Restore edilen Roma köprüsünün altından çok şaibeli sular akmış! haberi

Ünlü TV Programcısı Güven İslamoğlu'nun sosyal medyada paylaştığı fotoğrafla gündeme gelen tarihi Septimius Severus köprüsünün restorasyonunun hatalı mı, doğru mu olduğu tartışılırken, tarihi eserin restore sürecinin de yılan hikayesine dönüştüğü ortaya çıktı. Proje onaylanmadan restorasyonun başladığını iddia eden STK yetkilileri, ilgili kurumları ve Gaziantep Valiliğini olaya el koymaya çağırdı.

Gaziantep’in Araban ilçesindeki antik Roma dönemine ait Septimius Severus Köprüsü’ne yapılan restorasyon önce tarihi dokunun ne kadar korunduğu ve dokuya uygun malzeme kullanılıp kullanılmadığı yönüyle tartışma doğurdu. Daha sonra restorasyonda neden iş makineleri kullanıldığı ve restorasyon aşamasında konu hakkında uzman isimlerin denetip, yapıp yapmadığı tartışıldı.

Hasan Özgür Girişken: Pratikte uygulamada hala ciddi sorunlar yaşanabiliyor

TMMOB Mimarlar Odası Gaziantep Şube Başkanı Hasan Özgür Girişken de restorasyon uygulamalarının dünyanın her yerinde tartışılan bir konu olduğunu, yanlış uygulamalar yapıldığını aktardı.

Türkiye'nin restorasyon konusunda iyi olduğunu dile getiren Girişken, "Dünyada olduğu gibi Türkiye'de de hatalı uygulamalar yapılmaya devam ediyor. Aslında ülkemiz restorasyon konusunda geride değil. Teorik açıdan iyi olsa da pratikte uygulamada hala ciddi sorunlar yaşanabiliyor. Roma döneminden kalan köprü, insanlığın ortak mirası. Burada yapılacak müdahalelerin geri dönüşü yok." dedi.

Restorasyon Projesi onaylanmadan restorasyona başlanmış

Bugün TMMOB Mimarlar Odası Gaziantep Şubesi ve Gaziantep Turizm Derneği'nin Mimarlar Odası binasında düzenlediği basın toplantısında ise konunun bambaşka boyutları gündeme getirildi. Restorasyon aşamasında tespit edilen onu aşkın şaibeli noktanın açıklandığı toplantıda, restorasyona daha proje Anıtlar Kurulu tarafından onaylanmadan başlandığına dikkat çekildi.

Mimarlar Odası Başkanı Özgür Girişken ve Gaziantep Turizm Derneği Başkanı Sıtkı Severoğlu'nun açıklama yaptığı basın toplantısında; “Bu restorasyonun müze denetiminde yapılması gerekirdi. İş makinası çalışıyor, ancak kuruldan izni yok. Valilik bu olaya derhal el koymalıdır. Bu işin peşindeyiz. Gereken yapılmazsa suç duyurusunda bulunacağız” denildi.

Sıtkı Severoğlu: KUDEB devre dışı bırakılmış, Rölöve Anıtlar Müdürlüğü’nden destek alınmamış

Mimarlar Odası’nda yapılan toplantıda konuşan Sıtkı Severoğlu,” Gaziantep’te bir süredir yerel ve ulusal basında tartışma yaratan Roma dönemi eseri Septimius Severus köprüsünün restorasyon uygulaması Karayolları Bölge Müdürlüğü tarafından 07.09.2015 tarihinde düzenlenen ihaleyle başlatılmıştır. Karayolları’nın bu hamlesiyle uygulama süreci başlatılmış olsa da, ihalenin gerçekleştirildiği tarih itibariyle ilgili Bölge Koruma Kurulu’nun onaylamış olduğu bir restorasyon projesi bulunmamaktadır. İhaleden önceki 1050 sayılı Koruma Kurulu kararında belirtilmiş olmasına rağmen KUDEB’in devre dışı bırakılması, Rölöve Anıtlar Müdürlüğü’nden destek alınmaması, Müzeler Müdürlüğü uzmanlarının iletişime geçmesine rağmen araştırma kazıları konusunda bu uzman kuruluşlara bilgi verilmemiştir” diye konuştu.

BASIN TOPLANTISINDA YAPILAN SUNUM SLAYTLARINI İNDİRMEK İÇİN TIKLAYIN

Söz konusu basın açıklamasında şu iddialara yer verildi:

BASIN AÇIKLAMASININ TAM METNİ

Bir süredir yerel ve ulusal basında tartışma yaratan Roma dönemi eseri Septimius Severus köprüsünün restorasyon uygulaması Karayolları Bölge Müdürlüğü tarafından 07.09.2015 tarihinde düzenlenen ihaleyle başlatılmıştır.

Karayolları’nın bu hamlesiyle uygulama süreci başlatılmış olsa da, ihalenin gerçekleştirildiği tarih itibariyle ilgili Bölge Koruma Kurulu’nun onaylamış olduğu bir restorasyon projesi bulunmamaktadır.
İhaleden önceki 1050 sayılı Koruma Kurulu kararında belirtilmiş olmasına rağmen KUDEB’in devre dışı bırakılması, Rölöve Anıtlar Müdürlüğü’nden destek alınmaması, Müzeler Müdürlüğü uzmanlarının iletişime geçmesine rağmen araştırma kazıları konusunda bu uzman kuruluşlara bilgi verilmemiştir.

İhale gerçekleştirilmeden önce Koruma Kurulu tarafından çeşitli kararlar alınmıştır.

Bunlara kısaca göz gezdirilecek olursa;

1-Koruma Bölge Kurulu’nun 25.7.2013 tarih ve 638 sayılı kararıyla Restorasyon projesi uygun bulunmamıştır.

2- Kurulun 29.1.2015 tarih ve 1050 sayılı kararıyla Restorasyon projesi Uygun bulunmamıştır. Ayrıca Kararda Kültür Varlığı için Mülkiyeti karayollarına ait denilmektedir. Bu imkansızdır, Maliye Hazinesinindir.

3- “Koruma Kurulu’nun 30.3.2016 tarih ve 1628 sayılı kararında alanda yapılan araştırma kazısı sonrası açığa çıkan verilere göre hazırlanan restitüsyon projesinin uygun olduğuna, bir belge niteliği taşıması niteliğinden dolayı araştırma kazısı sorası açığa çıkan verilerin revize rölöve olarak hazırlanarak kurulumuza sunulmasına”

4- Yine aynı kararda; “revize restorasyon projesinin ise yapının büyük bir kısmı yok olmasından dolayı mevcut kalıntıların yapının tamamlanarak, onarılması için yeterli veri sağlamadığı, işlevsel bir gereklilik bulunmadığı, tamamlama uygulamasının köprünün eksik verilerle rekonstrüksiyonu anlamına geleceği ve böyle bir uygulamanın köprünün özgün kalıntılarına zarar vereceği ve çağdaş koruma yaklaşımlarına uymadığı gerekçeleri ile uygun olmadığına,”

5- “Köprünün mevcut olan yapısının statik gereksinmelerle birlikte konsolidasyona (sağlamlaştırma) yönelik restorasyon yaklaşımının uygun olacağı önerisi doğrultusunda hazırlanacak revize restorasyon projesinin kurulumuza sunulmasına karar verilmiştir.

6- 23.6.2016 tarih ve 1785 sayılı kararla yine Septimius Severus Köprüsü’ne yönelik hazırlanan revize rölövenin uygun olduğunu, revize restorasyon projesinin ise kurulumuzun 30.3.2016 tarihli 1628 sayı-lı kararında ayrıntılı olarak anlatılan hususlara göre hazırlanmadığı anlaşıldığından uygun olmadığına karar verilmiştir.”

7- Aynı Kararda; “Restorasyon yapısal analiz raporunda üç müdahale üzerinde durulduğu anlatılmasına rağmen, sadece bir önerinin kurulumuza öneri olarak sunulması ve diğer önerilerle ilgili bir proje değerlendirme yapılmadığı görüldüğünden kurulumuzun 30.3.2016 tarih ve 1628 sayılı kararında belirtilen hususlar göz önüne alınarak, onarım projesi hazırlandığı takdirde konunun yeniden değerlendirilebileceğine karar verilmiştir. “

8- “19.10. 2016 tarih ve 1896 sayılı kararda Septimius Severus Köprüsü’ne yönelik hazırlanan iki önerili restorasyon projelerinden köprünün kısmi tamamlanmasına yönelik olan projenin 660 sayılı ilke kararları gereği uygun olduğuna,”

9- Aynı Kararda; “mevcut kalıntıların yapının tamamlanarak onarılması için yeterli veri sağlamadığı, işlevsel bir gerekli-lik bulunmadığı, tamamlama uygulamasının köprünün eksik verilerle rekonstrüksiyonu anlamına geleceği ve böyle bir uygulamanın köprünün özgün kalıntılarına zarar vereceği ve çağdaş koruma yak-laşımlarına uymadığı gerekçeleriyle uygun olmadığına karar verilmiştir.”

10- Karayolları Bölge Müdürlüğü, Koruma Bölge Kurulu 19.10.2016 tarih ve 1896 sayılı kararına itiraz etmiş ve Yüksek Kurulda yapılan görüşmeler sonunda; ‘’Septimius Severus Köprüsü’ nün büyük bir kısmının ayakta olmadığı ve eldeki mevcut verilerin yapının tamamlanarak onarılması için yeterli veri sağlamadığı hususları dikkate alınarak itirazını reddetmiştir.

11- Gaziantep Kültür Varlıklarını Koruma Kurulunun 19.10.2016 tarih ve 1896 sayılı kararının geçerli olduğuna, ayrıca Septimius Severus Köprüsü’ nün bulunduğu alanda yapılan çalışmalarda açığa çıkarılan ve köprüye ait olan mimari blokların korunmasının sağlanması hususunun da ilgili bölge kurulunca değerlendirilmesine karar verildi. Burada Kurulun bazı mimari blokların korunmasının değerlendirilmesi hususunda kurulu görevlendirdiği anlaşılmaktadır.

Burada ortaya çok önemli sorular çıkmaktadır.

Şöyle ki;

A- Bölge Koruma Kurulu, Yüksek Kurulun değerlendirmesi ile ilgili ne yapmıştır, ya da neden bir şey yapmamıştır?
b) Aylardır Basın ve sosyal medya üzerinden süren tartışmalara rağmen neden Kurul Müdürlüğü bir değerlendirme ve yerinde inceleme yaparak tartışmalara son noktayı koymamaktadır?
c) Gaziantep Müze Müdürlüğü Basında yer alan haberlerden de anlaşıldığı gibi neden bir araştırma ya da soruşturma yapmamıştır?
d) Gaziantep Rölöve Anıtlar Müdürlüğü projeye neden dahil edilmemiştir?
e) Uzmanlaşmış bir firma tarafından yaptığı varsayılan çalışmalarda ortaya çıkan Kültür varlıkları olam Mimari bloklar neden Müzeye bildirilmemiştir? (2863 sayılı Kanun)
f) İhale öncesi Kurulun 29.1.2015 tarih ve 1050 sayılı kararıyla, uygulamanın KUDEB ve Karayolları Genel Müdürlüğü denetiminde yapılmasına karar verilmişken neden KUDEB devre dışı bırakılmıştır?

h- Sanat Tarihi Raporu, sanat tarihi açısından güzel hazırlanmış. Belli ki bu işi bilen, tecrübeli, restoratör tarafından Restorasyon çalışması, tesbitler ve gözlemler isabetli, nihai proje de iyi hazırlanmış terminolojiyi iyi kullanan birisi tarafından yazılmış. Rölöve ve. Ancak, 2863 sayılı yasa hükümlerine göre Arkeologlar tarafından hazırlanmış bir Müze Raporu ortada yok.! Konunun anlaşılması bakımından da Sanat Tarihi Raporu yeterli değil. Ayrıca bu sanat tarihi raporu değişik zamanlarda yapılan incelemelerin birleştirmesi ile ortaya konulmuş bir çalışma, Uygulama restorasyon projesine bu nedenle sağlıklı destek sağlayamamış.

SON SÖZ

GAZİANTEP VALİLİĞİ OLAYA DERHAL EL KOYMALIDIR. İLGİLİ KURUM TEMSİLCİLERİ VE MİMARLAR ODASI, TURİZM DERNEĞİ GİBİ SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI TEMSİLCİLERİNİN OLACAĞI KOMİSYON BÜTÜN DETAYLARI İNCELEMELİDİR. HAKEDİŞ RAPORLARI İNCELENEREK RESTORASYON PROJESİ ONAYLANMADAN UYGULAMA YAPILIP YAPILMADIĞI TESPİT EDİLMELİDİR.