İslamiyeti kabul eden ilk Türk devleti Karahanlıların inşa ettiği minare, kule ve türbeler dönemin kültürü ve mimarisine ışık tutuyor.

BİŞKEK: Orta Asya'da bin yıl önce İslamiyeti kabul eden ilk Türk devleti Karahanlılar dönemine ait minare, kule ve türbeler dönemin kültürü ve mimarisine ışık tutuyor.

Kırgızistan'ın kuzeyinde ve güneyinde 840-1212 tarihlerinde Türkistan ve Maveraünnehir'de hakimiyet kuran Karahanlılar döneminde inşa edilen eserler, kerpiçten tuğla mimarisine geçişin izlerini taşıyor ve ihtişamlarıyla göz boyuyor.

Türk boyları Oğuz, Çigil, Yağma, Uz ve Azlardan oluşan Karahanlılara ait bu eserler, günümüzde yerli ve yabancı turistlerin ilgi odağı konumunda.

Kırgızistan'ın kuzeyinde Tokmok (Balasagun) ve güneyinde Özgen (Uzgen) şehirlerinde iki başkente sahip Karahanlıların buralarda asırlar önce inşa ettiği minare, gözetleme kulesi ve türbeler bulunuyor.

Burana Kulesi

Tokmok'ta tarihi ve kültürel yerleşkede 26 metre yüksekliğindeki Barana gözetleme kulesi, sıra dışı mimarisiyle dikkat çekiyor.

Karlı Tanrı Dağı'nın ve Yeşil Çuy Vadisi'nin doğal güzelliğini adeta süsleyen Burana Kulesi'nin bulunduğu bölgede yapılan arkeolojik kazılarda taş değirmenleri, tarımda kullanılan taş aletlerin keşfedildiği biliniyor.

Özgen Minaresi ve Türbesi

Karahanlıların miras bıraktığı, Özgen kent merkezinde bulunan kırmızı tuğladan yapılmış Özgen Minaresi, 27,4 metre yüksekliğinde.

Fergana Vadisi'nin doğusunda Kara-Darya Nehri kıyısında Arkeolojik-Mimari Açık Müze Kompleks alanında yer alan minare, tarihi İpek Yolu'nun güzergahında bulunuyor.

Minarenin yer aldığı bölgede, tuğladan yapılmış kapalı dev türbe göze çarpıyor. Bitişik üç bölmeli ve tek giriş kapısına sahip türbenin, Karahanlılar döneminde hükümdarlara, ailelerine ve ünlü kişilere ait olduğu sanılıyor. Burada yürütülen kazı çalışmalarında bin yıl öncesinden 60'a yakın insan kalıntısının bulunduğu kaydediliyor.

Karahanlıların 932 yılında İslamiyeti kabul eden ilk Karahanlı hükümdarı Satuk Buğra Han, Türk İslam tarihinin büyük şairi ve düşünürü Yusuf Has Hacib, Türkistan coğrafyasında İslam dininin yayılmasına büyük katkısı bulunan İmam Şerahsi ve Türkçenin ilk sözlüğü kabul edilen Divanü Lugati't-Türk'ü yazan Kaşgarlı Mahmut gibi ünlü kişileri yetiştirdiği biliniyor.

AA Nezir Aliyev