Son on yılda pirincin kökeni ve evcilleştirilmesi ile ilgili hayli tartışmaya yaşandı. Olaya biraz da milli dava gözüyle bakan Çin'de yapılan son araştırma tartışmalara yeni bir boyut kazandırdı.

Günümüzde dünya nüfusunun yarısından fazlasının hayatını sürdürülebilmesi açısından dünyanın vazgeçilmez besinleri arasında gelen pirincin ilk kez Çin'de bundan yaklaşık 10.000 yıl önce evcilleştirildiği savunuldu

9. 400 yıl kadar önce, Çin’de Yangtze Nehri havzasında yaşayan avcı toplayıcılar, pirinç yetiştirmeye başlayarak, yaşam biçimlerini değiştirdi. Çin Ulusal Bilimler Akademisi Bildiriler Kitabı'nda yayınlanan araştırma, Çin Bilimler Akademisi Zhejiang Eyalet Relik ve Arkeoloji Enstitüsü ile Coğrafik Bilimler ve Doğal Kaynaklar Araştırmaları Enstitüsü işbirliğiyle gerçekleştirildi.

Çin Sosyal Bilimler Akademisi Arkeoloji Enstitüsü'nün yaptığı basın açıklamasına göre;  Arkeologlar Çin’de binlerce yıl çürümeden günümüze gelen pirinç kalıntıları buldular. Pirinç fitolitlerinin kimyasal analizine, günümüzden 10.000 yıl önce insanların pirinç toplayıcısı değil, pirinç yetiştirisiydiler. Pirinç fitolitlerinin yaşının belirlenmesi için C-14 tekniği kullanıldı. Fitolitlerin tarihlendirilmesindeki güvenilirliği sağlamak için teknik hassaiyetlerle gerçekleşen C-14 analizi sonrasında fitolitlerin tarihi 9,400 yıl öncesini gösterdi.

Çin'in Aşağı Yangtze'sindeki Shangshan bölgesinde bulunan pirinç fitolitlerinin yaklaşık yüzde 36'sında evcilleştirilmiş pirinçteki dokular bulundu.di.

2000’li yılların başından beri arkeolojij kazıların sürdüğü Shangshan yerleşiminde, daha önce de çanak çömleklerin içinde ya da öğütme taşları üzerinde pek çok pirinç kalıntısına rastlanmıştı. Bu noktada pirinç yapısını incelemek adına çığır açıcı olan buluntular ise fitolitler sayesinde oldu. Yerleşimdeki fitolitleri araştıran Smithsonian Müzesi’nden fitolit uzmanı Dolores Piperno, çok küçük alanlarda yoğun tabakalar halinde fitolit oluşabileceğini söylüyor.

Ekip, bu önemli buluntudan daha çok veri toplayabilmek adına fitolitleri ayıklamak adına oldukça uzun süren bir çalışma gerçekleştirdi. Daha sonrasında ayıklanan fitolitlerin tarihinin belirlenmesi için C-14 tekniği kullanıldı. Fitolitlerin tarihlerindeki güvenilirliği sağlamak adına aynı tabaklarda bulunan yanmış odun parçaları ve tohumlar üzerinden yapılan C-14 çalışmaları sonrasında yapılan karşılaştırmalarda korelasyon saptandı. Yapılan tarihlendirme sonucunda fitolitlerin tarihi yaklaşık 9,400 yıl öncesini gösterdi.