Sadi Yaver Ataman kimdir?

Sadi Yaver Ataman; Sanatçı, folklor uzmanı, müzikolog, eğitimci, siyasetçi,  (d. 23 Nisan 1906 Yanya - ö. 11 Aralık 1994 İstanbul)

23 Nisan 1906'da babasının görev yaptığı Yanya'da doğmuştur. Babası Kafkasyalı Şeyh Şâmil'in baba soyundan Dr. Ali Yâver Ataman, annesi ise Safranbolu "Cılız" soyundan Habîbe Yektâ Ataman'dır.

İptidâî Mekteb ve Rüştiye ve İdâdî'yi Safranbolu'da 1922'de, liseyi ise İstanbul'da İstiklâl Lisesi'nde 1926'da tamamlamıştır. İstanbul Üniversitesi Diş Hekimliği'ne kaydolmuştur fakat müzik tutkusu nedeniyle eğitimini bırakarak, o zamanki ismi Dâru'l-Elhân olan İstanbul Konservatuvarı'na girmiş ve 1930'da mezun olmuştur. Eğitim sürecinde ayrıca Mehmet Fuad Köprülü'den dersler almıştır.

Ataman, konservatuvar eğitimi sırasında Rauf Yekta Bey, Zekaizade Hafız Ahmet (Irsoy) Bey, Kaşıyarık Hüsamettin Bey, Musa Süreyya Bey, Muallim İsmail Hakkı Bey, Mehmet Zati (Arca) Bey, Veli Kanık ve Hoca Ziya (Üsküdarlı) gibi müzik adamlarından yararlandı, Mehmet Fuat Köprülü'nün Türkiyat Enstitüsü'ndeki derslerine de devam etti.

Ataman, 1930-1931'den itibaren müzik öğretmeni olarak devlet hizmetine girdi, 1938'de öğretmenlik görevinden kendi isteğiyle ayrıldı.

Sadi Yaver Ataman, 1938-1940 yılları arasında, Ankara Radyosu Halk Müziği yayınları yöneticiliğine getirildi, hazırlayarak sunduğu programlarla halk müziğini folklorik değerleriyle ve açıklamalı olarak ilk kez halka tanıtmaya başladı.

Bağımsız olarak 1940 yılında Karabük Belediye Başkanlığı'na seçilen Ataman, aynı zamanda Karabük Halkevi Başkanlığı yaptı. Ataman, Karabük'te bulunduğu yıllarda, Karabük adı ile bir de folklor dergisi çıkardı.

İstanbul Radyosu'nda 1950'de Memleket Havaları Ses ve Saz Birliğini kurarak, uzun yıllar bu topluluğun yöneticiliğini ve şefliğini yapan Ataman, 1952'de İstanbul Belediye Konservatuvarı bünyesinde kurulmasına önayak olduğu Folklor İnceleme ve Derleme Kurulu'na atandı ve bu kurula bağlı olarak kurduğu Folklor Tatbikat Topluluğu'nun şefliğine getirildi.

- Atatürk'ün huzurunda saz çaldı

Birçok kurumda görev yapan Ataman, Anadolu'nun pek çok yöresinde çalışma imkanı buldu.

Atatürk'ün huzurunda iki kez saz çalarak türkü okuyan, Radyo Kurumu'nun yayın hayatına başladığı ilk yıllarda İstanbul Sirkeci'deki Büyük Postahanenin üst katında "Mehmet Sadi" adıyla ve Tanburacı Osman Pehlivan ile canlı yayınlara katılan, Ankara Radyosu'nda açıklamalı programlarla halk müziğini geniş kitlelere ilk kez yaymaya çalışan, radyo programlarıyla Sivaslı Aşık Veysel (Şatıroğlu), İnebolulu Sarı Recep (Güray) ve Bayram Aracı gibi halk müziğine kaynak olmuş değerleri topluma kazandıran ve kurduğu "Memleket Havaları Saz ve Ses Birliği" ile halk müziğini ilk kez konser salonlarına taşıyan Sadi Yaver Ataman, sanatçı vasfını, eğitimcilik ve yöneticilik vasıflarıyla birleştirerek sanat uygulayıcılarına örnek oldu.

Halk oyunlarının gün yüzüne çıkarılması ve aslına sadık kalınarak yaşatılması konusunda önemli hizmetlerde bulunan Ataman, sanatçı kişiliği yanında, bir bilim adamı olarak da Türk kültür hayatına hizmet etti, bilimsel çalışmalarında çoğunlukla müzikolojik ve folklorik konuları ele aldı.

Bin civarında makale ve tefrikaya imza atan Ataman, Görsel Türkiye Ansiklopedisi ve Renkli Büyük Türkiye Ansiklopedisi gibi ansiklopedilerin, folklor ve halk müziği maddelerini yazdı. Milli ve Milletlerarası Folklor ve Türkoloji Kongreleri ile sempozyum, panel ve seminerlere bildirilerle katılan Ataman, 40 civarında kitap yazdıysa da bunlardan 20'ye yakınını yayımladı.

Dört çocuk babası olan Sadi Yaver Ataman, 10 Aralık 1994'te İstanbul'da 88 yaşında hayatını kaybetti. Ataman'ın cenazesi, 11 Aralık 1994'te çok sevdiği Safranbolu'da toprağa verildi.