Afganistan'ın başkenti Kabil'in merkezindeki Zenburek Şah Suru, çarpık kentleşmeye rağmen varlığını sürdürürken restore edilmeyi bekliyor.

Kabil'in merkezindeki Şirdervazeh Dağı'nın eteklerinde yer alan tarihi duvarın yaklaşık 1500 yıl önce şehri saldırılardan korumak için Zenburek Şah tarafından yaptırıldığı öne sürülüyor.

Tarihi kaynaklara göre, 6 metre yüksekliğinde ve 3,5 metre genişliğindeki duvarın diğer bölümü, Şirdervazeh Dağı'na yaklaşık 300 metre mesafedeki Asmai Dağı'nda yer alıyordu ancak zaman içinde şehrin yapılanma sürecinde bu kısmın yıkıldığı belirtiliyor.

Şirdervazeh Dağı'nın karşısındaki Asmai Dağı ise günümüzde televizyon vericilerinin yer aldığı dağ olması nedeniyle halk arasında "Televizyon Dağı" olarak anılıyor. Her iki dağın arasından Kabil Nehri akıyor.

Toprağın suyla karışmasıyla elde edilen çamurdan inşa edilen tarihi duvarın yapımında taşların kullanıldığı görülüyor.

Zenburek Şah Suru'na, mahalle arasındaki dar sokaklardan, yüksek basamaklı merdivenlerle çıkılıyor. Tarihi duvara çıkmak isteyen ziyaretçileri merdivenlerin bitiminde dik, kayalık, tehlikeli bir patika yol bekliyor.

- Çukur dizisinin sembolü dikkati çekiyor

Zenburek Şah Suru, her ne kadar geçmiş dönemlerde birkaç kez tadilat görmüş olsa da günümüzde yağmurdan erimeye yüz tutmuş bir yapı halinde karşımızda duruyor.

Tarihi duvarın bulunduğu mahallenin sakinleri, ülkede yaklaşık 40 yıl süren savaşlar nedeniyle kendi topraklarından Kabil'e göç eden yoksul ailelerden oluşuyor.

Genellikle taş ve çamurdan yapılmış evlerin bulunduğu mahallenin sokakları, evlerden akan atık su nedeniyle çamurla kaplanmış durumda.

Mahallenin duvarlarındaki, Türk televizyon kanallarında yer alan Çukur dizisinin sembolü dikkati çekiyor.

Günlük geçimlerini karşılamakta zorlanan yoksul halk, temiz su ihtiyaçlarını aşağı mahallelerden taşıyarak karşılıyor.

Tarihi estetiğinden neredeyse eser kalmayan duvarın kuzey kısmında, yakın zaman önce inşa edildiği belirtilen ve kale duvarlarını andıran yapı bulunuyor.

Surun yakınındaki Şehir Parkı'nın kıyısındaki uçak restoran ise ilk görenler için yolcu uçağının yanlış yere indiği izlenimini veriyor.

Diğer yandan Zenburek Şah Suru'nun bulunduğu Şirdervazeh Dağı'nın kuzeyinde, Kabil'in ilk camisi Şahı Du Şemşire ile yakın dönemde yapılan Hacı Abdurrahman Han Camisi tüm zarafetiyle görenleri büyülüyor.

Tarihi surun her ne kadar yenilenmeye ve restore edilmeye ihtiyacı olsa da Afganistan'daki ekonomik sorunlar nedeniyle söz konusu tarihi eser ilk yapılacaklar listesinde yer almıyor.

AA Mustafa Melih Ahıshalı