Diş kalsiyumunun sırları çözüldü ve geliştirilen yöntem sayesinde antropolojiden, paleontolojiye kadar pek çok alanda yeni analiz olanağı sağlandı. Kararlı kalsiyum izotoplarının oranları tahlil edilerek dinozor nesli tükenmeden önce deniz dinozorlarının gıda piramidinin en üstünde yer aldığı ortaya çıktı.

Yeryüzü ve dünya dışında yapılan özellikle jeoloji, çevre ve palentoloji araştırmalarında kullanılan kararlı kalsiyum izotoplarının oranlarını ölçmek için yeni bir yöntem geliştirildi.

Sonuçları, Proceedings of the National Academy of Sciences'te (Ulusal Bilimler Akademisi Bildiriler Kitabı) yayınlanan yeni yöntem, antropologlara, insan topluluklarının yapılarını araştırmada yardımcı olabilir.

Fransa'nın Lyon kentindeki Claude Bernard Üniversitesi bünyesindeki - ENS Lyon / Delegation Paris Michel-Ange (CNRS) - jeoloji laboratuvarı Laboratoire de Geologie'de görev yapan jeokimyacı ekibi tarafından geliştirilen yüksek hassasiyetli yöntem, "kararlı kalsiyum izotoplarının oran analizi"nin hemen her alanda yeni bilimsel araştırmalarda kullanımına imkan sağlıyor.

Örneğin süt dişlerinden yola çıkarak insanların memeden kesilme yaşını tahmin etmek ya da deniz sürüngenlerinin soyunun tükenmesine dair ipuçları yakalamak gibi pek çok farklı konuda kararlı kalsiyum izotoplarının oran analizini kullanmak mümkün.

Kemiklerin ve dişlerin ana bileşeni olan kalsiyum elementin dünyada altı kararlı izotopu vardır. Bu izotoplar doğal radyoaktivite üretmez ancak belirli izlerle kimyasal reaksiyonları tanımlamayı mümkün kılar. Farklı kalsiyum izotoplarının fraksiyonasyonu tarafından oluşturulan bu izler, biyolojik kalıntılar sırasında, özellikle kemiklerde ve dişlerde daha belirgin. Bu nedenle de araştırmacılar özellikle kemikler ve dişlerde Izotop fraksiyonlamanın derece analiz sonuçlarını kullanıyorlar.

Anne sütü, kalsiyum izotoplarının en çok fraksiyonlara ayrıldığı madde. Onun sayesinde, süt dişlerini analiz ederek, insanların hayatlarının ilk yıllarındaki beslenme tarzını belirlemek mümkündür.Beslenme oranında süt ne kadar fazla ise, diş kalsiyumu o kadar hafif izotoplar içeriyor. Kişi sütten erken kesilmişse analizlerde çok önemli izotopik farklılıklar ortaya çıkıyor ve bu değerler sütten kesildikten sonra hangi tarz beslenmeye tabi tutulduğunu işaret edebiliyor. Diş minesinin oluşma hızını tespit edebilen araştırmacılar, diş analizi yapılan kişinin sütten kesilme yaşını tahmin edebiliyor.

Suda yaşayan dinozorlar en önemli besin kaynağıydı

Diş kalsiyumunun izotop analizi sayesinde dinozorların soyları tükenmeden önce denizde yaşayan dinozorların, gıda zincirinin en üstünde olduğu tespit edildi. Current Biology dergisinde yayınlanan araştırma sonucuna göre; paylaşılan yemek kaynağında kıtlık, yemek bulma kosunudaki rekabeti kızıştırmış olabilir.

Delegation Paris Michel-Ange (CNRS) araştırmacısı Vincent Balter ve meslektaşları, Deniz hayvanlarının diş kalsiyumundaki kararlı kalsiyum izotoplarının oranlarının besin zincirinin altından üstüne kademeli olarak değiştiğini tespit etti. Araştırma Fas'taki paleontolojik bir siteden temin edilen balık dişleri, kaplumbağa kabukları, köpekbalıkları ve deniz sürüngenlerinin kemikleri ve dişleri kullanılarak gerçekleştirildi.

65 milyon yıldan eski olan fosillerin, önyargıları önlemek için, analizden önce kimyasal işlemden geçirilerek dış etkileşimlerden arındığı belirtildi. Araştırma ekibinin açıklamsına göre; balıklar, kaplumbağalar ve köpekbalıkları günümüzde olduğu gibi, aynı oranlarda kararlı kalsiyum izotoplarına sahipti.

Büyük deniz sürüngenleri (elasmosaur ve mosasaur) ise tam tersine, bugünkü büyük beyaz köpekbalıklarının karakteristik özelliklerine sahiptirler. Bu nedenle yokolmadan önce deniz gıda zincirinin üstünde olduklarına kanaat getirildi.

www.arkeolojikhaber.com