahramanmaraş İl Halk Kütüphanesi'nde müdürlük yaptı

Daha sonra Kahramanmaraş'ta edebiyat öğretmeni olarak görev yapan şair, Kahramanmaraş İl Halk Kütüphanesi'nde 1967-1972 arasında müdür olarak çalıştı.

Edebiyat çevrelerince "Yedi Güzel Adam"dan biri olarak anılan ve "Mavera" dergisinde de yazı işleri müdürlüğü görevini yürüten şairin "Sebeb Ey" isimli ilk şiir kitabı, 1972'de edebiyatseverlerle buluştu.

Bir süre Cumhuriyet gazetesinde muhabirlik de yapan şair, Nuri Pakdil ve Necip Fazıl Kısakürek başta olmak üzere Sezai Karakoç ile Fethi Gemuhluoğlu'ndan etkilendi.

Şairin, Müslümanların emperyalizme başkaldırışını yansıtan şiirleri büyük ilgi görürken şiirde tarihi bir boyutun, fizik ötesine bir açılımın ve günlük hayatın yansımalarının görülmesi gerektiğini savundu.

- Kahramanmaraş milletvekilli olarak Meclis'e girdi

Bayazıt, İstanbul Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı Genel Sekreterliği, Milli Eğitim Bakanlığı basın bürosu memurluğu ve Milli Kütüphane Süreli Yayınlar Şube Müdür Yardımcılığı görevlerini de yürüttü.

Usta şair, daha sonra çalıştığı Sanayi Bakanlığı İnsan Gücü Eğitim Daire Başkan Yardımcılığından istifa ederek, Akabe Yayınları'nın ve Mavera dergisinin yönetimini üstlendi.

Bazı şiirleri İngilizceye de çevrilen Erdem Bayazıt, 1981'de arkadaşlarıyla Ajans 1400'ü kurarak Şenol Demiröz, Yücel Çakmaklı, Ahmet Bayazıt, Çetin Tunca, Halil İbrahim Sarıoğlu ve Necdet Taşçıoğlu'ndan oluşan ekiple, Pakistan, İran, Hindistan ve Afganistan'a yolculuk yaptı, belgesel filmler hazırladı.

Akabe yayınlarının İstanbul'a taşınması kararı ile 1984'te yeniden memurluğa dönen şair, bir süre Devlet Planlama Teşkilatında çalıştı.

Bayazıt, ayrıca 1987 yılında Kahramanmaraş milletvekili olarak girdiği TBMM'nin 18. Dönem çalışmaları süresince Milli Eğitim ve Çevre Komisyonlarında görev aldı.

- Akciğer kanseri sebebiyle 69 yaşında hayatını kaybetti

Şiirlerinde mesajı ön planda tutan, şiir anlayışını öncelikle "Büyük Doğu" ve Sezai Karakoç'la biçimlendiren şairin kaleme aldığı son şiirleri ise "Risaleler" adı altında 1987'de Akabe Yayınları tarafından kitaplaştırıldı.

Bayazıt bir söyleşisinde, şiirini ne amaçla yazdığına dair, "Şiirim hakkındaki olumlu olumsuz bütün eleştirileri ve değerlendirmeleri saygı ile karşılıyorum. Şüphesiz en sağlam hüküm zamana aittir. Bir kere daha vurgulamak gerekirse bence sanatkar varoluşun hikmetini arayan kişidir. Şiirimi var eden tek gerçeklik budur." ifadelerini kullanmıştı.

Usta şair, yaptığı iki aylık gezide izlenimlerini topladığı "İpek yolundan Afganistan'a" adlı eseriyle 1983'te Türkiye Yazarlar Birliği Basın Ödülü'nü kazandı. 1988 yılında "Risaleler" adlı şiir kitabıyla da Türkiye Yazarlar Birliği tarafından ödüle değer görülen Bayazıt, yine TYB tarafından gerçekleştirilen "Türkçe'nin 5. Uluslararası Şiir Şöleni" kapsamında Yahya Kemal adına düzenlenen büyük ödülün sahibi oldu.

Daha sonra İstanbul'a yerleşen, evli ve dört çocuk babası olan Erdem Bayazıt, akciğer kanseri sebebiyle 69 yaşındayken 5 Temmuz 2008'de İstanbul'da vefat etti.

- "Erdem Bayazıt'ın tarzında şiir bir çeşit duaya dönüşür"

Yazar Alim Kahraman, İslam Ansiklopedisi Erdem Bayazıt maddesinde, Bayazıt'ın şiir anlayışını şöyle aktarmıştı:

"Erdem Bayazıt'ın şiirindeki anlam ilk olarak doğa etrafında öbekleşir. İçinde bir naiflik de taşıyan bu şiirler başlangıçta yüksek perdeli bir ses tonuyla konuşur. Güneş, dağ, deniz gibi iri cüsseli imgelere yaslanır. Kitleler önünde seslendirilmeye yatkındır. Bazı imgeler ise savaş metaforu etrafında bir araya getirilmeye uygundur. Ancak bu şiirlerdeki savaş ve baş kaldırı poetik bir karakter taşır. Daha sonraki şiirlerinde bütün kabarmalar, fırtınalar, boğuşmalar Allah'ı anışta, kalbin ritminin evrendeki büyük ritimle buluşmasında anlamını bulur ve yatışır. Dışa doğru atılma ve yükselme arzuları içe doğru bir derinleşmeye evrilir. Şiir bir çeşit duaya dönüşür."

Dr. Murat Turna ise "Erdem Bayazıt'ın Şiir Dünyası" başlığıyla kaleme aldığı yazıda, şairin şiire bakışı ve içinde yaşadığı ortama ilişkin, "Dini inancını yoğun yaşaması sebebiyle bu durum şiirlerine yansıyan şairin, şiirlerinde kullandığı temalar manevi bir altyapı oluşturur. Bu dini olgunun yerleşmesinde aktif siyasetin içerisinde bulunan babasının da katkısı büyüktür. Yetiştirildiği dönemde aile içerisinde İslami etkinin yoğun olduğu, doğayla ve tabiatla iç içe olduğu bir ortam oluşmuştur." değerlendirmesinde bulunmuştu.

Derleyen: Salih Şeref - aa