Yasa dışı avcılığın ve iklim değişikliğinin yanı sıra artan çevre kirliliği ve kentleşme, her yıl dünyanın bir bölgesinden diğerine göç eden milyonlarca kuşun hayatı için tehlike oluşturmaya devam ediyor.

Dünya Göçmen Kuş Günü, her yıl ABD ve Kanada'da mayısın ikinci cumartesi, diğer ülkelerde de ekimde göçmen kuşların ve habitatlarının korunmasına duyulan ihtiyacı vurgulamak için kutlanıyor. Bu günün bu yılki teması da "Kuşlar Dünyamızı Bağlar" olarak belirlendi.

AA muhabirinin, "Dünya Göçmen Kuşlar Günü" dolayısıyla derlediği bilgilere göre, her yıl dünyanın bir bölgesinden diğerine göç eden milyonlarca kuş, insan faaliyetleri ve iklim değişikliğinin yanı sıra çevre kirliliği ve kentleşme gibi nedenlerle de tehdit altında olmaya devam ediyor.

Her yıl dünyanın bir bölgesinden diğerine 50 milyardan fazla kuşun göç ettiği tahmin ediliyor.

1979'da imzalanan "Göç Eden Yabani Hayvan Türlerinin Korunmasına İlişkin Sözleşme (CMS)" gibi uluslararası anlaşmalar, kuşların korunmasını sağlamayı ve bu konuda ülkeler arasında iş birliğini geliştirmeyi amaçlıyor.

- 70 bin kilometre yapan kuş türleri

Göçmen kuşlar, dünyanın tüm bölgelerinde bulunurken, her biri binden fazla türü barındıran Amerika ve Asya bölgeleri özellikle öne çıkıyor.

Üreme ve kışlama alanları arasında seyahat ederken, kuşlar yollarını rastgele seçmiyor. Yol boyunca dinlenecekleri uygun habitatları içeren belirli yolları takip ediyor.

Uluslararası Wader Çalışma Grubu, göçmen sahil kuşlarının göç yollarını, Orta Pasifik, Amerika, Afrika-Batı Avrasya, Orta Asya ve Doğu Asya-Avustralya olmak üzere 5 grupta sıralıyor.

Farklı kuş türleri, çeşitli uzaklıklardaki yerlere göç ediyor. Bazı gidiş-dönüşlü göçlerin, iki dünya turuna eşdeğer nitelikte ve 70 bin kilometre uzunluğunda olurken, bazı göçlerin ise çok daha kısa olduğu biliniyor.

- Göç, çeşitli riskler içeriyor

Dünyadaki kuş türlerinin neredeyse yarısı, daha sıcak ve daha fazla yiyecek bulunan bölgelere yaşam koşullarını en uygun hale getirmek için göç ediyor.

Yasa dışı avcılık, iklim değişikliği, kentleşme, kirlilik özellikle de deniz kirliliği, sert hava koşulları ve çeşitli hastalıklar, göçmen kuşlara yönelik tehditlerden bazıları olarak öne çıkıyor.

Göç eden kuşlar, enerjiden tasarruf etmek için genellikle doğrudan ve tehlikeli yolları tercih ediyor. Bu yollar kuşların fırtına, yırtıcılar ve tehlikeli deniz koşulları gibi nedenlerle yönlerini kaybetmesine neden olabiliyor.

CMS'nin 2014'teki "Göçmen Kuş Yolları ve Yönetim Öncelikleri" raporuna göre, Doğu Asya-Güneydoğu Asya göç yolu, tehdit altındaki göçmen su kuşlarına en fazla sahip olan bölge olarak öne çıkıyor.

- Plastik atıklar, ciddi tehlike oluşturuyor

Son yıllarda en önemli çevre sorunlarından biri haline gelen plastik kirliliği, dünya çapında yaban hayatı için ciddi sağlık risklerine neden olurken, göçmen kuşlar için üç kat daha fazla tehdit oluşturuyor.

Plastik atıkları yutan kuşların mideleri sindirilemez plastikle dolarken, bu onların açlıktan ölmelerine neden oluyor.

Birleşmiş Milletler Çevre Programı'nın internet sitesinde yayımladığı bilgilere göre, plastik atıklara dolanan 265 kuş türü bulunuyor. Bunlardan en az 147 türü deniz kuşu, 69'u tatlı su kuşu ve 49'u ise kara kuşu türleri arasında yer alıyor.

Araştırma, deniz kuşlarının yaklaşık yüzde 40'ının da plastik yuttuğunu gösteriyor.

- Kentleşme ve yasa dışı avcılık

Bugün kuşlar, insan faaliyetlerinin neden olduğu ek tehditlerle karşı karşıya iken her yıl milyonlarca kuş, avcılar tarafından yasa dışı şekilde öldürülüyor.

Şehirlerden yükselen parlak ışıkların gece uçan göçmen kuşlara yönelmesi, kuşların binalar ve radyo kuleleriyle ölümle sonuçlanan çarpışmalarına neden oluyor.

Ayrıca habitat kaybı ve böcek ilaçları da göç eden kuşların yaşamına yönelik tehdit oluşturuyor.

AA Muhammet Tarhan