Pakistan'ın Svabi kentinde düzenlenen 1. Uluslararası Kültür Mirasının Korunması ve Farkındalık Yaratılması Sempozyumu'na katılan ICORP Türkiye Başkanı ve Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zeynep Gül Ünal, ICORP Türkiye'nin çalışmalarını AA muhabirine anlattı.

Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyinin (ICOMOS) Risklere Hazırlık Komitesi Türkiye (ICORP Türkiye), insan kaynaklı ya da doğal afetler sebebiyle tehlikede olan kültür mirası alanlarının afet öncesi ya da sonrası korunması ve rehabilitasyonuna ilişkin çalışmalarıyla bu alanda farkındalık oluşturuyor.

ICORP Yolda (ICORP On the Road) projesi kapsamında Pakistan'da kültür mirası ve sit alanlarının korunması ile ihyası üzerine farkındalık oluşturma çalışmaları yaptıklarını söyleyen Ünal, "Proje kapsamında dünyada insan kaynaklı ya da doğal afetlere maruz kalmış kültür mirası alanlarının afetler sonrası ihyasında yakalanan büyük başarıyı ve onu gerçekleştiren küçük başarı hikayelerini derleyerek 21 dakikalık belgeseller çekiyoruz. Bu şekilde kültür mirası alanlarının korunmasını özendirerek farkındalık yaratmayı amaçlıyoruz." diye konuştu.

Proje kapsamında daha önce Nepal'de tamamı deprem nedeniyle zarar gören Katmandu Vadisi'nin, terör olaylarında zarar gören Diyarbakır'ın Zerzevan Kalesi'nin ve yine terörden zarar gören Mali'nin Timbuktu kenti ve el yazması eserlerinin rehabilitasyonunu konu alan belgeseller çektiklerini söyleyen Ünal, şunları kaydetti:

"Diyarbakır'ın Çınar ilçesindeki Zerzevan Kalesi terör nedeniyle zarar görmüştü. Olayların ardından yapılan kazı çalışmaları ve ihya çalışmalarıyla uzun yıllar önce ölmüş bir uygarlığın kalıntıları ayağa kaldırıldı ve bölgeye bir hareket kattı. Bölge turist çekmeye kalktı. Kültür mirası alanlarının bölgelerin kalkınmasına da doğrudan bir katkısı var. Bu alanların korunması ve ihya edilmesine ilişkin çalışmalarımızla halkta bu alanların korunmasına yönelik farkındalık oluşturmaya çalışıyoruz."

- Saldırı şüphesi olan müze bir gecede boşaltıldı

Ünal, ICORP Yolda projesi kapsamında hazırlanan belgesellerinin dördüncüsünün Pakistan'da geçen hikayeleri anlattığını söyledi.

Kültür mirası ve sit alanlarının korunması için insanların küçük katkılarının büyük farklar yarattığını ifade eden Ünal, şöyle devam etti:

"Dördüncü belgeselimizde Pakistan'daki hikayeleri konu aldık. Pakistan'ın Svat müzesine ve tarihi bir tapınak alanına terör saldırısı yapılacağına ilişkin önceden haber alınmış. Burada yaşayanlar müzeyi bir gecede boşaltarak eserleri güvenli bir yere taşıyor ve aldıkları önlemle eserlerin korunmasını sağlıyor. Yine tapınak alanına yapılacak saldırı askeri operasyonla önleniyor ve bölgeye gizlenen patlayıcılar temizlenerek alan kurtarılıyor."

Pakistan'ın kültür mirasını bölgede yaşayan farklı din ve kültürden insanların bir araya gelerek kurtardığını kaydeden Ünal, ICOMOS ve ICORP'un görevinin bu kurtarma hikayelerini derlemek olduğunu belirtti.

Pakistan'da dünyadan örnekler verdikleri bir sempozyum ve gençlerle buluşma düzenlediklerini de aktaran Ünal, bu buluşmalarda kültür mirasının korunmasında kapasiteyi artırma ile afet sonrasında atılacak adımlara ilişkin bilgiler verdiklerini de bildirdi.

- Amaç afet yaşanmadan önce önlem almak

Ünal, ICORP Türkiye'nin amaçlarından birinin de afetler ve saldırılar yaşanmadan önce kültür mirası alanlarına dikkati çekmek ve korumak olduğunu söyledi.

Özellikle Türkiye heyeti olarak bölge ülkelerinde bulunan risklere karşı da çalışma yaptıklarını belirten Ünal, "Bizim ana çalışma alanlarımızdan biri de Suriye başta olmak üzere bölgedeki kültür mirası alanlarının saldırı ve afete maruz kalmadan önce korunması, afet yaşanmışsa hasarın büyümesinin önlenmesi, acil müdahale ve olaylar bittikten sonra rehabilitasyonun yapılması çalışmalarıdır." diye konuştu.

Ünal, kültür mirası alanlarına dikkatin çekilmesi için medyanın kullanımının da önemine işaret ederek, "Bu alanlardaki risklerin kamuoyuna duyurulması gerekiyor. Buralara dikkat çekilir ve etkin müdahale yapılırsa zarar da azalmış olur. Ayrıca yaşanan afetler nedeniyle bölgede yaşayanlar bazen o bölgeleri terk ediyor. Bu alanları kullanan olmayınca kültür mirasında değer kaybına yol açıyor. Amacımız değer kaybını da engellemek." ifadelerini kullandı.

 Behlül Çetinkaya - AA