Araştırmacı Mehmet Turgay Kürüm, tarihi bir küpün üzerindeki yaklaşık dört satırlık Kıbrıs Hece Yazısı metnini Türk Runik alfabesi kullanarak okuma denemesi yaptı. Ortaya Türkçe'de karşılığı bulunan 3 kelime çıktı.

Kıbrıs'ta 13 - 15 Mayıs 2019 tarihlerinde,  Kıbrıs Sosyal Bilimler Üniversitesi (KISBÜ) KAM ve Eğitim Bilimleri Fakültesi, Türkçe Öğretmenliği Bölümünün organizasyonuyla gerçekleştirilen Uluslararası Kıbrıs'ta Osmanlı İmparatorluğu Öncesi Türkler Sempozyumu'da Kıbrıs'ta henüz çözülemeyen Eteocypriot Dili ya da Kıbrıs Hece Yazısı denilen dilde yazılmış metinlere dair ilginç bir arayış da gündeme geldi.

Kıbrıs'ta Osmanlı İmparatorluğu Öncesi Türkler Uluslararası Sempozyumu'nun Doç.Dr. Gökçe Yükselen Peler başkanlığında gerçekleşen ilk oturumunda konuşan filoloji araştırmacısı Mehmet Turgay Kürüm, Kıbrıs'ta Bulunan ve Eteocypriot Dili (Kıbrıs Hece Yazısı) diye adlandırılan yazıtlarla ilgili Türkçe Okuma Önerileri başlıklı tezini sundu.

Araştırmacı Mehmet Turgay Kürüm, tarihi bir küpün üzerindeki yaklaşık dört satırlık Kıbrıs Hece Yazısı metnini Türk Runik alfabesi kullanarak okuma denemesini dinleyicilerle paylaştı.

Arkeolojik metinlerdeki yazıları Türkçe Okumayı denerken, Kümülatif Yöntem yerine akıl yürütmeye dayanan Analitik Yöntem kullandığını belirten Mehmet Turgay Kürüm, Kıbrıs Hece Yazısı kullanılan metinleri çözerken Orhun Yenisey anıtlarındaki alfabeyi ve o alfabedeki ses değerlerini kullandığını söyledi.

Kürüm; "Kıbrıs Hece Yazısı, Orhun Yazıtlarından yaklaşık olarak 1200 yıl önce, yani hem zaman hem de coğrafi mekan olarak birbirinden çok farklı iki metin üzerinde konuşuyoruz. Kıbrıs Hece Yazısı ortaya çıktığında Kıbrıs bir Fenike kolonisiydi. Fenike kolonileri o yıllarda çok geniş bir coğrafyaya yayılmıştı. Kıbrıs muhtemelen Fenike'nin ilk kolonisiydi. Bu Çalışmanın amacı, Fransız arkeolog Olivier Masson’un 1961 yılında yayınlanan, şu an ABD'nin New York eyaletindeki Metropolitan Müzesi'nde bulunan eserler üzerine çalışarak kaleme aldığı Kıbrıs Hece Yazıları Kritik ve Yorumlama isimli kitapta yer alan iki metaryal üzerindeki yazıları Orhun anıtlarındaki alfabeyi ve o alfabedeki ses değerlerini kullanarak okuyabilmekti" dedi.

Ortaya çıkan Türkçe sözcükler var

Kıbrıs Hece Yazısı ile Orhun Yazıtlarının dili arasında ortak yanlar bulunduğunu öne süren Mehmet Turgay Kürüm, "Ortaya çıkan Türkçe sözcükler var. Ben Türkçe sözcükler için önce Kaşkarlı Mahmut'un Divanü Lügati't-Türk, bakarım. Orada bulabiliyorsam mesele yok. Orada yoksa Orhun ve Yenisey yazıtlarının sözcüklerine bakarım. Orda da yoksa Çuvaş, Yakut, Uygur, Kazak, Kırgız s. Türk lehçelerinin sözcüklerine bakarım. Yani uzun ve zahmetli bir iş. Ancak şunu da belirteyim ki Kıbrıs Hece Yazıları metinlerinde çok şanslıydım. Hepsi Kaşkarlı Mahmut'da vardı. Bu sayede, aylar yıllar sürebilecek çalışma kısa sürede tamamlandı" dedi.

Kıbrıs Hece Yazısındaki Metin Türkçe'ye uyarlandığına ne yazıyordu?

İlk olarak bir testi üzerindeki yazıları karşılaştırdım. Karakterler biraz şekil farkı gösterse de her iki alfabedeki semboller örtüşüyor. Kıbrıs Hece Yazıları okunamadı denmesine rağmen ses değerleri verilmesi ilginç. Sesler de benzeşiyor. Bazı nüans farklarını değerlendirerek, metni çözmeyi denedim. Alfabe ve ses değerleri tablosunu ben yapmadım. Zaten bilim adamları yapmıştı. Ben sadece o tablolardaki harfleri ve sesleri karşılaştırdım. Çıkan kelimeler soldan sağa, Anda, Katun ve Teki oldu. Anda bir özel isim olmalı. Anda kelimesi Yakutça'da ant içme, yemin etme anlamına geliyor. Kadın'a da Katun olarak rastlıyoruz. Anda Hatun ya da Anda Kadın olarak çevirebiliriz. Diğer kelmeyi ise misafir, ziyaretçi olarak tespit ettim" dedi.

arkeolojikhaber.com