Roma'nın Çılgın Projesi Titus Tüneli ve Beşikli Mağara haberi

Hatay'ın Samandağ ilçesinde Roma döneminden kalma 1.380 metre uzunluğundaki Titus Tüneli ile yanındaki Beşikli Mağara'ya yürüyüş yolları ve terasların yapılması ile daha fazla turistin ziyaret etmesi bekleniyor

Hatay'ın Samandağ ilçesi sahilinden yaklaşık 10 dakika yürüyerek ulaşılan Titus Tüneli ve Beşikli Mağara, Samandağ Kaymakamlığı, Doğu Akdeniz Kalkınma Ajansı (DOĞAKA) ve Samandağ Belediyesi'nin desteğiyle 350 bin lira bütçeli "Antik Kent Seleucia Pierra'da Doğa Yürüyüşü" projesi kapsamında daha çok sayıda yerli ve yabancı turistlere ev sahipliği yapmayı bekliyor.

Roma İmparatoru Vespesian tarafından milattan sonra 1. yüzyılda sel sularının limanı doldurmasını engellemek amacıyla bin tutsağa yaptırılan bin 380 metre uzunluğundaki Titus Tüneli'nin 130 metresi dağın oyulmasıyla inşa edildi.

Musa Dağı’nın güneyindeki Çevlik sahil şeridinde yer aalan antik kent Palaeopolis; Büyük İskender’in generallerinden Seleucus I Nicator'un (M.Ö.305 -281), Helenistik Selevkos (Diadochi) Krallığı’nın başkentiydi.. Seleukeia Pieria'da denizden 300 metre yüksekteki akropolde, İsis-Afrodit kültüne ait bir Dor Tapınağı, agora, tiyatro ve kamu binaları bulundu. Kent iç liman ve dış liman ayrı olmak üzere iki liman vardı. Güvenlik zaafından dolayı Selevkos I. Nikator, başkenti daha sonraki yıllarda Antioch’a (Antakya) taşımayı tercih etti.. Selevkos Krallığı M.Ö. 63’de çökünce General Pompeius kennti Roma'nın Suriye Eyaletine bağlamıştı.

Yaklaşık 7 metre yüksekliğinde 6 metre genişliğinde olan ve kimi noktalarının üstü açık olan tünel, yapılış hikayesi ve mimarisiyle dikkati çekiyor.

Titus Tüneli ile aynı bölgede yer alan kayalık yamaçlara oyularak yapılan Roma dönemine ait kral ailesinin yanı sıra halka ait mezarların da bulunduğu Beşikli Mağara da Samandağ'daki turistik alanlar arasında öne çıkıyor.

TİTUS TÜNELİNİN YAPILIŞ HİKAYESİ

Roma döneminde Doğu Akdeniz’in önemli limanları arasında yer alan Seleukeia Pieria, Suriye ve Mezopotamya’dan gelen malların Roma’ya sevkini sağlamaktaydı. Ancak Orontes (Asi) nehrinin Akdeniz buluştuğu yerde kurulan antik liman sık sık sellere maruz kalıyor ve alivyonlarla doluyordu. Musa Dağı’ndan limana inen Değirmendere'nin (Kapısuyu veya Musapınarı da denir) taşmasıyla oluşan. sel sularının getirdiği alüvyonlar limanı doldurmaktaydı. M.S. 1. Yüzyılda, 1 Temmuz 69 yılında Roma İmparatoru olan Vespasian, limanı tehdit eden sel sularının yönünü değişterecek “çılgın bir proje” tasarlar. Vespasian’ın çılgın projesi, sel sularını, limanı tehdit etmeyecek şekilde, başka bir yere akıtmaktır. Böylece bir kanal inşasına girişir. Kentin kuzeybatısında kuzey-güney doğrultusunda akan dere, doğal yatağından 90 derece saptırılarak uysallaştırılır. Coğrafya, köle emeğiyle yeniden şekillenecektir. Ellerinde çekiç-murçlarla, sayıları bine varan yüzlerce köle kayalık arazide kayaları yarmaya başlar. Ancak kanalın güzergâhında dev bir engel vardır: Kentin sırtını yasladığı Musa Dağı. Proje gereği dağ delinecektir. Tünel bitmeden İmparator Vespasian ölür. Roma tahtına, 24 Haziran 79 tarihinde Flavius hanedanının ikinci üyesi olarak oğlu Titus Flavius Vespasianus, “IMPERATOR TITVS CAESAR VESPASIANVS AVGVSTVS” ünvanıyla oturur. Kanalın yapımını Titus sürdürür. Ferhat’ın dağları delmesi bir efsanesidir ama Romalı kölelerinki gerçektir. Tam 10 yıl boyunca Musa Dağı’nın eteklerindeki kalker kayalar delinir ve toplam uzunluğu 1380 metreye varan kanal tamamlanır. Kanalın 130 metresi, 7 metre yüksekliğinde, 6 metre genişliğinde tavanı kapalı tam bir tünel şeklindedir.

Proje kapsamında doğal yapıya uygun olarak yeşillikler içerisinde oluşturulan yürüyüş yolu, 14 kilometre uzunluğundaki sahili gören seyir teraslarıyla tünele ve mağaraya gelenler, hem temiz bir havada yürüyüş yapma imkanı buluyor hem de eşsiz manzaranın keyfini çıkarıyor.

Kitabede “DIVVS VESPASIANVS ET DIVVS TITVS” yazılıdır. Roma imparatorlarının statü ifadelerinden “divus” (ilahi-tanrısal) sıfatı, Vespasian ve Titus için kullanılmıştır. Sağ alt kısımdaki Grekçe kelime ενυΔ (ENYD) hidrasyon (su dengesi) demektir.

Hayli hasarauğramış bir diğer kitabede İmparator Antoninus Pius’un (10 Temmuz 138 - 7 Mart 161) emriyle Roma'nın lejyon askerleri tarafından tünelde onarım çalışmaları yaptığı belirtilmiştir.

- Yöresel ürünler de yol üzerinde

Yol üzerinde yöre halkına katkı için oluşturulan küçük satış reyonları da yerli ve yabancı misafirlere yöresel olarak yapılan turunç, incir reçeli, defne sabunu gibi ürünleri de alma şansı sunuyor.

Samandağ Kaymakamı Cahit Çelik, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ilçenin doğal ve tarihi güzellikleri bünyesinde barındırdığını söyledi.

İlçede yer alan ve en önemli tarihi yapılardan olan Titus Tüneli ve Beşikli Mağara'nın turizmden daha fazla pay alabilmesi ve buraya daha fazla turist çekmek amacıyla proje yaptıklarını ifade eden Çelik, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Proje kapsamında DOĞAKA ve Samandağ Belediyesinin de desteğiyle yaklaşık bin metre uzunluğunda yol çalışması gerçekleştirdik. Daha önce beton yol vardı ve doğal yapıya uygun değildi. Yaptığımız çalışmayla doğal yapısına uygun taşlar döşedik. Bu kapsamda hem dağdan gelen sel sularının limanı kapatmasını önlemek amacıyla yapılan Titus Tüneli'nde hem de Roma dönemine ait mezarların bulunduğu Beşikli Mağara'ya giden yolda çalışma gerçekleştirdik. Alana 18 farklı noktaya yönlendirme tabelaları koyduk. Proje kapsamında doğal yapıya uygun olan ve Türkiye'nin en uzun sahili olan Samandağ'ı gören 2 seyir terası oluşturduk. Titus Tüneli Romalılar döneminde yapılmış çok önemli bir eser. Tünelin amacı, buradaki limanı sel sularından korumak. O tünel sayesinde liman 500 sene daha ayakta kalmış. Tünele yılda 80 ile 100 bin arasında turist geliyor ama burası çok daha fazla turist çekebilecek özellikte bir yer."

Tünelin girişinde yer alan Romalılar döneminde yapılan araziler arasında bağlantıyı sağlayan köprünün bile çok önemli olduğunu vurgulayan Çelik, bu köprünün hiç harç kullanılmadan yapılmış olduğunu ve 21 taşın bulunduğunu, ortadaki 11'inci taşın kilit olduğunu 8,5 ton taşıyabilecek kapasitede olduğunu anlattı.

Samandağ Belediye Başkanı Mithat Nehir de ilçelerinin doğal güzellikleri, tarihi mekanları ve farklı turizm seçenekleriyle birçok alternatifi bünyesinde barındırdığını kaydetti.

Samandağ'ın en önemli mekanları arasında yer alan Titus Tüneli ve aynı yol üzerinde bulunan Beşikli Mağara'nın turizmde en önemli kozları olduğunu vurgulayan Nehir, "Toprak altında inanılmaz zenginliklerimiz var. Buralar yıllarca kaderine terk edilmişti. Tarihsel zenginliklerin yerli ve yabancı turistlerin keyifle yürüyebilecekleri mekanlar oluşturuldu. Bu ilçemizdeki diğer tarihi ve kültürel mekanlarda da yapmamız gerekiyor." diye konuştu.

AA - Arkeookur ve Arkeolojikhaber