Hollanda asıllı ABD’li kadın arkeolog.

Machteld Mellink (1917 – 24 Şubat 2006, Haverford, Pennsylvania)

Hollanda asıllı ABD’li kadın arkeolog Machteld Mellink Anadolu’da Likya bölgesinde yaptığı kazı ve araştırmalarla tanınmıştır.

Machteld Johanna Mellink, 26 Kasım 1917’de Amsterdam’da doğdu. 1938’de Amsterdam Üniversi-tesi’ni bitirdikten sonra lisansüstü öğrenimini Ut-recht Üniversitesi’nde tamamladı ve 1943’te doktorasını verdi. 1947-1949 arasında Anadolu’da Hetty Goldman yönetiminde sürdürülen Tarsus-Gözlükule kazılarına katıldı. 1949’dan başlayarak Pennsylvania Bryn Mawr College’da klasik arkeoloji öğretim görevlisi olarak çalıştı. 1953’te doçent, 1962’de profesör oldu. 1950-1965 arasında Pennsylvania Üniversitesi adına Rodney S.Young başkanlığında Anadolu’da Frig Krallığı’mn başkenti Gordion’da yapılan kazılara katıldı. 1963’te Antalya’ya bağlı Elmalı ilçesi yakınlarında Karataş-Semayük’te kazılara başladı. Bryn Mawr’da öğretim üyesi olan Mellink bu yöredeki araştırmalarını halen sürdürmektedir (1985).

Lymra, Myra, Ksanthos gibi Antik kentleri içine alan Elmalı Ovası, 1840’larda Fellows’un araştırmalarıyla tanınmıştı. Elmalı ilçesinin 13 km doğusunda bulunan Karataş-Semayük Höyüğü’nün, Fellows’un ve 1953’te Mellaart’m araştırmalarında Bronz Çağı’na ait bir yerleşme olduğu anlaşılmıştır. 3-4 m yükseklikteki bu küçük höyükte Mellink başkanlığında 1963’te başlanan ve yaklaşık yirmi yıldır sürdürülen kazılar, bölgenin tarihöncesiyle, Ege kültürleriyle, Batı Anadolu ve Göller bölgesiyle ilişkileri konusunda çok önemli bilgiler vermiştir. Kazılarda höyüğün üstünde, olasılıkla zengin bir beye ait, oval bir surla çevrelenmiş büyük bir yapı grubu ile höyük ve yamaçlarında beş tabakalı bir Erken Tunç Çağı yerleşmesi saptanmıştır. Burada ayrıca kırmızı ya da siyah yüzeyli, gaga ağızlı boyunlu kaplarla, kendine özgü beyaz renkli bezemeli çanak çömlek de bulunmuştur. Höyüğün güneybatısında ortaya çıkarılan ve yüzlerce pitos (küp) mezar içeren nekropol (mezarlık) yörenin Erken Bronz Çağı mezar gelenekleri konusunda önemli bilgiler sağlamıştır.

Karataş’ın yaklaşık 1 km kuzeyinde Bağbaşı Mevkii denen yerde Orta ve Geç Kalkolitik Çağ’a tarihlenen bir yerleşme de Mellink tarafından bulunmuştur. 1967’de başlayan kazılarda buranın Karataş’ ın öncülü olduğu, göller bölgesindeki Kusura ve Beycesultan yerleşmeleriyle benzerlikleri bulunduğu saptanmıştır. Yörenin tarihöncesine ilişkin en eski, olasılıkla Neolitik Çağ bulgularına da son yıllarda Gökpmar köyü yakınlarında rastlanmıştır.

Elmalı’nın güneybatısında Kızılbel Tümülüsü (mezar tepesi) ile kuzeydoğusunda bulunan Karaburun I ve II tümülüsleri de Mellink tarafından kazılmıştır. Bu tümülüslerden Karaburun II İÖ 5.yy’a tarihlenmiş, Kızılbel’in ise daha eski olduğu saptanmıştır. Buradaki mezar odalarında rastlanan oldukça iyi korunmuş duvar resimleri yörenin Antik resim sanatını yansıtması açısından çok önemlidir.

Türkiye’deki Amerikan Araştırma Enstitüsü’nün 1980’de ikinci başkanı ve Amerikan Arkeoloji Enstitüsü’nün 1980-1984 dönemi başkanı olan Mellink, Anadolu arkeolojisi ile ilgili tanıtma yazılarını 1955’ten beri American Journal of Archaeology adlı dergide sürdürmektedir.

• YAPITLAR (başlıca): Hyakintbos,1943;A Hittite Ceme-tery at Gordion, 1956, (“Gordion’da Bir Hitit Mezarlığı”); Frühe Stufen der Kurıst (J.Filip ile), 1974, (“Sanatın İlk Basamakları”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi