Haftanın tarihine bakış 46

Yılın 46. haftasının (15 Kasım-22 Kasım) önemli olayları;

1. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC), 15 Kasım 1983'te kuruldu.

 

Kıbrıs'ta 1960'ta cumhuriyet kurulmasına ilişkin sorunlar giderilemedi. BM Genel Kurulu, 11-17 Aralık 1965'teki toplantılarında, Ada'da iki farklı toplumun varlığını göz ardı ederek, cumhuriyetin egemenliğini esas alan öneriyi kabul etti.

Bu arada Yunanistan istikrarsızlığa sürüklendi. 21 Nisan 1967'de Albay Yorgo Papadopulos'un öncülük ettiği albaylar, yönetimi ele geçirdi.

Bu dönemde Başbakan Süleyman Demirel ile Yunan Başbakanı Konstantin Kollias, 9 Eylül 1967'de Keşan'da, 10 Eylül'de de Dedeağaç'ta bir araya geldi. Görüşmelerde Yunanistan, Türkiye'nin, Kıbrıs'ın Yunanistan ile birleşmesini kabul etmesi durumunda, Ada'da üsler ve Batı Trakya'da tavizler verme önerisinde bulundu. Bu öneri, daha önce 1966'da Stefanopulos hükümetince de yapılmış ve Türkiye tarafından reddedilmişti. Başbakan Demirel'in öneriyi aynı şekilde reddetmesiyle görüşmeler bitti.

Türkiye'nin, geçerliliğini koruyan anlaşmaların tarafların rızası olmadan değiştirilmemesi, Kıbrıs'ta iki toplumdan hiçbirinin ötekine egemenlik kurmaması, Lozan Anlaşması ile sağlanan dengenin bozulmaması ve Kıbrıs sorununa Enosis dışında çözüm aranması konularındaki kararlı tutumuna karşın Yunanistan, Enosis'i gerçekleştirme çabalarına hız verdi. Askeri hazırlıklara girişen Yunanistan, Batı Trakya'daki Türkler üzerinde baskısını artırdı.

Bu arada, 1964 bunalımı sırasında Ada'ya geri dönen Albay Grivas'ın örgütlediği Rum Milli Muhafızları, Boğaziçi ve Geçitkale köylerinde Türkler'i imhaya kalkıştı. TBMM, 16 ve 17 Kasım 1967'de yaptığı gizli oturumlarda durumu değerlendirdi. TBMM, 19 Kasım'da ise hükümete gerekirse ülke dışına asker gönderme yetkisi verdi. Donanmanın Akdeniz'e açılmasından sonra Türkiye, Grivas'ın Ada'dan ayrılması ve 1964'ten beri Kıbrıs'a gönderilen 12 bin Yunan askerinin geri çekilmesi koşuluyla müdahaleden vazgeçebileceğini açıkladı.

ABD Başkanı Lyndon Johnson'un özel temsilcisi Cyrus Vance'nin ve BM'nin arabuluculuk çabalarıyla Yunanistan, askerlerini geri çekmeyi kabul etti. Bunalım, Türkiye ile Yunanistan'ın 2 Aralık 1967'de anlaşmaya varmalarıyla sona erdi.

Bu anlaşmadan hemen sonra Kıbrıs Türkleri, 29 Aralık 1967'de 1960 Anayasası tam anlamıyla işletilinceye kadar "Kendi yönetimlerinin kendilerince sağlanması" anlamına gelen ''Kıbrıs Geçici Türk Yönetimi''ni kurdu. Geçici yönetim, bir süre sonra "Kıbrıs Türk Yönetimi"ne dönüştürüldü. Bu yönetim biçimi, "Otonom Türk Yönetimi"nin ilan edildiği 1974'e kadar sürdü.

EOKA'cı Nikos Sampson darbesinden sonra 20 Temmuz 1974'te Kıbrıs Barış Harekatı gerçekleştirildi. 15 Kasım 1983'te de KKTC kuruldu.

 

2. Dünya halterinin efsanesi: Naim Süleymanoğlu vefat etti.  

Bulgaristan'ın Kırcaali kentinde, 23 Ocak 1967'de dünyaya gelen Naim Süleymanoğlu, halterdeki muhteşem performansıyla tüm otoritelerin dikkatini çekerken, "Cep Herkülü" lakabını aldı.

Halterde 16 yaşında ilk dünya rekorunu kıran Süleymanoğlu, 1984, 1985 ve 1986 yıllarında dünyada yılın haltercisi seçilirken, 1992'de Uluslararası Halter Basın Komisyonunca dünyanın en iyi sporcusu ilan edildi.

Naim Süleymanoğlu, Bulgaristan'daki baskılardan kurtulmak ve Türkiye adına müsabakalara katılmak için 1986'da Avustralya'da düzenlenen Halter Dünya Kupası sırasında Türk Büyükelçiliği'ne sığınarak iltica etti.

1988 Seul Olimpiyatları'na Türkiye adına katılabilmesi için Türk hükümetince Bulgaristan'a 1 milyon dolar ödenerek gerekli izin alındı. O tarihten itibaren Naim Süleymanoğlu, şampiyonalara milli mayoyla katıldı.

Süleymanoğlu, 1986'da dönemin başbakanı Turgut Özal ve ilgili birimlerin başarılı operasyonuyla Türkiye'ye getirildi. İlk önce İngiltere'nin başkenti Londra'ya, bir gece orada kaldıktan sonra da Türkiye'ye gelen "Cep Herkülü", uçaktan iner inmez toprağı öperek Türkiye'ye özlemini gösterdi.

Süleymanoğlu, 5'i Türkiye adına olmak üzere 7 kez dünya şampiyonluğuna ulaştı.

Başarılı sporcu Avrupa şampiyonalarında 7 altın madalya kazanarak, 46 dünya rekorunu kariyerine ekledi.

Uluslararası Halter Federasyonu (IWF) üyeliğine 2000 ve 2004 yıllarında seçilen "Cep Herkülü", karaciğer naklinin ardından tedavisinin sürdüğü Ataşehir Memorial Hastanesi yoğun bakım ünitesinde 18 Kasım 2017'de yaşamını yitirdi.

Naim Süleymanoğlu, siyaset, iş ve spor camiasından çok sayıda ismin katıldığı törenle Edirnekapı Mezarlığı'na defnedildi.

 

3. Sanatçıların hocası Yıldız Kenter vefat etti. 

 

1928'de İstanbul'da dünyaya gelen, asıl adı Ayşe Yıldız olan Kenter, İngiliz kökenli Olga Cynthia (Nadide) ile Ahmet Naci Bey'in çocuğu olarak dünyaya geldi.

Ablası Güner, ağabeyleri Nedim ve Mahmut ile küçük kardeşi Müşfik'le 7 kişilik bir ailede büyüyen Kenter, Ankara Devlet Konservatuvarı'nı bitirdikten sonra, Ankara Devlet Tiyatrosunda çalıştı.

Kenter, ABD ve İngiltere'de oyunculuk öğretiminde yeni teknikler üzerine de çalışmalar yaptı.

Usta sanatçı, 1956-1959'da çalıştığı Devlet Tiyatrosundan ayrıldıktan sonra 1 yıl Muhsin Ertuğrul ile çalıştı, daha sonra eşi Şükran Güngör ve kardeşi Müşfik Kenter ile Kent Oyuncuları topluluğunu kurdu.

Ankara Devlet Konservatuvarı, İstanbul Belediye Konservatuvarı ve İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarı Tiyatro Bölümünde bölüm başkanlığı da yapan usta sanatçı, pek çok tiyatrocu yetiştirdi.

Sanatçı ayrıca Sovyetler Birliği, ABD, İngiltere, Almanya, Hollanda, Danimarka, Kanada, Yugoslavya ve Kıbrıs'ta İngilizce ve Türkçe oyunlar sergiledi.

Shakespeare, Çehov, Brecht, Inoesco, Pinter, Albee, Tenessee Williams, Alan Ayckbourn, Arthur Miller, Brian Freil, Neil Simon, Athol Fugard, Sergey Kokovkin gibi uluslararası yazarların yanı sıra Melih Cevdet Anday, Necati Cumalı, Güner Sümer, Adalet Ağaoğlu, Zeki Özturanlı, Güngör Dilmen, Muzaffer İzgü'nün oyunlarını da sahneye koyan Kenter, 1981’de "Devlet Sanatçısı" unvanı aldı.

Yıldız Kenter, kariyeri boyunca ulusal ve uluslararası birçok festivalde "En İyi Kadın Oyuncu" ödülünü kazanırken, 1995'te Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından tiyatro sanatına katkılarından ötürü Onur Ödülü'ne layık görüldü. Sanatçı ayrıca, 1998'de Cumhurbaşkanlığı Büyük Kültür ve Sanat Ödülü, 1999 ve 2000'de Afife En İyi Kadın Oyuncu Ödülü'nü aldı.

Kariyeri boyunca 100'den fazla tiyatro oyunu, film ve dizide rol alan usta sanatçı, yaşamı boyunca sahnelediği roller ve sahneye koyduğu eserlerdeki başarısıyla dikkati çekti. Kenter, 3 kez Altın Portakal Ödülü'nün sahibi oldu.

Akciğer rahatsızlığı nedeniyle tedavi gören Yıldız Kenter, 17 Kasım 2019'da yaşamını yitirdi.

İlgili Haberler


Benzer Haberler & Reklamlar