Ion veya ion nedir?

Ion veya ion: Ion, Ege kıyılarına yerleşmiş, Iaones adıyla anılan boylara Yunanistan'dan gelme bir kurucu ata bulmak amacıyla, efsanesi Atina'da uydurulan kişidir.

Soy ağacından, Hellen'lerin büyük atası olarak gösterilen Hellen'in üç oğlu vardır: Ksuthos, Doros ve Aiolos.

Doros'la Aiolos, Dor ve Aiol soylarının doğrudan doğruya isim babaları, Ksuthos ise oğlu Ion aracılığıyla Ion'lar, ya da Ionyalılar denilen soya ata olmuştur. Bu süreç üstüne efsane yazarlarından hemen de hiçbir bilgi edinilmez, tarihcilerse çeşitli amaçlarla çeşitli biçimlerde anlatırlar Ion efsanesini. 

Herodotos şöyle der: "İonyalılar Pelopones'de bugünkü Akhaia'da oturdukları sürece, yani Danaos'la Ksuthos Pelopones'e gelmeden önce, Hellen'lerin söylediğine göre Pelasgoi Aigialees adını taşırlardı, Ksuthos oğlu Ion'dan sonra da onlara Iones dendi".

Efsane şöyledir: Ksuthos'u iki kardeşi Doros'la Aiolos Tesalya'dan kovarlar, o da Attika'da Atina iline yerleşir, orada Atina kralı Erekhtheus'un kızı Kreusa ile evlenir (Erekhteus), kral ölünce Attika'dan sürülür ve Pelepones'in kuzey kıyısına, sonradan Akhaia denilecek bölgeye yerleşir; o zamanlan bu bölgede Aigialeos'un Pelasg soyları otururlardı.

Ksuthos ölür, iki oğlundan biri Akhâios Tesalya'ya döner, öteki Ion Aigialeas ülkesine saldırmaya hazırlanır ki, kral Selinos kızı Helike'yi ona verip kendisine halef seçer. Selinos ölünce, Ion Helike adlı bir kent kurar ve halkına Iones adını verir. O sırada Atina'lılar Eleusis'e karşı savaşta kendilerine yardım etmesi için Ion'u cağrırlar ve Ion Attika'da ölür. Soyu bir süre Aigialeos bölgesinde kaldıktan sonra, Tesalya'dan gelen Akhaios'un saldırısına uğrar. Akhaios bölgeyi alır, Akhaia adını verir.

Pausanias'ın anlattığı bu efsane belli ki Akhaia bölgesinin, Iones ve Akhaioi adlarını taşıyan boyların kaynağını açıklamak amacıyla kurulmuştur.

Strabon'un anlatımı ise başkadır: Ksuthos Erekhteus'un kızıyla evlendikten sonra Attika'da dört kentler antlaşmasını kurar (Tetrapolis), oğullarından Akhaios Pelopones'de Akhaia bölgesini kurar, öbür oğlu Ion da Attika'ya kral seçilir, bölgeyi siyasal ve sosyal alanda düzene koyar ve soyunun denizaşırı göçlerekatılmasını sağlar.

Tragedya şairlerinden Euripides'in "Ion" adlı oyununda Ion Ksuthos'un değil, Apollon'un oğlu olarak gösterilir.

Tanrı Kreusa'yı Atina akropolünün bir mağarasında gebe bırakır, kadın Ion'u doğurduktan sonra bebeği bir sepet içine koyup kayalık bir yere bırakır, Apollon onu tanrı Hermes'e verip Delphoi'ye gönderir. Orada tapınak rahibesi çocuğu büyütür.

Ksuthos'la Kreusa evlendikten sonra bir türlü çocukları olmaz, Apollon Tapınağına başvurup bunun nedenini sorarlar, o sırada Kreusa Ion'u görür, önce tanımak istemez, sonra kabul eder, tanrı buyruğuna uyarak genci alırlar, kendi oğulları olarak büyütürler, Atina krallığına getirirler.

Bu oyun Euripides'in mutlu bir sonuca bağlanan tragedyalarından biridir ve böyle olduğu için de pek tragedya sayılmaz. Bunun da amacı Ionya'lıların kaynağını Atina'ya, üstelik burada tanrı Apollon'a bağlamaktır.