İtalya'da bulunan paleolitik bulgular ışığında yapılan son arkeolojik araştırma, değirmen taşında nişasta taneciklerinin geri kazanılması, Neandertallerin yalnızca bitkileri işlemekle kalmayıp, aynı zamanda 43 bin yıl önce un yaptıklarını da gösteriyor.

Quaternary Science Reviews (Kuaterner Bilim İncelemeleri) dergisinde 15 Haziran 2023 tarihinde; M. Mariotti Lippi, B. Aranguren , S. Arrighi, D. Attolini, S. Benazzi , F. Boschin, S. Florindi , A. Moroni, F. Negrino, P. Pallecchi, L. Pisaneschi, J. Riel-Salvatore, A. Ronchitelli ve A. Revedin imzaları ile yayınlanan  "Novum indiciis plantarum processus in Italia ante cibum 40ka" (bilgi İtalya'da 40 bin yıl önce yemek için bitki işlemeye dair yeni bilgiler) başlıklı makalede yer alan bilgilere göre; Neandertaller'in de tahılları öğüterek un elde edebilmeyi başardıkları anlaşıladı.

Tarımın icadından çok önce, insanların yabani tahılları un haline getirip, yemek pişirdikleri biliniyordu. Son araştırma Neandertallerin bunu başardığını gösteriyor.

İtalya'da paleolitik dönem kalıntılarının bulunduğu  Riparo Bombrini ve Grotta di Castelcivita arkeolojik alanlarında keşfedilen 43.000 yıl öncesine ait beş eski öğütme taşı üzerinde yapılan yeni çalışma, un öğütmenin Neandertallerce de gerçekleştirdiğini gösteriyor.

Makalenin yazarlarından Julien Riel-Salvatore, “Bulgular, bitki işleme ve un üretiminin en eski kanıtlarını birkaç bin yıl geriye çekiyor.  Meslektaşım Fabio Negrino ile birlikte 20 yılı aşkın süredir üzerinde çalıştığımız kuzey İtalya’daki Riparo Bombrini bölgesinden bir havaneli, Neandertallerin de bildiğimiz kadarıyla tamamen yeni olan bu davranışta bulunduğunu gösteriyor. Bu oldukça büyük bir keşif.” diyor.

İtalya’sının kuzeybatısında ve güneybatısında Geç Mousterian (Neandertal), Uluzzian ve Proto-aurignacian (Homo sapiens) insan ve insanı türe ait kalıntıların yer aldığı bölgedeki bulgular, Neandertallerin yerin Homo sapiens’e bıraktığı geçiş dönemine ait.

Her iki bölgedeki öğütme taşlarının yüzeyinde farklı morfolojilere sahip nişasta granülleri bulundu ve bu durum, o dönemde bu alanlarda yaşayan insanlar tarafından yabani tahıllar da dahil olmak üzere farklı bitkilerin kullanıldığına tanıklık ediyor.

Öğütme taşları, yarımadanın Tiren Denizi tarafında birbirinden yaklaşık 1000 km uzaklıkta bulunan iki Paleolitik bölgeden geliyor: Liguria’nın Balzi Rossi arkeolojik alanındaki Riparo Bombrini ve Campania’daki Alburni Masifi’nin eteğindeki Grotta di Castelcivita.

Her iki bağlamda da benzer öğütme uygulamalarının kanıtı, belki iki farklı kültürel gelenek içinde zaten var olan bir miras olarak, veya belki de iki grup arasındaki gerçek temasın bir sonucu olarak, her iki popülasyonda da belirli teknolojik bilgi ve yeme alışkanlıklarının ne kadar yaygın olduğunu gösteriyor.

Riparo Bombrini’nin Mousterian seviyelerinden elde edilen öğütme taşı, Avrupa’da bitki ürünlerinin işlenmesi ve dönüştürülmesine ilişkin en eski Avrupa örneklerini oluşturuyor ve Neandertallerin bu uygulamayla uğraştığını gösteriyor.

Alandaki Proto-aurignacien seviyelerinden gelen iki havaneli, bölgeyi bin yıldan daha kısa bir süre sonra iskan eden modern insanların da aynı davranışta bulunduğunu gösteriyor.

Castelcivita Mağarası’nın Proto-aurignacien tabakasının en altında ve en üstünde bulunan iki öğütme taşı, benzer bir morfolojiye sahip olmakla kalmayıp, onları daha işlevsel hale getirmek için kasıtlı modifikasyonlar yapıldığını da gösteriyor.

Riel-Salvatore, “Tahılları una dönüştürmek önemli bir yenilik, çünkü bu uygulama, Paleolitik toplayıcıların yiyecekleri daha kolay depolamasını ve taşımasını sağladı. Bu davranışı bu kadar uzun bir süre öncesinde belgelemek, bu son derece hareketli insanların nasıl yaşadıklarına dair düşüncelerimizi gerçekten değiştiriyor.” diyor.

Kaynak: University of Montreal.

Çeviri: Erman Ertuğrul - Arkeofili.com