Martialis Marcus Valerius Martialis

Martialis, Marcus Valerius: MS 40-103. Latin edebiyatında epigram şiiri ala­nında en yetenekli şairlerden biri.

İspanya’da Zaragoza yakınlarındaki Bilbilis kentinde doğmuş, Titus, Domitianus, Nerva ve Traianus dönemlerinde etkinlik gösterdikten sonra yine kendi kentinde ölmüştür.

Roma’ya MS 64’e yakın bir tarihte geldi. Burada Seneca(genç)’nın koruyuculuğu altına girdi. Sonraki on beş yılı kendisini tanıtmakla geçirdikten sonra ilk kitabını yayım­layabildi.

MS 86’dan sonra birbirini takip eden on iki kitap yayımladı ve ün kazandı. Öyle ki, eyaletlerde bile şiirleri okunuyordu. Dönemin önde gelen yazarları ile aynı ortamları paylaştı. İmparator Domitianus ve diğer önemli yöneticilerle de arasının iyi olması sayesinde şiirlerinin resmi törenlerde ve kutlamalarda okunması doğal bir hale geldi.

Domitianus’un ölümünden son­ra onun için sarf ettiği aşırı övgüleri inkar etmekte sakınca görmeyip yeni im­parator Nerva’nın hizmetine girdi.

Kent hayatından yorulup özlem duyduğu doğal hayata geri dönmek için MS 98’de İspanya’ya yerleşti. Fakat şiirini bes­leyen öğeler büyük kentin çatışmaları ve yapaylığı idi. İspanya’ya dönüşte yazdığı şiirleri eski havasından uzaktır.

Epigramları belirli bir şeyi veya kimseyi hedef alarak kısa ve veciz şekilde ya­zılmış şiirlerdir. Konu olarak genellikle Roma’nın gündelik hayatını alan bu şiirlerinde kişileri bütün gerçekçi ayrıntılarıyla anlatır. Catullus, Horatius ve Ovidius etkilendiği şairlerdir.

Övgülerinde aşırıya kaçmakla, müstehcen an­latımlar kullanmakla eleştirilmiştir.

Buna karşılık şiirlerini, konu edindiği olay ya da kişi hakkında alışılmadık, güldürücü satırlarla şaşırtıcı şekilde sonlan- dırması en bilinen meziyetidir.

Bu meziyeti yüzünden modern şairler kısa şi­ir alanında onu model almıştır.

Rönesans’tan sonra eserleri pek çok Avrupa diline çevrilmiştir.