Rosetta Taşı / Rozetta yazıtı

Rosetta Taşı / Rozetta taşı: 1799’da Mısır’da, İskenderiye’nin 65 km. doğusunda bulunan ve üç dilli kitabe. Mısır Hiyeroglif yazısının çözülmesini sağlayan anahtar  olmuştur. Aynı metin taşa; en üstte Mısır'ın eski hiyeroglif, orta kısımda demotik ve en altta ise eski Yunanca olarak yazılmıştır.

114 cm x 72 cm x 28 cm boyutlarında koyu mavi-gri, bazalt taşından yontulmuştur.  Ağırlığı 760 kg’dır.

Fransızlar’ın “Rosetta” dediği Reşit Kasabasında bulunduğu için adına “Rosetta Taşı” denilmiştir.

MÖ 196’da yazıldığı tahmin edilmektedir.

Mısır'ı işgal eden Napolyon'un emrindeki Fransız Ordusu,  konumlarını güçlendirmek için İskenderiye’nin 56 km kuzeydoğusundaki liman kenti Reşit’teki (Rosetta) Saint Julien Kalesini genişletirken ordu mühendisi yüzbaşı Pierre-François Bouchard, 1799′da Temmuz’un ortalarında üzerinde uzunca metin yazılı taşı fark etti. Fransız general F. Meneou, taşın önemini kavramıştı.  Taş, Kahire’ye gönderilerek Fransızlar’ın kurduğu “Mısır Enstitüsü”nde incelendi.

Taşa matbaa mürekkebi süren Fransızlar, boyalı yüzeye kağıt bastırıp taştaki metinleri kopyaladı. Kopyalar, Avrupa’da uzmanlarca incelendi. Fakat o yıllarda Osmanlı ve İngiliz orduları önünde duramayan Fransızlar teslim olmak zorunda kalmıştı. İngilizler Rosetta Taşını alıp gemiyle Londra’ya yolladı.

Rozetta taşı, 1802’den beri Londra’daki British Museum'dadır.

Rosetta Taşı’nda Yazılı Metinler

Taştaki üç metnin de içeriğinin aynı olduğu uzun süre sonra anlaşılabildi. Çocuk firavun V. Ptolemy’ye karşı bazı rahipler vergi nedeniyle isyan çıkardı. Firavunu destekleyen rahipler, Menfis’te toplanıp bağlılık bildirdi. Rosetta Taşı, destekçi rahiplerin toplantısını özetleyen bir fermandır. Fermanda, firavunun isyanı bastırışı, rahiplere verdiği destek, tutukluları serbest bırakışı, vergileri azaltışı ve vergi borçlarını affedişi anlatılır. Firavuna dua etmek ve doğum gününü kutlamak hakkında detaylar da vardır. En sonunda “Ferman, üç dilde taşa kazınacak ve tapınaklara yerleştirilecek” denilmektedir.

Rosetta Taşı: 1799’da Mısır’da, İskenderiye’nin 65 km. doğusunda bulunan ve üç dilli yazı içeren taş. MÖ 196’da yazıldığı tahmin edilmektedir.