Irak arkeolojisi bir hafta içinde iki önemli kadın uzmanını kaybetti. Geçtimiz hafta pazar günü Irak Ulusal Müzesi'nin ilk kadın yöneticisi Bahija Khalil Ismail'in ölümünden 5 gün sonra Iraklı ünlü arkeolog Dr. Lamia Al Gailani Werr'in Ürdün'ün başkenti Amman'da vefat ettiği haberi geldi.

Irak 14 Ocak pazar günü Irak Ulusal Müzesi'nin ilk kadın yöneticisi Arkeolog Dr. Bahija Halil İsmail’in ölüm haberine üzülmüştü. İsmail, Irak tarihi üzerine onlarca kitap yazmış ve yüzü aşkın makaleye imza atmıştı ve ülkede doktora alan ilk Arap kadınıydı.

Dr. Bahija Halil İsmail’in ardından 14 Ocak pazar günü ülkenin en ünlü arkeologu Dr. Lamia el-Gailani'nin (Dr. Lamia Al Gailani Werr) Ürdün'ün başkenti Amman'da 80 yaşında vefat ettiği haberi geldi.

2009 yılında Mezopotamya arkeolojisine sunduğu hizmetlerden dolayı İngiliz Irak Araştırmaları Enstitüsü'nün (British Institute for the Study of Iraq: BISI) Gertrude Bell Memorial Altın Madalyasıyla onurlandırılan Dr. Lamia Al Gailani Werr, Irak Arkeolojisine önemli hizmetler vermiş, kazılara imza atmış, Mezopotamya antikaları ve  eski silindir mühürleri konusunda uzman bir akademisyendi. 

Bağdat’ta yetişen Gailani Werr, Cambridge Üniversitesi’nde çalışma bursu almadan önce 1950’lerde Bağdat Üniversitesi arkeoloji bölümünde okudu.

1961'de Irak'a dönen ülkenin ilk kadın arkeologlarından biri oldu ve Bağdat'taki Ulusal Irak Müzesi'nde çalıştı.

Daha sonra Edinburgh Üniversitesi'nden ikinci yüksek lisans derecesini ve Londra Üniversitesi'nden doktora derecesini aldı. İngiltere'de Oryantal ve Afrika Çalışmaları Okulu'nda Yakın ve Orta Doğu Dilleri ve Kültürleri Bölümü ile araştırmalar yaptı.

ABD işgali sırasında Irak müzesinin terör örgütlerince yağmalanmasından sonra Iraklı meslektaşlarına yardım etmek için 2003 yılında Bağdat’a geri döndü ve müzenin restorasyonu sırasında Irak kültür bakanlığına danışmanlık yaptı.

Lamia el-Gailani, bugün Bağdat'ta Irak Müzesi'nde düzenlenen törenin ardından kılınan cenzae namazı ile toprağa verildi.

Annesinin cenaze töreninde büyük üzüntü yaşadığı gözlenen kızı Noorah Al Gailani, (İskoçya’daki Glasgow Müzesi’nde İslam medeniyetleri koleksiyonunu kuran isimlerden) “Annem popüler düzeyde iletişim kurmak ve arkeolojiyi sıradan insanlara erişilebilir kılmak konusunda çok istekliydi” dedi.

Kültür bakan yardımcısı Qais Hussein Rashid, "Arkeoloji alanında büyük rol oynayan Dr Lamia Al Gailaini'nin 2003'ten önce bile büyük kayıp" dedi.

SARAT ÜNLÜ IRAKLI ARKEOLOGU BU METİNLE YAD ETTİ

Ankara İngiliz Arkeoloji Enstitüsü'nün (BIAA) SARAT (Safeguarding Archaeological Assets of Turkey’ (Türkiye’nin Arkeolojik Varlıklarının Korunması) Projesi ekibi ünlü Iraklı arkeoloğu bu metinle uğurladı:

Irak arkeolojisi koruyucu meleğini yitirdi: Dr. Lamia Al Gailani Werr’in ardından

Irak’ın ilk kadın arkeologlarından Dr Lamia Al Gailani Werr, geçtiğimiz Cuma sabahı ziyaret için bulunduğu Ürdün’ün Amman kentinde hayata veda etti. Ülkesinin kültürel mirasının araştırılmasında ve korunmasında yarım yüzyılı aşkın süredir çaba sarf eden Gailani Werr 80 yaşındaydı. Yaşamının son elli yılını Londra’da geçiren ve 2003 Irak işgali sonrasında iki ülke arasında mekik dokuyan Gailani Werr Bağdat’a gömülmeyi vasiyet etmişti. 21 Ocak’ta 2019 Pazartesi günü yıllarını geçirdiği Irak Ulusal Müzesi’nde (Bağdat Arkeoloji Müzesi) yapılan törenin ardından bu arzusu yerine getirildi.

Bağdatlı köklü bir aileye mensup olan Dr. Lamia Al Gailani Werr, Bağdat Üniversitesi’nde arkeoloji okudu, ardından kazandığı bursla Cambridge Üniversitesi’ne gitti. 1961’de Irak’a döndüğünde, ülkesinin ilk kadın arkeologlarından biriydi ve Bağdat’taki Ulusal Müze’de çalışmaya başladı. Gailani Werr ikinci yüksek lisansını Edinburg Üniversitesi’nden aldı ve Londra Üniversitesi’nde arkeoloji doktorasını tamamladı. Uzmanlığı Mezopotamya silindir mühürleriydi. SOAS’ta (School of Oriental and African Studies) Yakın ve Ortadoğu Kültürleri ve Dilleri Bölümü’nde araştırmacı olarak çalıştı.

2003 yılında Bağdat’taki Ulusal Müze’nin ABD işgali sırasında yağmalanmasının ardından Irak’a geri dönerek Irak Kültür Bakanlığı için danışmanlık yaptı. Derin bir sarsıntı geçiren müzede yaraların sarılması ve hasar tespit için çalıştı ve normalleşme sürecinde başı çekti. Iraklı arkeologlarla Batı arasındaki köprü oldu.

2009 yılında Mezopotamya arkeolojisine sunduğu eşsiz katkıları için British Institute for the Study of Iraq (İngiliz Irak Çalışmaları Enstitüsü) tarafından Gertrude Bell ödülüne layık görüldü.

Meslektaşları onu ‘Irak arkeolojisi ve mirasının kahramanı’ olarak nitelendirerek, ‘En umutsuz anda dahi Irak’tan asla vazgeçmedi’ diyerek anıyor.

Irak’ın insan hazinesi Gailani Werr, kısa süre önce SARAT’ın Arkeolojik Varlıkların Korunması ve Kurtarılması Online Dersi için Dr. Gül Pulhan’a bir söyleşi vermiş, Bağdat Müzesi’nin yağmalanmasından sonra yaşananları anlatmıştı.

Dr Lamia Al Gailani Werr’i, Irak eserleri için verdiği mücadele, cömert dostluğu ve insanlığın ortak mirasına sunduğu eşsiz katkıları nedeniyle derin bir saygı ve minnetle anıyoruz.

Arkeolojikhaber.com