zmir Smyrna Antik Kenti kazıları sırasında bulunduktan sonra koruma altına alınan "mitolojik bir varlık Satyros kabartması" için restorasyon çalışması başlatıldı.

Kültür ve Turizm Bakanlığının izniyle İzmir Katip Çelebi Üniversitesince Smyrna Antik Kenti'nde yürütülen çalışmalarda binlerce yıl öncesine ait eserler gün yüzüne çıkartılıyor.

Kazı ekibi tarafından Smyrna Tiyatrosu'nda bulunan 1 metre 70 santimetre boyunda ve mermerden yapılmış 1800 yıllık Satyros kabartması da uzmanlar tarafından restore ediliyor.

İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Türk İslam Arkeolojisi Bölümü Öğretim Üyesi ve Kazı Başkanı Doç. Dr. Akın Ersoy, tiyatro bölgesinin, milattan önce 3. yüzyıl ile milattan sonra 3. yüzyıl arasında kullanıldığını söyledi.

Tiyatro kapsamında alt kademede 11 oturma sırası ortaya çıkardıklarını ve sahne arkasındaki kazıları sürdürdüklerini belirten Ersoy, "Buradan heykel parçaları çıkarıyoruz. Bazıları iyi korunmuş durumda. Ortaya çıkardığımız Satyros, belki son yıllarda bu anlamda elde edilen en önemli buluntu." dedi.

Satyros'un, tiyatroların koruyucu tanrısı olarak bilinen Dionysos'a ilişkin etkinliklerde arkeologların karşısına çıktığını ifade eden Ersoy, şu bilgileri verdi:

"Dionysos'a yönelik ritüellerde tasvir edilen Satyros bazen tek ayaklı olarak karşımıza çıkar. O dönemde yaşayan insanların inancına göre doğada dolaşırlar. Üst kısmı insan şeklindedir. Boynuzları vardır. Bazen tümüyle insan olarak da görebiliyoruz. Onları, Dionysos etkinliklerinde karşımıza çıkan mitolojik varlıklar olarak değerlendirebiliriz. Maenadlar da aynı ritüellerde kadınları temsil ediyorlar. Satyros ve Maenadların Dionysos'a ait parçalar olduğunu söylüyoruz."

Antik tiyatroların erken Hristiyanlık döneminde kullanım dışı kaldığına işaret eden Akın Ersoy, pagan yapılar ile tanrı heykellerinin de tahrip edildiğini belirtti.

Romalıların Hristiyanlığı resmi din olarak kabul etmesinin ardından tanrı heykellerinin alınlarına haç çizildiğini ya da kireç ocağında eritildiğini dile getiren Ersoy, şöyle konuştu:

"Tiyatrolar kullanım dışı kaldıktan sonra çevredeki heykel ve kabartmalar sökülmüş, kireç veya yapı malzemesi olarak kullanılmış. Satyros kabartması yerde yatar vaziyette, atıldığı için kırılmış ve 4 parça halinde elimize geçti. Atıldıktan sonra bir anlık boşlukta üzerinin toprakla örtülmesi yapı malzemesi olarak kullanılmasını engellemiş. Bu da bizim için büyük şans oldu"

Kabartma üzerinde jeologların inceleme yaptığını hatırlatan Ersoy, mermerin Afrodisyas ya da Tassos'tan getirilmiş olabileceğini aktardı.

Envanter çalışmalarının ardından kabartmanın müzede sergileneceğine değinen Akın Ersoy, bölgede ayrıca sikke ve seramiklerin bulunduğunu sözlerine ekledi.

AA  Efsun Erbalaban Yılmaz