İtalya'nın Lirenas Antik Kenti’nde yapılan arkeolojik kazılarda yaklaşık 2 bin yıllık olduğu tahmin edilen güneş saati bulundu.

İtalya’daki Interamna Lirenas Antik Kenti’ndeki Çatılı Tiyatronu arkeoloji kazısı sırasında, günümüze kadar çok az sayıda ulaşabilmiş 2.000 yıllık yazıtlı güneş saati bulundu.   Arkeofili.com sitesinden Erman Ertuğrul'un haberine göre, 2000 yıl boyunca oldukça sağlam şekilde kalabilen güneş saatinin üstündeki iki Latince yazıt, onu yaptıran adam hakkında kesin bilgilere ulaşılmasını sağladı.   Interamna Lirenas, MÖ 312 yılında kurulmuş ve MS 6. yüzyılda terk edilmiş, Roma’ya yaklaşık 130 km uzaklıkta bir kentti. Güneş saati, tiyatronun girişlerinden birinin önünü kazan arkeoloji bölümü öğrencileri tarafından yüzü aşağı dönük bir vaziyette bulundu.   Muhtemelen Ortaçağ ve Ortaçağ sonrası dönemde yapılacak olan yeni yapılar için tiyatro ve antik kentten materyaller toplanırken bu güneş saati burada bırakılmıştı. Büyük olasılıkla tiyatroya ait değildi ve yakındaki forumda yer alan sütunun tepesinden sökülmüştü.     Alessandro Launaro, ”Bu tür güneş saat modellerinden toplamda yüz örnekten daha azı günümüze ulaşabildi ve bunlardan sadece bir avuç kadarında yazıt bulunuyor. Bu gerçekten özel bir keşif” diyor.   Güneş saatinin kaidesinde belirgin olarak şu isim yazıyor: M(arcus) NOVIUS M(arci) F(ilius) TUBULA [Marcus Novius Tubula, Marcus’un oğlu]. Saatin tabanındaki kıvrımlı çerçevede ise: TR (ibunus) PL (ebis) ofisini açtı ve güneş saatinin bedelini D (e) S (ua) PEC (unia) (kendi parasıyla) ödedi.   Güneş saatinin üstündeki yazıt, bunun ne zamana ait olduğu konusunda da önemli bilgiler veriyor. Bireyin ismi ve yazı stili, Interamna sakinlerinin halihazırda tam bir Roma vatandaşlığına sahip oldukları bir zamana (MÖ 1. yüzyılın ortaları) tarihlendiğini rahatlıkla gösteriyor. 54 x 35 x 25 cm boyutlarında ve kireçtaşı bloğundan oyulmuş güneş saati, iç içe geçmiş bir yüze sahip ve 11 çizgiyle gün ışığını 12’ye ayırıyor. Gölgesiyle saati gösteren demir iğnenin kaybolmuş olmasına rağmen, kurşun bölümün altında bir kısmı hala duruyor. Bu tip "küresel" güneş saatleri, Roma döneminde nispeten yaygındı ve hemikloniyum olarak biliniyordu.   Launaro, “Yakın tarihte yapılan arkeolojik çalışmalar, Interamna Lirenas antik kenti hakkındaki anlayışımızı değiştirse de, burası gösterişli ve zengin bir kent değildi. Ortalama zenginlikte ve orta büyüklükte bir yerleşimdi. Bu yüzden, İtalya’daki Roma kentlerinin çoğunun koşulları hakkında o dönem için çok bilgilendirici bir yerleşim olmasını sağlıyor” diyor.