Nadir Devlet kimdir? Prof. Dr. Nadir Devlet'in biyografisi ve eserleri

Prof. Dr. Nadir Devlet; tarihçi ve akademisyen (d. Mukden, 15 Temmuz 1944 - ö. İstanbul, 30 Nisan 2021)

Tatar Türklerine mensup Prof. Dr. Nadir Devlet;  Türkçe, Tatarca, İngilizce ve Rusça bilmekteydi.

15 Temmuz 1944 yılından bugün Çin sınırlarında yer alan Mançurya'nın Mukden şehrinde (Şenyang - Shenyang) doğmuştur. Çin'in Mançurya'yı işgali üzerine ailesi ile Türkiye'ye gelmiştir.

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Genel Türk Tarihi Bölümü (1971) mezunudur.  Yüksek lisansını 1972-74 yılları arasında Münih Maximilian Üniversitesi Türkoloji ve Yakın Doğu Enstitüsünde yaptı. 1976-82 yıllarında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Umumi Türk Tarihi Kürsüsü’nde “1905-1917 Rusya Türklerinin Millî Mücadele Tarihi” adlı teziyle doktorasını tamamladı.

1963-67 yılları arasında MEB İslâm Ansiklopedisi’nde tashih memuru, 1967-71 yıllarında ise T.A.E.’de sözlük tarama memuru olarak çalıştı. 1972-84 yılları arasında Hürriyet Radyosu Tatar-Başkurt Servisinde radyo programcılığı yaptı. 1986-91 yılları arasında Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları ve Uygulama Merkezinde müdür yardımcılığı görevinde bulundu. 1989-90 yıllarında Columbia Üniversitesi Orta Asya Araştırmalarında misafir-araştırmacı öğretim üyeliği yaptı. 1984 yılından sonra Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümünde öğretim üyesi ve 1991 yılından sonra da Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü müdür yardımcılığı görevini üstlendi. Türk Tarih Kurumu, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü üyesiydi. 

Sırasıyla Marmara (1984-2001), Columbia (1989/1990), Wisconsin-Madison (1996/1997), Yeditepe (2011-2007), İstanbul Ticaret (2008-2015) Üniversitelerinde idari ve akademik görevlerde bulundu. Son olarak İstanbul Aydın Üniversitesinde İİBF Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümünde çalışmıştı.

İki evlilik yaşayan Prof. Dr. Nadir Devlet'in ilk eşinden Yulay adlı bir oğlu vardı.

30 Nisan 2021'de istanbul'da kanser tedavisi görürken, krornovirüs etkisiyle hayatını kaybetti.

Makaleleri Türk Kültürü, Türk Dünyası Araştırmaları, Emel, MÜ Türklük Araştırmaları dergileri,, TASAM sitesi  ile Londra’da çıkan üniversite dergilerinde yer aldı. Rusya Türkleri’nin Millî Mücadele Tarihi adlı kitabıyla 1985’te Türkiye Millî Kültür Vakfı Ödülünü kazandı.

PROF. DR. NADİR DEVLET'İN ESERLERİ:

Kitaplarının sayısı Türkçe, Tatarca, İngilizce ve Rusça olarak 30'u aşmaktadır.

İpek Yolundaki Türkler, Rusya Mültecileri: Uzak Diasporaya Savrulan Tatarlar,  Kazak ve Tatar Türkleri (1976), Rusya Türkleri’nin Millî Mücadele Tarihi-1905-1917 (1985), Turkic Studies in the World and Turkey(1987), Dünyada Türklük Araştırmaları ve Türklük Araştırmaları ve Türkiye (1987), İsmail Bey [Gaspiralı] (1988), Çağdaş Türk Dünyası (1989), Doğuştan Günümüze Büyük İslâm  Tarihi, The Kazan Turks (Tatars), Çağdaş Türkiler, Doğuştan Günümüze Büyük İslâm Tarihi (Ek cilt, 1993), Islam in Tataristan, 1917 Ekim İhtilali(1998).

Milletlerarası Çağdaş Türk Alfabeleri Sempozyumu Bildirileri (1992) kitabının editörlüğünü yaptı.