İanus veya Ianus nedir?

Ianus veya Ianus: Roma tanrısı.  Evlerin kapılarını bekliyen tanrı.

Başlangıç ve bitiş tanrısı (Hestia). İanus bayramı (Agonium), 9 Ocak'ta kutlanırdı.

En küçük Roma parası olan 1 As'lık altın sikkeler üzerinde İanus resmi bulunur, burada İanus'un tek başlı, biri sağa, biri sola bakan iki çehreli bir profili görünürdü.

Roma Forum'unda kral Numa tarafından yapıldığı söylenen bir İanus kapısı vardı.

Bu kapı yalnız barış zamanlarında kapalı durabilirdi, İanus kapısı, imparator Augustus'tan önce yalnız bir kere (MÖ 237), Augustus devrinde ise üç defa kapalı kalmıştı.

Düzenle

Ianus veya ianus:  Roma'ya özgü bir tanrı.

Efsaneleri hep Roma dini ve uygarlığıyla ilişkili olan İanus, Yunan tanrılarının Latin dünyasına etkilerinden sonra da Roma'nın başlıca tanrısı olarak kalmış ve bir yerde İuppiter'den daha önemli sayılmıştır. Roma şehrinin kuruluşunda büyük bir rol oynar.
Bazı efsane yazarlarına göre, İanus İtalya' nın yerlisidir, bazılarına göre de İtalya'ya Tesalya'dan göçmüş ve Roma'nın yedi tepesinden birinde İaniculum diye kendi adını taşıyan bir şehir kurmuştur. Tiber ırmağına adını veren de oğlu Tiber'dir. İuppiter Saturnus'u kovup da bu tanrı Latium'a sığınınca,, onu karşılayan ve konuklayan İanus'tur
(Saturnus).
İanus'un krallığı İtalya'nın altın çağına rastlar. İanus zamanında insanlar hep iyi ve namuslu imiş, tam bir barış ve uyum içinde yaşarlar ve toprak da onlara her şeyi kendiliğinden bagışlarmış. İanus uygarlık yollarının hepsini açmış onlara: Gemiler yapmasını, para basmasını öğretmiş. Şehirler kurdurup toprağı işlemeyi, yasalar çıkarmayı hep İanus'a borçluymuslar. Saturnus, kendisini konuklayan İanus'a geçmiş ve geleceği görme yetisini bağışladığı içindir ki, İanus tanrıyı Roma'lılar iki çehreli olarak canlandırırlar. Roma'nın altın paraları üstünde tanrının, biri sağa, biri sola bakan iki çehreli bir profili görünürdü. İanus her başlangıcın tanrısı sayılırdı, yılın ilk ayına onun adı verilmiş ve İanuarius denmişti. Kapıları bekleyen tanrı sayılır, çünkü kapılar da kendisi gibi iki yana bakarlar.
Roma'nın koruyucu ve kurtarıcısı olarak İanus üstüne şu efsane de anlatılır: Romulus'un yönetimindeki Roma'lılar şehri kurduktan sonra Sabin'lerin karılarını kaçırıp kendilerine eş ettikleri zaman, Sabin kralı Titus Tatius bir gece yeni kurulan kente saldırmış, Capitolium tepesinin bekçisi Tarpeia da kaleyi Sabin'lere teslim etmek üzereymiş ki, İanus tanrı bir sıcak su kaynağı fışkırtmış, böylece düşmanı korkutarak püskürtmüş. Bu mucizeyi anmak için Roma'lılar ondan sonra Forum' da yaptıkları İanus tapınağının kapısını savaş sırasında hep açık tutar, tanrının şehri düşmandan korumasını sağlarmış. İanus kapıları ancak barış zamanında kapanırmıs. İanus kapısı imparator
Augustus'tan önce ancak bir kez (İ. Ö. 237'de), Augustus çağında ise üç kez kapatılmış. İanus su perisi İuturna ile evlenmiş ve ondan Fons, ya da Fontus adlı pınar tanrı
olmuş (İuturna).