Zaman denizine yelken açmış oyuncak gemiden kalan tahta parçası bulundu. Norveçli fakir bir çiftçi çocuğunun oynadığı tahmin edilen, lüks oyuncağın bulunduğu alanda 7 çiftlik kalıntısı keşfedildi.

Bin yıl önce, Orta Norveç sahilinde, küçük bir çiftliğin sakinleri; belki de hiç bilemeyeceğimiz nedenlerden ötürü,  kuyularını çerçöp ile doldurdu. Sebebi belki hata belki de kuyudaki suyun tamamen kurumuş olmasıydı.

Arkeologlar Ørland Ana Hava İstasyonu civarında yer alan eski kuyuyu keşfedip, 2016 yazında kazdıklarında beklenmedik şekilde sürpriz bir bulguya karşılaştılar. Bu; özenle oyulmuş, ahşap oyuncak bir tekne parçasıydı. Bir Viking gemisini andırır eğimdeydi.  Ortasında yelkenler için bir direk sokulacak şekilde delik vardı.

"Bu oyuncak tekne kalıntısı burada yaşayan insanlar hakkında bir şeyler söylüyor" diyor Norveç Bilim ve Teknoloji Üniversitesi (NTNU) Üniversitesi Müzesi arkeologu ve teknenin bulundupu alandaki kazıların iki eşbaşkanından biri olan Ulf Fransson: "Bulduğumuz şeyin muhtemelen bir çocukla ilgisi var. Bu çiflikte yaşayan, çevrede gezinirken ya da çiftlikteki işlere yardım etmekten fırsat bulduğunda bu oyuncakla oynayan bir çocuk"

1000 yıllık bir İskandinav oyuncak gemisi bulmak nadir arkeolojik keşiflerden fakat hem yaş hem de yapı bakımından benzer bir tekne, 1900 yılında Trondheim şehir merkezinde, Trondheim Halk Halk Kütüphanesi kanalizasyon borularını döşemek için yapılan kazı sırasında bulunmuştu.

O kazıda, büyük bir kaşık, farklı şekillerde kulplar, ahşap mandallar ile birlikte bulunan "küçük tekne" NTNU Üniversitesi Müzesinde sergileniyor. Trondheim, Orta Çağ'da,1217 yılına kadar Viking Dönemi boyunca ülkenin başkenti olan bir ticaret merkeziydi ve çocukların burada oyuncak teknelerle oynaması doğaldı.

Orta Norveç sahilinde küçük bir çiftlik kalıntısında bulunan oyuncak ise pek anlaşılabilir değil, 

Ørland Ana Hava Üssü kazı projesinin başkanı arkeolog Ingrid Ystgaard'a göre:  "Ørland'da bulunan oyuncak parçası hayli şaşırtıcı, çünkü çiftlik denizden çok uzak, stratejik olarak bağı bulunmuyor ve Ørland'da daha iyi konumda bulunan diğer çiftlikler var. Nispeten daha yoksul bir çiftlik çocuğunun bu oyuncakla oynaması şaşırtıcı. Çünkü öncelikle oynayacak zamanı bulması zor, ikinci olarak oyuncak gemi o yıllar için oldukça yüksek teknoloji gerektiriyor. Yani dönemine göre bu oyuncak günümüz çocukları için yarış arabası  ya da uçak ile eşdeğer. O yıllarda küçük bir çiflikteki çocuğun oynaması için bu denli pahalı oyuncağa gerek yoktu. Bu hayl, gerçek görünümlü oyuncağı yapmak isteyenin amacı başka bir şey de olabilir. "

Benzer bir oyuncak gemi de Kuzey Almanya'daki Hedeby'de müzede sergileniyor. Bu gemi knarr modelinde. Knarr; Viking savaş gemisinden daha geniş ve daha kısa bir tür nakliye aracıydı.

Argeologlar için kazı alanında bulunan en ilginç şeylerden bir tanesi kazı alanının kendisi. Ørland, Norveç'in Atlantik Okyanusu'na uzanan, denizatının kafasına benzeyen dikdörtgen bir arazidir. Ama geçmişte böyle görünmüyordu. Norveç, 13.000 yıl önce Buz Çağı sonlarında bir kilometre kalınlıkta buzla kaplıydı. Buz tabakasının büyük ağırlığı üzerine oturduğu topraklar, buzullar kaybolduktan sonra yavaş yavaş gün yüzüne çıktı.

Buzların erimesi Norveç kıyısı boyunca birçok değişiklik yarattı. Arazide bir ada ortya çıktı ve zamanla anakara'nın parçası haline geldi.  Ørland bu alanda bulunan yerlerden.
M.Ö. 200 yıllarında, Demir Çağı boyunca, Ørland'ın büyük tıknaz yarımadası daha ince, kıvrımlı bir parmak gibi görünüyordu, Güney tarafında sıkışmış büyük bir körfez vardı. Şimdi bu koy, sahilden yaklaşık 2 km uzaktaki kuru topraklarda yer alıyor.

2012'de Norveç Parlamentosu, yeni F-35 savaş uçakları satın alınmasına onay verince, uçakların konuşlandırılacağı yeni hava limanı, Ørland Ana Hava Üssü olarak kararlaştırıldı. Tesislerin genişletilmesi için yapılan çalışmalarda ise bugün NTNU arkeologlarının kazı yaptığı arkeolojik alanlar fark edildi.

NTNU Üniversitesi Müzesi, üç yaz boyunca yaklaşık 120.000 m2'lik alanda kazılar yaptı ki bu müzenin tarihinde gerçekleştirilen en büyük arkeolojik çalışma. Kazı alanında M.Ö. 500'den MS 1000'e kadar tarihlenen 1500 yıllık zaman dilimine tarihlenen yedi çiftliğin izlerini ortaya çıkarıldı.

Çifliklerde kanaliasyon atıkları, kuyular, çöplerden çıkan kalıntılar ve botanik kalıntıları bulundu. İdrar kalıntılarından ot kalıntılarına kadar her şey inceleniyor.

Bir tanesi, yukarıda hikayesini anlattığımız oyuncak geminin bulunduğu kuyuda ve diğerleri komşu çiftlik kalıntıları arasında bulunan deri ayakkabılar da hayli ilginç buluntulardan.  Viking kralı Olav'ın saltanatına denk gelen yıllara tarihlenen dört deri ayakkabının aşınan tabanlarındaki onarımlar dikkat çekiyor. Ayakkabı ilk keşfedildiğinde, araştırmacılar Orta Çağ'dan daha yakın zamanlarda olduklarını düşünüyordu. Ancak radyokarbon tarihleme bilgileri geldiğinde; ayakkabıların, 1015'den 1028'e kadar Norveç kralı olan Olav dönemine ait olduğu anlaşıldı.

Taban açıkça kesilmiş ve tamirat yapılmış. Topuğun büyüklüğü, sahibinin muhtemelen erkek olduğunu ve oldukça geniş ayaklarına sahip olduğunu gösteriyor. Deri tabanları ve basit şekilli, makosenlere benzeyen ayakkabılar, arkeologlara çiftlik sahiplerinin zengin olmadığını gösteriyor.

arkeolojikhaber.com

Kaynak: The Norwegian University of Science and Technology