Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı, TBMM Genel Kurulunda kabul edilerek, yasalaştı.

Kanuna göre, Çiftçi Mallarının Korunması Hakkında Kanun kapsamındaki koruma hizmetleri, hizmet alanların isteğine bağlı olarak alınacak.

Kendi koruma önlemlerini alan kamu kuruluşları ile gerçek veya tüzel kişilere ait tarımsal işletmelerden, koruma ücreti alınmayacak, koruma sandığından tazminat ödenmeyecek.

DSİ baraj, gölet ve kanal gibi su yüzeyleri ile rezervuar alanında azami su kotu ile işletme kotu arasında kalan yerlerde güneş enerjisi sistemlerinin kurulmasına yönelik uygun talepleri bedeli karşılığında kiralayabilecek.

DSİ Genel Müdürlüğü su tahsislerini yapacak, ayrıca arazi toplulaştırma ve tarla içi geliştirme hizmetlerini yürütecek.

DSİ bünyesinde "Arazi Toplulaştırma ve Tarla İçi Geliştirme Hizmetleri", " Arazi Toplulaştırması Etüt ve Projelendirme" ,"Değerlendirme ve Destekleme" daire başkanlıkları oluşturulacak. Genel müdür yardımcısı sayısı 4'ten 5'e çıkacak.

- Mülkiyetin devrinden vazgeçenlerden bedel alınmayacak

DSİ'nin gerçekleştirdiği arazi toplulaştırması işlemleri için yapılan harcamalar ile baraj, gölet gibi depolama tesislerinin sulama amacına ilişkin yatırım bedeli ve sulama tesislerinin yatırım bedeli amortismana tabi olmayacak. Yeraltı suyu sulama kooperatiflerinden, sulama tesisinin mülkiyetinin devrinden vazgeçenlerden tesis bedeli alınmayacak.

DSİ Genel Müdürlüğü, yargı harçları dahil her türlü harçtan, tapu ve kadastro işlemlerinden kaynaklanan döner sermaye hizmet bedellerinden, damga ve gelir vergisinden muaf olacak.

- DSİ'nin görüşü alınacak

İlgili kanunların verdiği yetkiye istinaden su kaynaklarının, diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca tahsisi, kiralanması, ruhsatlandırılması gibi işlemlerde DSİ'nin görüşü alınacak. Bu durumda, DSİ tarafından ayrıca tahsis yapılmayacak.

Yatırım programında yer alan ve Maden İşleri Genel Müdürlüğüne bildirilen DSİ projeleri içerisinde kalan yerlerde maden arama veya işletme ruhsatı verilmeden önce DSİ'nin uygun görüşü alınacak.

- Arazi toplulaştırılması

Kanunla, arazi toplulaştırılması yapılacak.

Arazilerin doğal ve suni etkilerle bozulmasının, parçalanmasının önlenmesi, parçalanmış arazilerde ise doğal özellikleri, kullanım bütünlüğü, mülkiyet hakları gözetilerek birden fazla arazi parçasının birleştirilip ekonomik, ekolojik ve toplumsal yönden daha işlevsel yeni parsellerin oluşturulması ile köy ve arazi gelişim hizmetlerinin sağlanması amacıyla arazi toplulaştırması yapılacak.

Arazi toplulaştırma ve tarla içi geliştirme hizmetlerinin yürütülmesinde DSİ uygulayıcı kuruluş olarak yetkili olacak. DSİ dışındaki kurum ve kuruluşlar, DSİ'nin iznine tabi olarak proje idaresi sıfatıyla arazi toplulaştırabilecek ve tarla içi geliştirme yapabilecek.

Arazi toplulaştırma ve tarla içi geliştirme hizmetleri uygulanacak arazi üzerinde, DSİ veya proje idaresi tarafından yapılacak fiili uygulamalar, hak sahiplerinin iznine tabi olmayacak.

Arazi toplulaştırma ve tarla içi geliştirme hizmetleri yürütülen alanlarda tarımsal faaliyetleri kısıtlamaya DSİ veya proje idaresi yetkili olacak.

DSİ veya proje idaresi, gerekli hallerde asgari tarımsal arazi büyüklüğünün altındaki tarımsal arazileri toplulaştırabilecek veya kamulaştırabilecek.

Arazi toplulaştırması uygulamalarında, tahsisli araziler asgari tarımsal arazi büyüklüğünün altındaki araziler ile birleştirilerek asgari büyüklükte yeni tarımsal araziler oluşturulabilecek. Bu suretle oluşturulan araziler öncelikle arazi toplulaştırmasına veya kamulaştırma konusu olan arazi maliklerine, bu kişiler satın almadığı takdirde, yeter gelirli tarımsal arazi büyüklüğünde tarım arazisi bulunmayan yöre çiftçilerine rayiç bedeli üzerinden satılacak.

- Sulama işletmeleri

DSİ sulama kooperatiflerinin kurulmasına izin verecek, denetleyecek.

DSİ'nin, finansal ve mali yapısı sürdürülemez olan sulama tesislerini işleten kooperatifler ile yaptığı devir sözleşmeleri, DSİ'nin teklifi ve Orman ve Su İşleri Bakanı'nın onayıyla feshedilecek.

Sulama tesislerinden izinsiz su kullananlara, işletme ve bakım ücretinin yüzde 50 fazlası tutarında idari para cezası verilecek.

Sulama tesislerini devralan idareler, bu tesislerin inşa amaçlarına uygun olarak işletme, bakım ve onarım hizmetlerini yapmakla, bu tesislerin proje alanında DSİ tarafından gerekli görülen sulama ve drenaj amaçlı ilave yapıları projelendirip inşa etmekle, tesislerin rehabilitasyonunu sağlamakla, sulama tesisinden faydalananlardan alınacak su kullanım hizmet bedelini belirlemekle görevli olacak.

Sulama tesisleri, DSİ tarafından hizmet alımı suretiyle işlettirilebilecek.

- Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı DSİ'ye devredecek

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına ait arazi toplulaştırma ve tarla içi geliştirme hizmetleriyle ilgili araç gereçler, sözleşmeler, davalar, makine ve teçhizat DSİ'ye devredilecek. DSİ, bakanlıkça işlemleri devam eden arazi toplulaştırması işleri ve tarla içi geliştirme hizmetlerine son verebilecek.

Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce tahsil edilememiş baraj ve gölet gibi depolama tesislerinin sulama amacına ilişkin yatırım bedeli ve sulama tesislerinin yatırım bedellerinin tahsilinden ve takip işlemlerinden vazgeçilecek.

Sulama tesisi mülkiyetinin devrinden feragat eden yer altı suyu sulama kooperatifleri, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce inşa edilen tesis bedelini ödemeyecek. Bu alacaklardan tahsil edilenler iade edilmeyecek.

- 29 yıla kadar izin

Orman Genel Müdürlüğü, devlet ormanlarında arkeolojik kazı ve restorasyon yapılmasına, bu alanların kullanımına, tarihi eserlerin restorasyonu, korunması için gerekli tesislere, odun kömürü, terebentin, katran, sakız gibi işletilmesinde ağaç kullanılan ocakların açılmasına, balık üretmek üzere tesis kurulmasına, göl, baraj, deniz yüzeyinde yapılan balık üretimi için karada yapılması mecburi tesislere ve yer altında depolama alanı kurulmasına bedeli karşılığı, 29 yıla kadar izin verebilecek.

Bu süre sonunda her türlü bina ve tesis, bedelsiz olarak Orman Genel Müdürlüğü tasarrufuna geçecek. Bu bina ve tesisler, Orman Genel Müdürlüğü ihtiyaçları için kullanılabilecek veya kiraya verilecek.

Genel bütçe kapsamındaki kamu kurum ve kuruluşlarına bu madde kapsamında verilen izinlerden bedel alınmayacak. Ancak bedelsiz izne konu tesisler de dahil olmak üzere tesislerin izin sahibince üçüncü kişilere kiralanması halinde orman sayılan alana isabet eden kira bedelinin yüzde 50'si, her yıl Orman Genel Müdürlüğü bütçesine izin sahibi tarafından yatırılacak.

Devlet ormanlarından elde edilen dikili ağaç da dahil orman ürünlerinin piyasa satışlarında açık artırma esas olacak. Amenajman plan verilerine uygun olarak dikili ağaç da dahil orman ürünleri satışları, 5 yıllık süreleri geçmemek üzere yapılabilecek.

Devlet ormanlarında yaptırılan ağaçlandırma, bakım, imar, kesme, toplama, taşıma, imal gibi orman işleri, iş yerinin ve iş yerinde çalışacakların hangi mülki hudut ve orman teşkilatı hudutları içinde kaldığına bakılmaksızın, öncelikle iş yerinde veya civarındaki orman köylerini kalkındırma kooperatiflerine ve iş yerindeki köylülere veya iş yeri civarındaki orman işlerinde çalışan köylülere yaptırılacak.

- Orman yangınlarına müdahale

Orman idaresi, orman yangınlarını önlemek ve söndürmek maksadıyla her türlü hizmeti yapacak veya yaptıracak.

Orman sayılan alanlar dışındaki yangınlarda ormana sirayet etme riski bulunan kırsal alan yangınlarının söndürülmesine imkanlar ölçüsünde katkı sağlanacak.

Orman yangınlarıyla mücadelede gönüllülerden de faydalanılacak.

Gönüllülerin yangına ulaşım ile yangın söndürmeye yarayacak aletleri ve giyecekleri, devlet ormanlarında orman idaresi, diğer ormanlarda sahipleri tarafından karşılanacak.

Yangına katılan personel ve gönüllülerin iaşe giderleri, yangın söndürme faaliyetleri süresince orman idaresi tarafından sağlanacak.

Buna göre, orman kadastrosu yapılmayan veya orman kadastrosu yapılmış olup da orman sınırları dışında kalan yerlerde bulunan, gerçek veya özel hukuk tüzel kişileri adına tapuda tescilli olduğu halde, ağaçlandırma ve erozyon kontrolü çalışmaları sırasında kamulaştırılmaksızın, orman idaresince 31 Aralık 2017 tarihinden önce ağaçlandırılmış olan taşınmazlardan, orman olarak kullanılmasında yarar görülen taşınmazlara karşılık; aynı bölgede bulunan 2/B taşınmazlarından, bunun mümkün olmaması halinde diğer hazine taşınmazlarından eşdeğer taşınmaz verilebilecek.

Orman ve Su İşleri Bakanlığınca, bilim ve fen bakımından orman olarak muhafazasında hiçbir yarar görülmeyen ve tarım alanına dönüştürülemeyen yerlerle, yürürlük tarihinde üzerinde yerleşim yeri bulunan ya da yerleşim yeri oluşturulması uygun olan taşlık, kayalık, verimsiz ve fiilen orman vasfı taşımayan alanlardan Bakanlar Kurulunca belirlenen alanlar, orman sınırları dışına çıkartılarak tapuda Hazine adına tescil edilecek.

Orman sınırları dışına çıkartılan alanın iki katından az olmamak üzere, devletin hüküm ve tasarrufu altında ya da Hazinenin özel mülkiyetindeki taşınmazlar, Orman Genel Müdürlüğüne orman tesis etmek üzere tahsis edilecek.

Bursa'nın Gemlik ilçesinde, deprem tehlikesi altında bulunan yapıların dönüştürülebilmesi ve yeni yerleşim yerlerinin belirlenmesi kapsamında yapılacak iş ve işlemler, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı koordinasyonunda yürütülecek.

Yeraltı Suları Hakkında Kanun'daki ölçüm sistemlerinin kullanım maksadına, miktarına, havza sınırına ve diğer hususlara ilişkin yetkiler, Bakanlar Kurulu yerine DSİ'nin bağlı olduğu Orman ve Su İşleri Bakanlığınca kullanılacak.

Tarım satış kooperatifleri ve birlikleri ile tarım kredi kooperatifleri için tanınan damga vergisi istisnası, sulama kooperatifleri hakkında da uygulanacak.

Belediye Teşkilatı Olan Yerleşim Yerlerine İçme, Kullanma ve Endüstri Suyu Temini Hakkında Kanun kapsamında, DSİ ile belediyeler arasında imzalanan protokol uyarınca, belediyeler tarafından borçlanılan tutarlara karşılık; bu belediyeler adına her yıl yapılan kesintilerden sonra kalan kısımdan kesinti yapılarak elde edilen tutarlar DSİ'ye ödenecek.

- Milli parklara giriş ücreti

Mevcut yerleşim merkezlerinde ikamet edenler dışında milli parklara gelen ziyaretçilerin ödeyeceği ücretlere ilişkin usul ve esaslar, Orman ve Su İşleri Bakanlığınca belirlenecek.

Bakanlık, bu yerlere ücret ödemeden giriş yaptığı tespit edilenlere, giriş ücretinin on katı tutarında idari para cezası verecek ve bu ceza bir ay içinde ödenecek.

Ayrıca, Milli Parklar Kanunu'na tabi korunan alanlardan elde edilen döner sermaye gelirlerinin, daha verimli şekilde kullanılabilmesi amacıyla düzenleme yapılıyor.

Trafikte afet acil durum araçlarına verilen geçiş üstünlüğü önceliği, orman yangınlarıyla mücadele eden araçlara da verilecek.

-Kamulaştırmadaki sorunların giderilmesi

Kamulaştırma işlemlerinde, tarafların bedelde anlaşamamaları halinde, gerektiğinde hakim tarafından yeni bilirkişi kurulu tayin edilecek ve hakim, tarafların ve bilirkişilerin rapor veya raporları ile beyanlarından yararlanarak adil ve hakkaniyete uygun bir kamulaştırma bedeli tespit edecek.

Tarafların anlaşması halinde kamulaştırma bedeli olarak anlaşılan miktar peşin ve nakit olarak, hak sahibi adına bankaya yatırılacak.

Büyük projelerin kamulaştırma çalışmalarında getirilen beş yıllık kısıtlama tamamlandığı halde, kamulaştırma çalışmaları tamamlanmamış projelerde bu süre, Bakanlar Kurulu tarafından bir defaya mahsus olmak üzere beş yıl uzatılabilecek. Böylece, kötü niyetli yapılaşmanın önüne geçilmesi hedefleniyor.

Mahkemece verilen taşınmaz mala el koyma kararı tapu müdürlüğüne bildirilecek. Taşınmaz malın başkasına devir, ferağ veya temlikinin yapılamayacağı hükmü, tapu kütüğüne şerh edilecek, el koyma kararından sonra taşınmaz mal boşaltılacak.

Kamulaştırma sebebiyle idarece ödenmiş olan ancak istinaf ve temyiz incelemesi sonucu kesinleşen yargı kararları uyarınca, geri ödenmesi gereken kamulaştırma bedellerine ilişkin idare tarafından yapılan ödeme tarihi ile geri ödemeye dair yazının ilgilisine tebliğ edildiği tarih arasındaki süre için faiz alınmayacak. 

Sulama Alanlarında Arazi Düzenlenmesine Dair Tarım Reformu Kanunu'nda yer alan arazi toplulaştırma ve tarla içi geliştirme hizmetleri için Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, diğer görevler için Gıda, Tarım ve hayvancılık Bakanlığı, uygulayıcı kuruluş olacak.

-Aşırı su taşkınlarının önlenmesi

Yerleşim yerleri içerisinden geçen dere yataklarının yapılaşmayla daraltılması, tekniğe uygun olmayan köprü ve menfez yapımı, sanayi ve evsel atıkların dökülmesi, kanalizasyon şebekesinin geçirilmesi, üzerinin kapatılması, kaçak kum ve çakıl alma faaliyetleri gibi sebeplerle meydana gelen aşırı taşkınlarda can ve mal kaybının önüne geçilmesi amacıyla kontrol tesisi alanları oluşturulacak.

Orman Genel Müdürlüğü; harçlardan, damga vergisi ile tapu ve kadastro işlemlerinden kaynaklanan döner sermaye hizmet bedellerinden muaf olacak.

Orman muhafaza memuru ve orman mühendisi olarak atanacaklar, yapılan merkezi sınav sonucuna göre, atanacak kadro sayısının dört katına kadar çağrılacak adaylar arasından sınav komisyonlarınca yapılacak sözlü ve uygulamalı sınav sonucuna göre belirlenecek.

-TRT eğitici yayınlar yapacak

TRT, özel televizyon kuruluşları ve radyolar, ayda en az 90 dakika olmak üzere, orman kaynaklarının usulsüz müdahalelere, tabii afetlere, orman yangınlarına karşı korunması, gerekli tedbirlerin alınması, su kaynaklarının muhafazası ve kirliliğinin önlenmesi, tabiat sevgisi ve bilincinin artırılması, çölleşme ile mücadele, hayvanların ve tabii hayatın korunması konularında uyarıcı ve eğitici mahiyette yayınlar yapmak zorunda olacak.

Bu programlar, Orman ve Su İşleri Bakanlığı ile Orman Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanacak veya hazırlatılacak. Bu yayınlar için herhangi bir bedel ödenmeyecek.

Orman kadastrosu yapılıp kesinleştiği halde, teknik nedenlerle tescil edilemeyen 3 bin 506 birimde, yaklaşık 4 milyon hektar orman alanının tescili yapılacak.

Kanunla orman ve arazi kadastro çalışmalarının bütünleştirilmesi, buna bağlı olarak yapılacak her türlü planlamanın sosyal ve ekonomik sıkıntıya neden olunmadan gerçekleştirilmesi öngörülüyor.

-DSİ, baraj ve santral yapmaya devam edecek

DSİ Genel Müdürlüğünün hidroelektrik enerji üreten baraj ve santralleri yapmaya devam etmesinde kamu yararı bulunduğundan, DSİ'nin üretim lisansı almadan depolama tesisleri ve enerji tesislerini inşa etmek suretiyle bu kapsamdaki faaliyetlerini sürdürülebilmesine imkan sağlanıyor.

Buna göre, çok maksatlı projelerle bu düzenlemenin yürürlüğe girmesinden önce ikili işbirliği anlaşmaları kapsamında yer alan projeler ve önceki yıllar yatırım programlarında yer alan projeler, lisans alınmasına gerek olmaksızın DSİ tarafından 31 Aralık 2025 tarihine kadar yapılabilecek veya yaptırılabilecek.

Mera, yaylak ve kışlakların tespit, tahdit ve tahsisi konusunda karar vermek üzere, vali yardımcısı başkanlığında toplanacak komisyonda, DSİ Genel Müdürlüğü ve Orman Genel Müdürlüğü yetkilileri ile köy veya mahalle muhtarı da asli üye olarak yer alacak.

Bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce Orman Genel Müdürlüğünün yatırım programında yer alan projelerin finansmanı amacıyla imzalanan kredi anlaşmaları ile temin edilen dış finansman, DSİ'ye tahsisli olarak kullandırılmış sayılacak ve tahsisli olarak kullandırılmaya devam edilecek.

Belirtilen zaman veya süre dışında sulama yapan; sulama beyannamesi vermeden ya da eksik beyanname ile sulama yapan birlik üyelerine ve birlik görev alanı dışında kalan su kullanıcılarına idari para cezası verilecek.

TBMM Genel Kurulunda, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı kabul edilerek yasalaştı.

Kanuna göre, tarımsal destekleme araçlarından kırsal kalkınma destekleri içinde yer alan toplulaştırma, tarla içi geliştirme hizmetleri ve sulama sistemlerinin destekleri, DSİ tarafından hibe şeklinde yapılacak.

Tohumculuk alt birlik gelirleri arasında yer alan birlik üyelerinin tohumculukla ilgili ürün, mal ve hizmet satışlarından binde üç oranında kesilen komisyonun üst sınırı binde bire çekilecek. Böylece üyelerin elde edecekleri gelirde artış sağlanacak.

Bitkilerin üretim, işleme ve dağıtım aşamalarında resmi kontrollerden sorumlu meslek mensupları arasına, orman mühendisi ve orman endüstri mühendisleri; işletme ve tesislerin perakende satışlarının yapıldığı iş yerlerinin kontrolünden sorumlu meslek mensupları arasına ise su ürünleri, gıda, balıkçılık teknolojisi, ziraat ve tütün teknolojisi mühendisleri alınacak.

Sulama Birlikleri Başkanı tarafından; hazırlanan su dağıtım planında belirtilen zaman veya süre dışında sulama yapan birlik üyelerine, sulama beyannamesi vermeden ya da eksik beyanname ile sulama yapan birlik üyelerine ve birlik görev alanı dışında kalan su kullanıcılarına idari para cezası verilecek.

Sulama birliklerinin denetiminde yaşanılan sıkıntıların ortadan kaldırılması maksadıyla idari ve mali denetimin her yıl valilikler tarafından yapılmasına ilişkin hüküm yürürlükten kaldırılıyor, Maliye Bakanlığı ile DSİ'nin dahil olduğu yeni bir denetim şekli düzenleniyor.

Sulama Birliği, amacına ulaşamayacağının tespit edilmesi durumunda DSİ'nin teklifi üzerine feshedilecek.

-İlk üyelik kaydında katılım payı

Sulama birlik görev alanında yer alan su kullanıcılarının tesisten faydalanabilmesi için o birliğe üye olması gerekecek. Birliğe ilk üyelik kaydı sırasında bir defaya mahsus olmak üzere DSİ'nin belirlediği katılım payı tahsil edilecek. Su kullanıcısı olma vasfını kaybedenlerin üyelikleri resen sonlandırılacak.

Yapılan denetimler sonucunda maksadına ulaşamayacağı tespit edilen sulama birlikleri, sulama tesislerinden beklenen faydanın ve sürdürülebilir işletme yönetiminin sağlanabilmesi maksadıyla bu birliklerden birinin tüzel kişiliği altında birleştirilebilecek.

DSİ Genel Müdürlüğü, tarımsal sulama tesislerinin elektrik ihtiyacını karşılamak amacıyla lisanssız olarak yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisi kurabilecek.

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına bağlı "Tütün ve Alkol Dairesi Başkanlığı" ile "Şeker Dairesi Başkanlığı" kurulacak.

Kanunla, DSİ'ye 995 kadro ihdas ediliyor.

Tasarının kabul edilmesinin ardından, TBMM Başkanvekili Ahmet Aydın birleşimi yarın saat 14.00'te toplanmak üzere kapattı.