Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından düzenlenen İstanbul Kültür Çalıştayı, Lütfi Kırdar Kongre ve Sergi Sarayı'nda başladı.

Çalıştayda tartışılacak ana konu başlıkları; "İstanbullu Olmak: Şehir, Kimlik, Şuur", "İstanbul: Mimari Miras", "İstanbul'un Kültürel Ortak Yönetimi: Yerel, Ulusal, Küresel", "İstanbul'u Tasarlamak: 2023'ten 2053'e", "İstanbul: Kültür ve Diplomasi", "İstanbul: İnsanlar", "İstanbul: Edebiyat", "İstanbul: Sanat", "İstanbul: Gündelik Yaşam", "İstanbul: Kültürel Mekanlar", "İstanbul: Yayıncılık Kültürü." olacak.

Çalıştayda ayrıca, kültürel mekanlar ve yayıncılık kültürü bağlamında İstanbul'un geleneksel ve güncel haritaları da çıkarılacak.

Çalıştayın açılışında konuşan Kültür ve Turizm Bakanı Numan Kurtulmuş, etkinliğin İstanbul kültürünün geliştirilmesi, korunması ve ileriye götürülmesi bakımından yapılan en geniş kapsamlı çalıştay olduğunu söyledi.

İlerleyen zamanlarda daha geniş kapsamlı bir çalışmaya imza atacaklarını belirten Kurtulmuş, "Şöyle bir başımızı kaldırdığımızda, daha 1884'e kadar, yani Greenwich'in başlangıç noktası olarak kabul edildiği tarihe kadar, İstanbul sıfır noktası, meridyenlerin başlangıcı olarak kabul edilmiş. Yerebatan Sarnıcı'nın hemen yanında var olan Milyon Taşı, Doğu Roma'dan dünyaya açılan yolun başlangıcı olarak kabul edilmiş. Hatta denilir ki 'Her yol Roma'ya çıkar.' sözünün başlangıcı da bizim İstanbul'daki Milyon Taşı olmuştur. Bu özelliğiyle baktığımız zaman İstanbul, zamanı kuran şehirdir, zamanın başladığı, zamanın harekete geçmiş olduğu şehirdir." dedi.

İstanbul'un, "içinden ya da kalbinden denizin geçtiği şehir" olduğunu dile getiren Kurtulmuş, şöyle konuştu:

"Herhalde dünyada kalbinden, içinden, tam da şehrin göbeğinden bir anlamda, denizin geçtiği bir başka şehir yoktur ya da bu şekil yoktur. Denizin bir tarafında bir başka kıtanın, bir tarafında bir başka kıtanın ama her iki tarafında da çok sayıda medeniyetin bir araya geldiği, birleştiği herhalde dünyada başka bir kent yoktur. Bu yönüyle baktığımız zaman İstanbul, hem ayrılıkların hem buluşmaların kentidir ve bu şekilde İstanbul, geçmişle geleceği, doğu ile batıyı, insanların farklı taraflardan bakışlarını büyük medeniyet birikiminin hepsini bir arada buluşturabilen dünyanın ender kentlerinden birisidir."

- "İstanbul medeniyet hasılamızın özeti"

Bakan Kurtulmuş, İstanbul'un Roma ve Osmanlı medeniyetlerine başkentlik yaptığını, Cumhuriyet'in önemli şehirlerinden olduğunu, kanunen başkenti olmasa da Türkiye'nin kültür başkenti olduğunu ifade etti.

İstanbul'un sadece bir dünya kenti, bir megapol olarak görülmemesi gerektiğini belirten Kurtulmuş, sözlerini şöyle sürdürdü:

"İstanbul'u şu son kazılarda ortaya çıktığı gibi Neolitik zamanlara kadar uzanan, dünyanın belki de en kadim, en eski dünya kenti olarak görmek de mümkündür. Yine İstanbul, büyük İslam medeniyetinin hemen hemen bütün şairlerinin, yazarlarının, sanat erbabının en birinci derecede etkilendiği şehirlerden birisidir. İstanbul Peygamber'in müjdesine nail olmuş bir kent. İstanbul daha Hicri birinci asırdan itibaren İslam erenlerinin, alperenlerinin, küheylanlarının başlarını kendisine yönelttiği şehirdir. Bu anlamda İstanbul, Peygamber'in müjdesinin takipçisi olan kentin, her yerinde Peygamber'in müjdesinin izlerini taşıyan bir şehirdir. Bu anlamıyla İstanbul dünyanın, niyetin, hedefin, gayenin, cihadın ve sefere çıkışın başkentidir ve bu anlamda büyük bir medeniyet hasılamızın özeti şeklindedir."

- "İstanbul dünya medeniyetlerinin beşiği"

Kültür ve Turizm Bakanı Kurtulmuş, İstanbul'un birçok tanımının yapılabileceğini belirterek, "İstanbul aynı zamanda Saraybosna, İstanbul aynı zamanda Budapeşte, İstanbul aynı zamanda Bağdat, İstanbul aynı zamanda Trablusgarp, İstanbul aynı zamanda Orhun Abideleri, İstanbul aynı zamanda hiç kuşkusuz aynı zamanda Mekke'dir, Medine'dir ve oranın birikimini taşımaktadır. Bu özelliğiyle İstanbul, tabiri caizse dünyanın en büyük birikimine sahip hatta dünya medeniyetlerinin belki de bir beşiği olarak kabul edilebilecek bir şehirdir." dedi.

Çalıştayın İstanbul'a layık olabilme gayretiyle yapıldığını da vurgulayan Kurtulmuş, şehirlerin hafızalarını sadece korumak değil, bu hafızalar üzerinden yeni bir İstanbul'u bu ruh üzerinden inşa edebilmenin en temel vazifelerinden olduğunun altını çizdi.

İstanbul gibi iddialı bir dünya şehrini korumanın şehrin hafızasını korumak ve geliştirmeyi gerektirdiğini dile getiren Kurtulmuş, "İstanbul'un talihi, muazzam bir medeniyet birikimine sahip olması. Ama İstanbul'un tarihi boyunca da en önemli talihsizliği de sürekli geçiş noktasında olmasından kaynaklanan büyük bir göç dalgasına da sahip olmasıdır." ifadesini kullandı.

- "İstanbul'un yeniden asli kimliğine kavuşması sağlanmalı"

Numan Kurtulmuş, İstanbul'un hafızası ve İstanbullu kimliğini korumanın da zorluğuna işaret ederek, sözlerini şöyle sürdürdü:

"İstanbul'un ruhunu, hafızasını ve kimliğini korumak, bir İstanbullu kimliğini inşa etmekse öncelikle zihinlerin ve gönüllerin yeniden ayarlanması, nasıl zamanın başlangıcını ayarlıyorsak, bu anlamda İstanbullu olmanın, İstanbullu kimliğinin yeniden ayarlanmasıyla mümkündür. Hiç şüphesiz İstanbul'da güzel şeyler de yapılmaktadır ama maalesef İstanbul'un hafızasına zarar verecek olan yanlış şeylerin yapıldığı da ortadadır. Bugünden itibaren bu bozulmayı, hafızayı zedeleyen işleri ortadan kaldırmak ve imkanımız dahilinde İstanbul'un yeniden asli kimliğine kavuşmasını sağlamak için gayret sarf etmek İstanbul sevdalısı herkesin vazifesidir. Bunu söylerken, bunun sadece kamu görevi olmadığının da altını çizmek isteriz. İstanbullunun kimliğinin güçlendirilmesi ve korunması, topyekun bir toplumsal sorumluluk alanıdır."

Bakan Kurtulmuş, ortadan kalkan mahalle kültürünün de yeniden ayağa kaldırılması gerektiğinin altını çizdi. İstanbul'un kültürünün, medeniyetinin ve değerlerinin yeniden tasarlanması gerektiğini vurgulayan Kurtulmuş, "Somut değerleri ortaya koyarken, ister mimari eserler olsun, hanlar, hamamlar, kervansaraylar, ister şarkıları, türküleri, müzik eserleri olsun, ister yazılı eserler olsun, insanlar önce zihin dünyalarında bir muhayyile oluşturuyorlar. Yani hayal dünyalarında bir şey oluşturuyorlar ve onu sonra bir surete dönüştürüyorlar. İşte bu anlamda medeniyetleri oluşturan muhayyile, tasavvur ve tahayyül dünyasında maalesef esas zannetiğimiz şey, tahayyül dünyamızdaki gelişmedir, tahayyül dünyamızın zenginliğidir." dedi.

- İstanbul'daki yenileme ve ihya çalışmaları

Numan Kurtulmuş, İstanbul Kültür Çalıştayı'nın önemli bir imkan sunduğunu da vurgulayarak, İstanbul'da yapılan yenileme ve ihya çalışmaları hakkında bilgi verdi.

Daha güzel bir İstanbul oluşturmanın mümkün olduğunu belirten Bakan Kurtulmuş, "Güzel fikirlerin kağıt üzerinde kalmamasını temenni ediyorum. İstanbul'a yapılacak bütün güzelliklerin, somut projelerle birlikte çoğaltılması gerektiğini ifade etmek istiyorum." diye konuştu.

Kuleli Askeri Lisesi'nin ulusal müze, Rami Kışlası'nın kitaplar üzerine kapsamlı bir mekan haline getirileceğini ifade eden Kurtulmuş, restorasyonu devam eden  ve çevresinin trafikten tamamen arındırılmış farklı bir merkez haline getirme çalışmaları yaptıklarını kaydetti.

- İstanbul kültürünün dünü, bugünü ve yarını konuşulacak

Açılışta ayrıca İstanbul Kültür ve Turizm İl Müdürü Coşkun Yılmaz ve İbn Haldun Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Recep Şentürk de konuşma yaptı.

İstanbul'un tarihi, sosyal ve kültürel birikiminin tüm yönleriyle ele alınacağı çalıştayda, 11 komisyonda Türkiye'nin önde gelen 215 ilim, fikir, kültür, düşünce insanı, İstanbul kültürünün dününü, bugününü ve geleceğini konuşacak.

Çalıştayın sonunda komisyonlardan çıkan öneriler, "İstanbul Kültür Çalıştayı Sonuç Raporu"nda toplanacak.

İstanbul'un kimliğini oluşturan tüm unsurların masaya yatırılacağı İstanbul Kültür Çalıştayı, yarın sona erecek.

Muhabir Musa Alcan