İstanbul’da Ambarlı sahilinde keşfedilen antik liman Anguniara’nın kalıntıları üzerine moloz döküldü. İnşaat atıklarıyla yok edilen limanın keşfi, arkeoloji çevrelerinde heyecan yaratmış, birçok uluslararası dergiye de konu olmuştu

İstanbul’un en büyük limanının bulunduğu Ambarlı yakınlarında 2008’de rastlantı sonucu bulunan taş duvar, mermer ve sütunlar büyük bir keşfin başlangıcı oldu. Kalıntıları inceleyen jeomorfolog, deniz bilimci ve arkeologlar kalıntılıların İstanbul’un en eski limanlarından Angurina’ya ait olduğunu belirtmişti. Kültür ve Turizm Bakanlığı Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından SİT Alanı ilan edilen bölgenin incelenmesi için 2012’de harekete geçilirken, 2500 yıl önce üretilen tahılların deniz yoluyla dağıtımı için bu limana getirildiği tahmin ediliyordu. Bölgenin M.Ö. 4 ile M.S. 9. yüzyıl arasında yoğunlukla kullanıldığı düşünülürken, tahılın saklanacağı uygun ısı ve nem ortamını sağladığı için bölge Demre Andriake Antik Kenti’ne benzetilmişti.

Beylikdüzü Belediyesi 2012’de arkeolojik mirasın korunması ve ortaya çıkartılması için bilimsel bir ekip kurdu. Jeomorfolog, arkeolog, sualtı arkeologu ve deniz bilimcilerden oluşan ekip Anıtlar Kurulu’na başvurdu. Bölge kısa süre içinde SİT alanı ilan edildi. Fakat bilim insanlarının Kültür ve Turizm Bakanlığı ile İstanbul Arkeoloji Müzesi’ne bildirdiği yapılar koruma altına alınmadığı gibi hiçbir çalışma da yapılmadı. Önlem alınmayınca da kalıntıların üzerine büyük miktarda moloz döküldü.
İnşaat atıklarının alana giren kamyonlar tarafından denize doğru boşaltılmasıyla tüm kalıntılar yerlerinden koparak bir taş yığınına dönüştü. Büyük kısmı da dökülen hafriyatın altında kaldı. Kumsalda 2013 Aralık’ta görüntülenen yapı izleri de aynı şekilde yok oldu. Kalıntıların yerine görüntülenen asfalt parçaları ve katı atıklar hiçbir tedbir alınmayan antik limanın nasıl yok edildiğini kanıtladı.

‘Yenikapı kadar önemliydi’

İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü öğretim üyesi Prof. Dr. Cem Gazioğlu, “İlgisizlik nedeniyle Yenikapı kadar önemli arkeolojik alanı kaybediyoruz. İnşaat atıklarının arkeolojik eserlerin üzerine atılmasını anlayamıyorum. Bölge zaten doğal etkilere açık ve dayanıksız. Kıyıdaki yapının denizaltında devam eden parçalarını da kaybedebiliriz. Alan koruma altına alınmayınca inşaat atıkları kamyonlarla getirilerek üzerine boşaltılmış” dedi.

41 metre uzunluğunda antik tahıl limanı

Türkiye’nin ikinci, İstanbul’un en büyük limanı Ambarlı Limanı’nın bulunduğu alandaki kalıntıların Angurina’ndan kaldığı düşünülüyor. İlk çalışmaları Beylikdüzü Belediyesi tarafından yapılan alan Kültür ve Turizm Bakanlığı Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından SİT Alanı ilan edilmişti. ABD kaynaklı İnternational Jornal Of Nautical Archaelogy’un Şubat 2014 sayısında 4 sayfa yayınlanan kalıntıların denize paralel 41 metre uzunluğunda 8 duvar şeklinde olduğu belirlenmişti. 2’si ambar 5’i tekne inşası ve yanaşma yeri olarak kullanılan en az 7 bölüm tahmin edilmişti. 

Gökhan Karakaş - Milliyet