Osmanlı ordusunun çekilirken yağmayı engellemesi için Kudüs'te bıraktığı birlikte yer alan, Osmanlı Devleti'nin dağılmasından sonra da Kudüs'ü terk etmeyerek vefatına kadar Mescid-i Aksa'daki nöbetini sürdüren Osmanlı askeri Iğdırlı Onbaşı Hasan'a ait bir fotoğraf bulundu.

Osmanlı ordusu bölgeden çekilirken yaşanabilecek yağmalamaların önüne geçmek için Kudüs'te bırakılan 53 Osmanlı askerinden biri olan Onbaşı Hasan'ın hikayesi işgal altındaki Doğu Kudüs'te yaşayan ihtiyarlar arasında dilden dile dolaşıyor.

Kudüs Yüksek İslami Heyeti Başkanı ve Mescid-i Aksa Hatibi Şeyh İkrime Sabri, Aksa'daki son Osmanlı askeri olarak bilinen Onbaşı Hasan'ı görme fırsatı bulan neslin son temsilcilerinden biri.

Zeytin Dağı'ndaki evinde, AA muhabirine konuşan 80 yaşındaki Şeyh Sabri, dijital bir kopyasını incelediği söz konusu fotoğrafın gerçekten Onbaşı Hasan'a ait olduğunu teyit etti.

Şeyh Sabri: Sadakat ve adanmışlığın sembolüydü

Fotoğraftaki kişinin 1917'den vefat ettiği tarih olan 1982'ye kadar Kudüs'te kalan son Osmanlı askeri Onbaşı Hasan olduğunu belirten Şeyh Sabri, "Birinci Dünya savaşında olanlardan dolayı Mescid-i Aksa'nın mahzun olduğu günlerdi. Osmanlı yıkılmış ve Kudüs işgale uğramıştı. Onbaşı Hasan sabah namazında Aksa'ya gelir yatsı namazına kadar burada kalır, buranın nöbetini tutmaya devem ederdi." ifadelerini kullandı.

Onbaşı Hasan'ın Kudüs ve Mescid-i Aksa için "sadakat, mesuliyet, aidiyet ve adanmışlık" sembolü olduğunu belirten Şeyh Sabri, 1982 yılında hayatını kaybeden şehirdeki bu son Osmanlı askerinin nereye defnedildiğini ise bilmediğini söyledi.

Fotoğrafı Kudüs Türk Kültür Merkezi Müdürü Reha Ermumcu fark etti.

Iğdırlı Onbaşı Hasan'ın İsrail işgali altındaki Batı Şeria'nın Tulkerm şehrinde bulunan El-Mintar Müzesi'ndeki fotoğrafını ilk kez fark eden kişi olan Yunus Emre Enstitüsü Kudüs Türk Kültür Merkezi Müdürü Reha Ermumcu, fotoğrafın yer aldığı kişisel müzeyi tesadüfen bulduklarını belirtti.

Ermumcu, Batı Şeria'nın Tulkerm şehrinde Tulkerm Belediyesi ve Yunus Emre Enstitüsünün ortaklaşa düzenlediği bir resim sergisi sayesinde Onbaşı Hasan'ın fotoğrafının yer aldığı şahsi müzenin sahibiyle tanıştığını ve Filistinli iş adamı Bessam Bedran'a ait şahsi müzede söz konusu fotoğrafı bulduklarını ifade etti.

Fotoğrafın kopyasını işgal altındaki Doğu Kudüs'te Onbaşı Hasan'ı tanıyan kentin ileri gelenlerine gösterdiğini anlatan Ermumcu, onların da fotoğraftaki kişinin Onbaşı Hasan olduğunu teyit ettiklerini aktardı.

Iğdırlı Onbaşı Hasan'ın kabrini arama çalışmaları sürüyor

Ömrünün büyük bölümünü Kudüs ve Mescid-i Aksa'ya adayan Onbaşı Hasan'ın hayatını kaybettiği bu kentte nereye gömüldüğünün bilinmediğini kaydeden Ermumcu, "Türk makamları olarak Onbaşı Hasan'ın defnedildiği yeri bulmak için çalışmalarımıza devam ediyoruz. İnşallah en kısa zamanda Kudüs'te defnedildiği yeri tayin edip, buraya Onbaşı Hasan için anıt mezar yapımına başlamayı ümit ediyoruz." ifadelerini kullandı.

Onbaşı Hasan'ın fotoğrafının bulunduğu müzenin sahibi Bessam Bedran, 1972'den bu yana Filistin'e dair topladığı tüm tarihi eserleri, kendisine ait El-Mintar isimli müzede sergilediğini söyledi.

Bedran, Onbaşı Hasan'ın hikayesinden çıkarılması gereken dersler olduğuna işaret ederek, bu son Osmanlı askerinin Mescid-i Aksa'yı, Kudüs'ü ve Filistin'i koruyan İslami bir sembol olduğunu düşündüğünü kaydetti.

Bu derslerden birinin Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra çekilen sınırlara rağmen Müslümanların birliğini yeniden sağlamak olduğunu dile getiren Bedran, "Bir Türk olarak Mescid-i Aksa'yı korumuş olan birinin fotoğrafının bu müzede yer alması bizim için şeref ve onur verici. Her şeyden çok onun fotoğrafının burada olması bizim için çok anlamlı." diye konuştu.

Kudüs'ü terk etmeyerek vefatına kadar bu kutsal şehri beklemeye devam eden Onbaşı Hasan'ın hikayesini bu müzeyi ziyarete gelen tüm öğrencilere anlattığını belirten Bedran, "Mescid-i Aksa'yı koruyan herkesle olduğu gibi onunla da gurur duyuyoruz, şeref buluyoruz. Tüm Filistinlilerin Mescid-i Aksa'yı koruyanlarla şeref duyması lazım." dedi.

Onbaşı Hasan'ı ilk İlhan Bardakçı yazmıştı

Türk kamuoyu Mescid-i Aksa'daki son Osmanlı askeri Onbaşı Hasan'ın ismini ilk olarak gazeteci İlhan Bardakçı'dan duymuştu.

Bir heyetle 1972 yılında Kudüs'e düzenlediği ziyaret esnasında Mescid-i Aksa'da rastlamıştı Bardakçı, bu vefakâr Osmanlı askerine. Bardakçı bu ilk karşılaşma anını şöyle anlatıyor:

"(Mescid-i Aksa'da ) Avlunun kenarında biri dikkatimi çekti. Doksan yaşlarında bir adam. Üzerinde kendinden daha yaşlı bir asker üniforması; her yanı yama içinde, hatta bazı yamaların bile tekrar yamanmış olduğu bir elbise... Asırlık ağaçların gövdesindeki halkalar misali yamaları yaşını göstermeye çalışıyordu sanki. Orada ayakta bekliyordu, sırtına zorla yapıştırılmış gibi duran hafif kamburu da olmasa dimdik duracaktı. İki metreye yakın boyu ile yaşlıydı ama bir o kadar da vakur. Şaşırmıştım. 'Acaba bu adam bu sıcakta güneş altında neden dikilip duruyor' dedim içimden. Bizi gezdiren rehbere sordum; 'Ben kendimi bildim bileli her gün buraya gelir. Akşama kadar bekler. Ne kimseyi dinler, ne de kimseyle konuşur' dedi."

Bunun ardından Bardakçı, Onbaşı Hasan'ın yanına yaklaşıp hikâyesini dinlediğinde gözyaşlarına boğulur.

Onbaşı Hasan'ın hikayesi

"Ben, Osmanlı Ordusu, 20. Kolordu, 36.Tabur, 8. Bölük, 11. Ağır Makineli Tüfek Takımı Komutanı Onbaşı Hasan'ım. Ben Iğdırlı Onbaşı Hasan'ım. Bizim bölük Cihan Harbi'nde Kanal Cephesi'nden İngiliz'e saldırdı. Cânım ordu Kanal'da yenildi. Artık geri çekilmek elzem idi. Ecdat yadigârı topraklar bir bir elden gidiyordu. İngiliz, sonra Kudüs'e dayandı, şehri işgal etti. Biz de Kudüs'te artçı bölük olarak bırakıldık. Bizim artçı bölük 53 neferdi. Mütarekeden (Mondros Ateşkesi) sonra ordunun terhis edildiği haberi geldi. Başımızda kolağamız (yüzbaşı) vardı. 'Aslanlarım, devletimiz müşkül vaziyettedir. Şanlı ordumuzu terhis ediyorlar, beni İstanbul'a çağırıyorlar. Gitmem gerek, gitmezsem mütareke emrini çiğnemiş, emre itaatsizlik etmiş olurum. İçinizden isteyen memleketine avdet edebilir, ama beni dinlerseniz sizden tek isteğim var: Kudüs bize Sultan Selim Han Hazretleri'nin yadigârıdır. Siz burada nöbeti sürdürün. Sonra halk 'Osmanlı da gitti, bundan sonra bizim halimiz nice olur!' demesin. Fahri Kâinat Efendimiz'in ilk kıblesini Osmanlı da terk ederse gâvura bayramdır. Siz, İslam'ın şerefini, Osmanlı'nın şanını ayaklar altına aldırmayın' dedi. Bölüğümüz Kudüs'te kaldı. Sonra upuzun yıllar bir anda bitiverdi. Bölükteki kardeşler teker teker Cenab-ı Hakk'ın rahmetine kavuştu. Düşman değil de yıllar biçti geçti bizi. Bir ben kaldım buralarda. Bir ben, koca Kudüs'te bir Onbaşı Hasan."

Bardakçı, Onbaşı Hasan'ın vefat haberini nasıl aldığını ise şöyle aktarıyor:

"1982'de bir gün ajansa geldiğimde bir telgrafım olduğunu söylediler. (Kudüs'teki) Rehberden gelen bir tek cümle yazılıydı: Mescid-i Aksa'yı bekleyen son Osmanlı askeri bugün öldü."

 2017'de Gazze'de İHH İnsani Yardım Vakfı'nın inşa ettiği camiye Onbaşı Hasan'ın ismini verilmişti.

Hisham K.K Abu Shaqra - AA