Türkiye'nin ilk ve en büyük tabiat müzesi

Tabiat Tarihi Müzesi, MTA Genel Müdürlüğü bünyesinde 7 Şubat 1968 tarihinde açılmıştır. Başta, zamanın Genel Müdürü, sayın Dr. Sadrettin ALPAN ve daha sonra Müze İcra Kurulu Başkanı olan sayın Sehavet MERSİNLİOĞLU ve sayın Dr. Fikret OZANSOY olmak üzere, konu ile ilgili tüm personelin üstün bir performansla çalışması ile müze ulusal bir kimlik kazanmıştır. Sayın Sadrettin ALPAN'ın girişimci, bilime ve eğitime önem veren öncülüğünde  MTA'nın donanımlı, çalışkan ve aydın bilim insanları Türkiye’nin ilk Tabiat Tarihi Müzesi'ni kurmuşlardır.

Müzelerin tarihi gelişimi içinde Tabiat Tarihi Müzelerinin önemli bir yeri vardır. Bunun önemini kavramış olan Gelişmiş ülkelerde Tabiat Tarihi Müzelerinin geçmişi en az üç dört yüzyıl öncesine dayanır.  Çağdaş müzecilik anlayışını benimsemiş kurumlar olarak bugün bu müzeler, kuruldukları döneme ait tarihi mekanlarında görevlerini halen sürdürmektedirler. Doğaya ilişkin canlı ya da cansız her çeşit malzemenin nesiller boyu saklandığı ve bilimsel araştırmaların gerçekleştirildiği bu tarihi mekanlarda, uygun görülen malzemeler çeşitli görsel, deneysel ve işitsel araçların yardımıyla sergilenir; doğayı tanımaya ve anlamaya yönelik her düzeyde eğitim verilir (sergiler, konferanslar, seminerler, belgesel film gösterimleri gibi). Bu mekanlar Kültürel, sosyal ve bilimsel iş birliklerinin  yürütüldüğü “dinamik” ve “evrensel” kuruluşlardır.

Ülkemizde ise 20. yüzyıla kadar kendi sahip olduğu değerleri halka tanıtan bir “Doğa Tarihi Müzesi” oluşturulamamıştır. Yerbilimleriyle ilgili birçok ilke imza atan MTA, ülkemizdeki bu eksikliğin giderilmesine yönelik olarak 1960’lı yıllarda bilim, eğitim ve kültür alanında toplumu bilinçlendirmek amacıyla Tabiat Tarihi Müzesi'nin kurulması için ilk adımları atmıştır.

Düşünen, araştıran ve eleştiren bireylerin yetişmesi için kendi bünyesinde Türkiye'deki ilk Tabiat Tarihi müzesini kuran Bugünkü ismiyle Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü, 1935 yılında Ulu Önder Atatürk'ün direktifleri ile Maden Tetkik Arama Enstitüsü adıyla kurulmuştur. Kurulduğu günden bu yana milletimizin hizmetinde olan MTA, zor şartlar altında çalışarak, yurdumuzun her köşesini incelemiş ve yerbilimleri alanında önemli görevleri yerine getirmiştir.

MTA Enstitüsü'nün görev yapmaya başladığı 1935 yılından, 1960'lı yıllara kadar geçen süre içinde, ülkemizin hemen her bölgesinde gerçekleştirilen yerbilimlerine ait çalışmalar sırasında sayıları gün geçtikçe artan örnek Tabiat Tarihi Müzesi’nin ilk koleksiyonlarını oluşturmuştur.  Zaman içinde  daha çok sayıda mineral, fosil ve kayaç örnekleri toplanmış, bunlara yurt içi ve yurt dışı üniversitelerden ve çeşitli kişi, kurum ve kuruluşlardan gelen armağanlar da ilave olmuştur.