Iupiter veya Jupiter veya iupiter veya iuppiter nedir?

Iupiter veya Jupiter veya iupiter veya iuppiter: Roma inanç sisteminde baş tanrı.

Yunan tanrısı Zeus ile özdeşleştirilmiştir.

Tüm İtalik halklar arasında tapınım görürdü.

Gök tanrısıdır, gökyüzü, fırtına ve yıldırımla ilişkilendirilmiştir.

Tanrılar arasında tam bir otorite sağladığı gibi devlet otoritesini ve disiplinini simgelerdi.

Onun onayını almayan hiçbir siyasi eylem başanya ulaşamazdı. Aynı zamanda yemin ve antlaşmalann koruyucusuydu.

MÖ 6. yüzyıldan itibaren itibaren Iupiter’in en görkemli tapınağı Iuno ve Minerva ile paylaştığı ve Capitolinus Tepesi’nde yer alan tapınaktı.

Yeni seçilen konsüllerin ilk işi bu tapınakta beyaz bir boğayı ona adamaları olurdu.

Savaşlarda galip gelen başkomutanlar sefer dönüşünde zafer çelenklerini ve ilk kurbanlannı ona adarlar, zafer alayını onun tapınağının önünde sonlandırırlardı.

Geç dönemlerde imparatorları koruduğuna dair bir inanç yayıldı.

düzenle

Jüpiter veya iuppiter veya iupiter veya iuppiter:
Adı Zeus baba, baba tanrı ya da gök tanrı anlamına gelen Di-es-piter (yani Zeus pater)den türemiş olan İupiter aslında Roma pantheon'unun en eski, en büyük tanrısıdır.

Yunan dininin etkisiyle sonradan Zeus'la bir tutulmuştur. Roma dininde İupiter gök, gün ışığı, hava, yıldırım ve şimşek gibi doğal güçleri simgeleyen tanrıdır, bu yüzden de Fulgurator, Fulminator (şimşek çakan), Tonans, Tonitrualis (gök gürleten), Pulvius (yağmur yağdıran) sıfatlarıyla anılır. Doğanın büyük yöneticisi sayılan bu tanrıya Roma'nın kutsal tepesi Capitolium'da tapınılırdı. İupiter Capitolinus'a dikilen tapınağa sonradan İuno ve Minerva da alınmış, böylece Capitolium üçlüsü adıyla bu tanrılara tapınılmıştır. Aynı tepede İupiter Optimus Maximus (en İyi, en büyük İupiter) Roma devletinin koruyucusu ve yöneticisi olarak tapım görürdü. Konsullar göreve başlamadan gelip ona yakarmak zorundalardı, zafer kazanan başkomutanlar zafer celenklerini ve ilk kurbanlarını (ki bunlar beyaz boğalardı) ona adarlardı. İupiter Roma'nın dış ilişkilerini ve uluslararası antlaşmalarını koruyan bir tanrı sayılırdı. Tanrılar arasında tam bir otorite kurduğu gibi, devlet otoritesini ve disiplinini simgelerdi. Flamen dialis adıyla görevlendirilen basrahibi İuno'nun basrahibesiyle evlenerek tanrılar arasındaki kutsal birliği yansıtmakla yükümlüydü.
Jüpiter'in siyasal rolü bununla bitmez, Feretrius adıyla Roma'nın savaş alanında da baştanrı sayılırdı: Düşmandan alınan bütün silahlar, öldürülen düşmanların soykaları bu İupiter'e adanır, ayrıca Stator unvanıyla Jüpiter'in düşmana karşı koyduğu, Roma'ya saldırıların her türlüsünü durdurduğu sanılırdı. Durduran anlamına gelen Stator sıfatının kaynağı şöyle açıklanırdı: Roma'lılarla Sabin' ler arasındaki savaşta Roma'lılar Sabin'lerin karılarını kaçırdıktan sonra, bir ara Sabin'ler ağır basmış ve şehri almak üzereymişler ki, Romulus kılıcını kaldırarak Forum'da İupiter'e ant içmiş, düşmanı durdurursa olduğu yerde bir tapınak kurmaya yemin etmiş. Tanrı da Sabin'leri püskürterek Forum'da Palatinus tepesinin dibinde İupiter Stator'a adanmış tapınağa kavuşmuş.
Roma İmparatorluğu çağında imparatorlar baştanrı Jüpiter'le ilişki kurmaya ve doğrudan doğruya İupiter Optimus Maximus'un kılavuzluğu ve koruyuculuğu altında olduklarını belirtmeye çalışırlardı. Kimi İupiter'i düşünde görüp ondan doğrudan doğruya esinlendiğini ileri sürer, kimi Jüpiter'in sıfatlarını kendi adına taktırırdı. Taşra kentlerinde ve ele geçirilen yabancı ülkelerde Romalıların ilk işi Roma'da Capitolium tepesindeki üçlü tapınağın bir tıpkısını kurmak, böylece Jüpiter'in devlet tanrısı olarak egemenliğini kabul ettirmekti. Bu siyasal niteliğini İupiter Roma devletinin son demlerine dek koruyabilmiştir.