Kırıkkale Genel Bilgiler

Yüzölçümü: 4.365 km²

Nüfus: 383.508 (2000)

İl Trafik No: 71

Kırıkkale Orta Anadolu, Orta ve Doğu Karadeniz ile Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinin kavşak noktası konumunda olması itibariyle önemli bir coğrafi konumda bulunmaktadır. Zengin tarihsel ve kültürel bir geçmişi olan yöre bir turizm kenti olma potansiyeli taşımaktadır.

• Tarihçe

İLÇELER

Kırıkkale ilinin ilçeleri; Bahşili, Balışeyh, Çelebi, Delice, Karakeçili, Keskin, Sulukyurt ve Yahşihan'dır.

Sulakyurt: İlçe 15.yüzyılda Kalecik nahiyesine bağlı bir köy olarak Şeyh Sami tarafından kurulmuştur. Küçükşami Cami Şeyh Türbesi, Sarıkız Türbesi, Tokuş Sultan Türbesi mevcuttur. Kalekışla Kalesi, Kalekışla Mağrası, Seydin Tepesi ile Gültepe höyüğü belli başlı kültür değerleridir

Karakeçili: İl merkezine uzaklığı 35 km. olup, İlçede 1995 tarihinden itibaren her yıl Karakeçili Uluslararası Kültür Şenliği yapılmaktadır.

Keskin: Keskin Denek Dağı yakınlarında kurulmuş olmasından dolayı önceleri Denek Madeni adını almış, daha sonra Keskin Madeni denilmiştir. Bilahare kısaltılarak Keskin adını almıştır. Keskin adının nereden geldiği kesin olarak bilinmemekle beraber Evliya Çelebi Seyahatnamelerinde Sivas Eyaletine bağlı sancaklardan söz ederken Çorum sancağından sonra keskin sancağından da söz edilmektedir.

Keskin 1859 yılında Belediye, 1891 yılında Kırşehir sancağına bağlı ilçe olmuştur. Yakın köy ve kasabalarda olan göçler sonunda nüfusu artmış ve İlçe merkezi büyümüktür.

Konum itibariyle Denek Dağının 5 km. güneyinde at tepesi ile kartal tepesinin yamaçlarında kurulmuştur. Kırıkkale ilinin güneyinde Ankara'ya 105 km.dir. Kırıkkale'ye 27 km. mesafede bulunmaktadır. Kırıkkale-Kayseri yolu üzerindedir.

Yüzölçümü 1263 km2 ve rakımı 1140 metredir. İlçenin arazisi bir yayla görünümündedir. Güneybatıda Kızılırmak vadisi ile doğuda Delice çayı arasında uzanır. Yaylanın güneydoğusunda Denek dağı, güneybatısını Böhrek dağları çevrelemektedir. İlçenin güneybatısı Çelebi ile çevrilmiştir.

Bahşili: Bahşili eski bir yerleşim yöresidir. XI. yüzyıldan itibaren Türklerin iskanına açılmıştır. Bahşili İlçesi Kırıkkale şehir merkezine 5, Ankara'ya 80, Ankara-Kayseri yoluna ise 3 km. mesafede, Kızılırmak'a 11 km. kıyısı bulunan 243 km2. yüzölçümüne sahip 700 rakamli bir yerleşim yeridir.

Bahşili İlçesi engebeli bir arazi üzerine kurulmuştur. İlçenin batısında yer alan Küre dağının yüksekliği 1552 m. olup, (1774 m. rakımlı) Denek dağından sonra yörenin en yüksek dağıdır.

Balışeyh: İlçe adını Oğuz Kayı Beyi Ertuğrul Gazi'nin yakın arkadaşı Şeyh Edebali'nin diğer adı olan Balı-Şeyh'ten almıştır. İlçede Selçuklu dönemine ait caminin bulunması ilçenin eski bir yerleşim yeri olduğunu doğrulamaktadır.
İlçe kuzeyde Sulakyurt, güneyde Keskin, doğuda Delice ve batıda Kırıkkale Merkez içmesiyle 47.km. mülki sınırları ile çevrilmiş; toplam 136 km. mülki sınırlara ve 615 km2. yüzölçümüne sahiptir.
Çelebi : Çelebi, karalık olarak bilinen mevkiinde Türkler tarafından kurulmuştur. Daha sonraları ise Türkmen aşiretinin Harameyn koluna mensup bir kafile, Çelebi dağını çanağı olarak tarif edilen ve bugün Kavas özü olarak da bilinen yere gelerek yerleşmişlerdir.

İklimi, İç anadolu Bölgesi'nin tipik kara iklimine sahiptir. Kışları oldukça sert ve kar yağışlı, hava sıcaklığı kış boyunca genelde sıfırın altında seyreder.

İlçenin 2000 yılında merkez nüfus 3333, köyler nüfusu ise 3877 olup genel toplamı 7210'dur. İlçeye 13 adet köy bağlıdır.

Delice: İlçe merkezinde Çömelek Kaya adıyla bilinen bölgede çıkan tarihi kalıntılardan, İlçeye ilk yerleşenlerin HİTİT'ler olduğu sanılmaktadır. Delice İlçesinin 1760-1780 yıllarında Osmanlı İmparatorluğunun Türkmen ve Yörük boylarını mecburi iskana tabi tutması sonucu Çorum ayanı Mahmut Bey tarafından görevlendirilen Demirci Karabekir tarafından kurulmuş kurucusu Karabekir adına izafeten Karabekir adının verildiği tahmin edilmektedir. Delice İlçesi doğuda Sungurlu (Çorum) ve Yerköy ilçeleriyle sınırlıdır. Bu sınırların sadece doğusunu Delice Irmağı çizmektedir.

Yahşihan: Yahşihan eski Türk-İslam yerleşim sahalarından birisidir. Osmanlı Arşiv kayıtlarında Yörük Yahşihan olarak geçen yerleşim adı sonraları Yahşihan olarak kullanılmıştır.

Yahşihan coğrafi konumunun nedeni ile Cumhuriyet devrinde tam teşkilatlı bir nahiye merkezi haline gelmiştir. 680 rakımlı olan ilçenin arazileri Demirlibel, Ardıçlı tepeleri ile Küre ve Delikli dağları ile çevrilmiştir. Arazisi oldukça verimli olup, kaynak suları çoktur. Yahşihan Kızılırmak nehrinin sağ doğu kıyısında, Kara Güney dağının güney eteklerinde kurulmuştur. Kızılırmak araziyi ikiye bölmektedir.

• Coğrafya

TOPOĞRAFYA – MORFOLOJİK YAPI

DAĞLAR

İl toprakları kuzeyindeki Çamlıca, Karakaya ve Kırıkkale tepelerinin ovaya indikleri meyil üzerinde bulunmaktadır. İl topraklarının denizden ortalama yüksekliği 700 m. dir. Kuzeybatı-güneydoğu yönünde uzanan Koçu Dağı 4 km genişlik ve 7 km uzunluğa sahip olup en yüksek noktası Yığlıtepe’dir (1278 m.) dir. Güney ve güneydoğuda Denek Dağ sırası Çoruhözü Vadisinin güneyinde Keskin ile İzzettin Köy arasında uzanmaktadır. En yüksek noktaları; Gavur Tepesi (1742 m.) ile Bozkaya Tepesi (1577 m.)‘dir. Bölgenin en uzun, en geniş ve en yüksek kütlesini oluşturur, uzunluğu 44 km, genişliği 30 km’dir. Kuzeydoğu-güneybatı yönünde uzanan Küre Dağ’ının en yüksek yeri Küre Tepesi (1450 m.) dir.

OVALAR

İl sınırları içinde ovalık alanlar çok azdır. En önemli Kırıkkale Ovasıdır. Kırıkkale Ovası; kuzeyde Çamlıca ve Karakaya tepelerine, güneyde de Denek Dağı’nın batısına kadar uzanmaktadır. Kuzeydeki tepeler ovaya meyilli bir şekilde inerek birleşir. Kırıkkale yerleşimin çekirdeği bu meyilde oluşmuştur. MKE Kurumu Fabrikalarının bulunduğu alan ise, Denek Dağı’na doğru daha dik olarak yükselmektedir. Kırıkkale Ovası doğudan batıya, yani Kızılırmak’ a doğru gittikçe genişler; en geniş yeri Çoruhözü Deresi’nin Kızılırmak’ a yaklaştığı yerde bulunur, buranın yüksekliği 750 m civarındadır.
Kırıkkale Ovası’ndan başka, akarsular boyunca düzlükler görülürse de jeoformatik bakımdan pek önemli değildir. Bunun nedeni akarsu yatakları ile tepelerin yükselti farkının fazla oluşudur. Dağlar her yönden aşılmak suretiyle açılmış derin vadilerle ve parçalanarak yuvarlak ve bazen de sivri tepeler halinde gelmişlerdir. Bu tip tepelerin dağlara yaklaştıkça fazlalaştıkları görülmektedir.

YAYLALAR

Kırıkkale ili sınırları içerisinde, yükseklikleri 1200-1600 m arasında değişen yaylaları bulunmaktadır. Küre Dağı’ndaki Hodar, Bedesten, Kamışlı, Sarıkaya; Koçu Dağı’ndaki Koçu, Denek dağlarındaki Gümüşpınar, Pehlivanlı, Suludere, Yeşilkaya, Azgın yaylaları en önemlileridir.

FLORA VE FAUNA

Bitki Örtüsü : İlde hakim bitki topluluğu steptir. Yüksek kısımlarda tahripten kurtulmuş, Kuzeyde Koçubaba, Güneyde Denek Dağı’nda bodur meşelerinden ve kısmen de ardıçtan oluşan ormanlık alanlar mevcuttur. Yöredeki bitkilerin büyük bölümü kurakçıl ve tozcul özelliktedir. İl topraklarında; Yavşan otu, susam, karanfil, papatya, haçlıçiçek, pelin, karadiken, sığır kuyruğu, sütleğen, çağ çiçeği, keven, üzerlik otu, nane, böğürtlen, ısırgan, hatmi, meyan otu, çöven otu, kuşburnu, madımak, ebe gömeci, hardal ve kekik kendiliğinden yetişen bitkilerin başlıcalarıdır.
Yaban Hayatı: Dağlık ve ormanlık alanların il genelinde büyük alan kaplamaması, yaban hayatı olumsuz yönde etkilemektedir. Koyun, keçi, sığır ilde yetiştirilen hayvan varlığını oluşturmaktadır. Av hayvanı olarak keklik ve yaban ördeği yaygındır.

JEOLOJİK YAPI

Genel Jeoloji: Yöre; Volkanik olayların oluştuğu Keskin, Hirfanlı, Kesikköprü, Kırıkkale ve Kızılırmak boyunca uzanan “Kırşehir Masifi’nde” yer almaktadır. Kırşehir Masifi olarak adlandırılan Masifte; granit, homblengranıt, siyenit, monzonit, tonolit, ağlit, pegmatit, granodiyorit, kuvarslı diyorit, bitotit granitler mevcuttur. Bunları Kırıkkale ile Keskin arasında görmek mümkündür.

Deprem: Kırıkkale il toprakları 1., 2., 3., 4. Derece Deprem Bölgesi içinde yer almaktadır. İlin büyük bölümü 2. Derece Deprem Bölgesi içinde kalmaktadır. Güneybatıda Yahşıhan, Bahşılı ve Çelebi ilçeleri 3. Derece; Karakeçili ilçesi ise 4. Derece Deprem Kuşağı içerisinde yer almaktadır.

Yeraltı Zenginlikleri: Kırıkkale ili, maden cevherleri çeşitliliği yönünden zengin ancak rezerv itibariyle fakirdir. İldeki madenler aşağıda yer almaktadır.
MTA tarafından Kırıkkale ve çevresinde yapılan araştırmalarda yukarıda ki rezervlerin dışında bölgede, asbest, mermer, fluorit, bakır, çinko, kromit ve manyezit varlığı tespit edilmiş, ancak bunlar düşük kalitede olduğundan işletmeye elverişli bulunmamış, planlama ve projelendirme çalışmalarında dikkate alınmıştır. 4. Toprak Yapısı ve Nitelikleri: İl topraklarını genelde kahverengi topraklar oluşturmaktadır. Kireç oranı oldukça yüksektir. Anakayası volkanik özellik gösterir. Bu topraklar çok engebeli alanlarda çukurumsu bölümlerde birikmiştir. Üzerlerinde çıplak volkanik kaya yüzeyleri görülür. Mineral bakımındın zengin olduklarından verimlidirler. Ayrıca güneyde akarsu kenarlarında alüvyon topraklar bulunur. Bunlar yer yer kalın örtüler oluşturur. Eğilimleri çok azdır. Tarla tarımına ve sulu tarıma elverişlidir. Yörenin az yağış alması ve kuraklık toprak oluşumunda önemli etmendir.

SU YÜZEYLERİ VE KIYI ÖZELLİKLERİ

1. Göller:

a- Doğal Göller: Kırıkkale il sınırları içinde doğal göl bulunmamaktadır.,

b- Yapay Göller: Kızılırmak üzerinde kurulan Kapulukaya Baraj Göleti ildeki en büyük yapay göldür. Kapulukaya Barajı’nın göl alanı 20.7 km2 dir. Enerji temini ve içme-kullanma ayrıca sanayi suyu temini amacıyla kurulan Kapulukaya Barajında göl hacmi 282 hm3 tür. Ayrıca Ahılı’da bulunan Çipi Göleti sulama amacıyla yapılmıştır. 304.000 m3 su hacmi ile 46 ha.’lık alanın sulanmasında kullanılmaktadır.

2. Akarsular:

Kızılırmak: İldeki en önemli akarsu Kızılırmak’tır. Sivas’ın Zara ilçesinin doğusundaki dağlardan doğan Kızılırmak, il topraklarına güneyde Çelebi ilçesinden girer; kuzey yönünde akarak Merkez ilçede kuzeybatıya yönelir, il topraklarından çıkıp kuzeyde Çankırı-Kırıkkale il sınırını oluşturur. Kızılırmak’ın Hasandede – Hacılar arazileri üzerinde Kapulukaya Barajı kuruludur.

Delice Çayı: Kızılırmak’ın en önemli kollarından biri Delice Çayı’dır. Yozgat sınırı boyunca bir müddet aktıktan sonra Delice ilçe merkezine yaklaşır. Daha sonra tekrar bu iki ilin sınırı boyunca güneydoğudan il topraklarını terk eder. Çayın il içerisinde kalan kesimi yaklaşık 50 km. uzunluğundadır.

Çoruhözü Deresi: Kızılırmak’a doğudan karışan bir koldur. İzzettin Köyü’nün yukarı kısımlarından doğar. İzzettin-Balışeyh arasında demiryoluna paralel olarak merkez ilçeden geçer ve Kızılırmak’a karışır. Derenin güzergahı dahilinde tarım alanlarına büyük katkısı vardır. Dere üzerinde sulama amacıyla motopomplar yeralmaktadır. Uzunluğu 48 km’dir.

Okun Deresi: Elmadağ’ın güney eteklerinden akan suların meydana getirdiği Balaban ve Sarılıöz Çayları, Kılıçlar Kasabası yakınlarında birleşerek Okun Deresi’ni meydana getirirler. Yaklaşık 13 km uzunluğa sahip olan Dere, Irmak Kasabası yakınlarında Kızılırmak’a kavuşur. Bu akarsulardan başka; yaz aylarında kuruyan bazı dere ve çaylar da vardır. Ahılı Deresi, Kuruçay Deresi, Yeni Çıkan Deresi bunlardan bazılarıdır.

3. İklim:

Kırıkkale ili ılıman iklim kuşağında yeralmaktadır. Ancak bulunduğu alanın denizden uzak oluşu, günlük sıcaklık farkının bozkır olmasından dolayı değişmelere uğraması gibi nedenlerle iklim karasallaşmaktadır.

SICAKLIK
VERİLER YAĞIŞ VERİLER
Ortalama Sıcaklık
12,3 ( C ) Ortalama Bulutluluk 4,7
En Yüksek Sıcaklık
39,7(C) 25.7.1972 Ort. Açık Gün Sayısı 98,4
En Düşük Sıcaklık
-22,4(C) 16.1.1980 Ort. Kapalı Gün Say. 72,4
Ort. Yağış Miktarı
368,9 mm
Ort.Donlu Gün Sayısı 2,3

Günlük En Çok Yağış 100,6mm (11.6.1997)
Ort. Güneşleme Süresi 06,51’ Ort. Yağışlı Gün Say. 94,2
Ort. Nisbi Nem %61 Ort.Karla Örtülü Gün S. 16,3
En Düşük Nisbi Nem %2
En Yüksek Kar Örtüsü Kalınlığı 40 cm

Sıcaklık:

Yapılan gözlemlere göre; ortalama sıcaklık açısından en sıcak ay Ağustos (24.1 °C), en soğuk ay ise Aralık (-1.8°C) olarak belirlenmiştir. Aynı rasat süresi içerisinde maksimum sıcaklık 35.4°C ve minimum sıcaklık –10.8 °C olarak tespit edilmiştir. İlde yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk geçer.

Yağış:

Kırıkkale ili ülkenin yarı kurak bölgelerinden birinde yer almaktadır. İlde ortalama yağış miktarı 329.9 mm. dir. Yıllık yağışın %35 kış aylarında, %36’sı ise ilkbahar aylarında, %13’ü yaz aylarında ve %16’sı sonbahar aylarında düşmektedir. Ocak, Şubat ve Mart 2000’de yörede 35-40 yıldan beri görülmeyen şiddetli kış ve kar yağışı olmuştur.

Rüzgar:

Kırıkkale’de hakim rüzgar yönü kuzeydoğudur. Poyraz adı verilen bu rüzgar, yıl içinde en fazla 248 kez eser. En çok esen diğer rüzgarlar sırasıyla Güneybatı, Doğu ve Batı rüzgarlarıdır.

Nisbi Nem:

Kırıkkale ilinde ortalama nisbi nem %59’dur. En yüksek değer %79 ile Aralık ayında, en düşük 39 ile Temmuz ayındadır.

Basınç:

Kırıkkale ilinde ortalama basınç 930.6 mb.dır. Basınç ortalamasının en yüksek olduğu ay 934.1 mb ile Kasım, en düşük olduğu aylar ise 928.0 mb ile Temmuz ve Ağustos’tur.

İç Anadolu Bölgesinde yer alan Kırıkkale, doğuda Çorum, Yozgat, güneyde Kırşehir, batıda Ankara, kuzeyde Çankırı illeri ile komşudur. Denizden yüksekliği 700 m' dir.

• Harita

Nasıl Gidilir?

Karayolu: Terminal Kent merkezine yaklaşık 1 km uzaklıktadır. Terminale belediye otobüsleri, dolmuş ve özel taksiler çalışmaktadır.

Demiryolu: İstanbul, Diyarbakır, Ankara, Doğu Ekspresi tarifeleri uygulanmaktadır.

İstasyon Tel.: +90 318 224 2858

Yapmadan Dönme
Yöreye özgü kilim ve heybe almadan,

M.K.E.K Silah Fabrikası Silah Müzesini gezmeden,

Karakeçili Uluslar Arası Kültür Şölenini (15-16-17 Eylülde) seyretmeden...

Dönmeyin.