Sagalassos Antik Kenti'nin görkemli yapısı Antoninler Çeşmesi’nin yeniden ayağa kaldırılmasından sonra Yukarı Agora’daki restorasyon çalışmalarında önemli yol kat edildi. Aygaz'ın desteğiyle süren çalışmalar tamamlandığında Sagalassos meydanı kültür sanat etkinliklerine ev sahipliği yapmaya başlayacak.

Burdur’un Ağlasun ilçesine 7 kmilometre uzaklıktaki en az 6.200 yıllık tarihe sahip Sagalassos antik kentinde ortaya çıkarılan her yapı, Anadolu’nun ve uygarlık tarihinin kültürel zenginliğine değer kattığı gibi, tarih sayfalarındaki pek çok karanlık sayfanın da aydınlanmasına yol açtı.

Şimdi yeni proje ile antik kentin sokaklarının, tarihinin parlak dönemlerinde olduğu gibi hareketli olması, meydanında çocukların oynaması ve sokaklarında kültür sanat faaliyetlerinin gerçekleştirilmesine yönelik bir projenin hazırlıkları yapılıyor. Sagalassos - Ağlasun Kültürel ve Doğal Peyzajı Projesi ile hem antik kentin daha çok tanınması, hem de Burdur'un Ağlasun ilçesinin kalkınması hedefleniyor. Aygaz Genel Müdürü Gökhan Tezel, "Geçmişte Ağlasun Sagalassos'un kalkınmasına önemli katkı sağlayan bir yerleşim alanıydı, bu proje ile Sagalassos Ağlasun'un kalkınmasına katkı sağlyacak" dedi.

Sagalassos Antik Kenti'ndeki arkeoloji ve restorasyon çalışmalarının 2005 yılından bu yana ana sponsorluğunu üstlenen Koç Topluluğu şirketlerinden Aygaz, yapılan çalışmaları yerinde görmesi ve yeni projelerin öneminin daha iyi kavranabilmesi için arkeoloji, kültür sanat ve turizm konulu haberlere imza atan basın mensuplarını antik kente davet etti. 

Yeni Projeler ve arkeolojik keşifler gazetecilere yerinde anlatıldı

Aygaz Genel Müdürü Gökhan Tezel,  Aygaz Pazarlama ve inovasyon genel müdürü Rıdvan Uçar, Kurumsal iletişim müdürü Fulya Kanbek ve Kurumsal İletişim Sorumlusu Aslı Biber'in konukları yalnız bırakmadığı geziye katılan isimler arasında, Arkeoloji ve Sanat Dergisi ile Arkeolojikhaber adına Yaşar İliksiz, Arkeofili sitesinden Erman Ertuğrul ve Begüm Bozoğlu , Aktüel Arkeoloji Dergisi'nden Umut Furkan Çıtak ve Tuğba Nur Kula, ünlü Influencer Emin Çapa, Hürriyet Gazetesi'nden Ömer Erbil, Milliyet Gazetesi'nden Cihat Aslan, Dünya Gazetesi'nden Mehmet Faruk Şüyün, Posta gazetesi'nden Timur Soykan, Toplumsal Tarih Dergisi'nden Zeynep Büyükpalta, Glober dergisinden Mert Ofluoğlu da yer aldı.

Akdeniz’deki en büyük arkeolojik girişimleriarasında yer alan Sagalassos, ilk olarak 1990 yılında dünyaca ünlü arkeolog Prof. Dr. Marc Waelkens tarafından keşfedildi.

Belçika Leuven Üniversitesinin de desteklediği çalışmalara 2005 yılında Koç Topluluğu enerji şirketlerinden Aygaz ana sponsor olarak katıldı. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün izinleri doğrultusundaki kazı ve restorasyon çalışmaları, 2010 yılında antik kentin en görkemli yapısı Antoninler Çeşmesi’nin tekrar yaşama kazandırılmasıyla devam etti.

Yaklaşık 3000 parçasının tekrar bir araya getirilmesiyle ayağa kaldırılan Antoninler Çeşmesi’nden sonra, çeşmenin bulunduğu Yukarı Agora’daki restorasyon çalışmalarına hız verildi. 2011 ile 2017 yılları arasında ise MÖ 2. yüzyıl–MS 7. yüzyıl arasında inşa edilmiş olan 3500 m² alana sahip Yukarı Agora’daki anıtsal yapıların restorasyonu gerçekleştirildi. Son sekiz yılda, Yukarı Agora’nın dört köşesinde yer alan yaklaşık 11 metre yüksekliğindeki dört onursal sütun ve agoranın giriş-çıkışlarını sağlayan üç anıtsal kapının ayağa kaldırılmasından sonra, antik kentin merkezi, mimari ve kentsel açıdan daha fazla bütünlük kazandı.

Agoradaki büyük yapıların restorasyonlarının tamamlanmasının ardından, 2018 yılından itibaren çalışmalarda ağırlık zemininin restore edilip korunmasına verildi.

Çalışmalar tamamlandığında, Yukarı Agora alanı müze atmosferinde ziyaret edilebilecek bir mekân olmanın yanı sıra farklı sanat etkinliklerinin de yapılabileceği alana dönüşmüş olacak.

Uygarlık tarihi içinde pek çok medeniyete ev sahipliği yapan Sagalassos, çalışmalar tamamlandığında çeşitli konser ve sanat etkinliklerinin sergilenebileceği bir yapıya da kavuşmuş olacak.

Gökhan Tezel: Sagalassos - Ağlasun kültürel ve doğal peyzajı Dünya Mirası Kalıcı Listesine girmeli

Gökhan Tezel, “Ortaya çıkarılan eserler, sadece bizlerin değil tüm insanlığın kültürel zenginliği”
Aygaz Genel Müdürü Gökhan Tezel, Anadolu'nun tarihi zenginliğinin gün ışığına çıkartılmasına ve bu eşsiz kültürel mirasın gelecek nesillere ve dünyaya yeniden kazandırılmasına büyük önem verdiklerini söyledi.

Yıllardır süren titiz çalışmalarla tekrar faaliyete geçen Antoninler Çeşmesi’nin yanı sıra çalışmaların sürdüğü diğer alanlarda çeşitli eserleri dünya mirasına katmanın heyecanı içinde olduklarını belirten Tezel, sözlerini şöyle sürdürdü: “İlk yerleşim izleri milattan önce 4200 yıllarına kadar uzanan Sagalassos’ta, kentin sembolü olan görkemli Antoninler Çeşmesi’nin restorasyonuna 14 yıldır destek veriyoruz. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünün izinleri doğrultusunda kazı ve restorasyon çalışmalarına desteğimiz devam ediyor. Tekrar suyla buluşturduğumuz Antoninler Çeşmesi’ni, 2010 yılında, dönemin Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay’ın da katıldığı bir törenle açtık. Ardından, çeşmenin bulunduğu Yukarı Agora’daki restorasyon çalışmalarına destek verdik. 3.500 m² alana sahip Yukarı Agora’daki anıtsal yapıların restorasyonu gerçekleştirildi. Bugün, alanın dört köşesinde yer alan onursal sütunlarla agoranın giriş-çıkışını sağlayan üç anıtsal kapının daha ayağa kaldırmış olması çok sevindirici. Böylece, antik kentin merkezi, mimari ve kentsel açıdan daha fazla bütünlük kazandı. Diğer taratan, Sagalassos Türkiye’nin UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesinde yer alıyor. Kültür ve Turizm Bakanlığımızla işbirliği içinde Sagalassos-Ağlasun kültürel ve doğal peyzajını Dünya Mirası Kalıcı Listesine katmak için çalışmalara devam ediyoruz.”

Prof. Dr. Jeroen Poblome: Ziyaretçiler tarihi alana anıtsal agora kapısından girebilecek

Sagalassos Antik Kenti Kazı Başkanı Prof. Dr. Jeroen Poblome ise 1991 yılından bu yana kazı ekibinde yer aldığını ve Sagalassos’un tarihini gün yüzüne çıkarmak üzere çalışmalar yürüttüğünü, 2014’te ise kazı başkanlığına atandığını belirterek şöyle konuştu: “Kentin anıtsal merkezinin büyük bir kısmı ortaya çıkmış durumda. Yukarı ve Aşağı Agora etrafında gelişmiş olan Sagalassos kent merkezinde anıtlar toprak altında iyi korunmuş durumda bulundu. Geçen 20 yılda, özgün yapı taşları kullanılarak bazı anıtların yeniden ayağa kaldırılması sağlandı. Yukarı Agora’nın kuzey kenarında yer alan Antoninler Çeşmesi de bu yapılardan biri. MS 160-180 yıllarına tarihlenen anıtsal çeşmenin onarımını Aygaz’ın katkılarıyla gerçekleştirdik. Çeşme, 2010 yılında özgün su kaynağı yeniden bağlanarak tamamlandı.

Arkeolojik kazılara, kentin en eski kamusal yapılarından biri olan ve Yukarı Agora’nın doğu kenarında yer alan Pazar Binası’nda, yine Agora’nın güneybatısında yer alan kentin belediye idare binası olan Prytaneion’da ve Yukarı Agora’ya çıkan ana cadde üzerinde devam ediyoruz. Cadde kazıları tamamlanınca, ziyaretçiler Yukarı Agora’ya kentin özgün ana caddesinden yürüyerek yaklaşacak ve restore edilmiş anıtsal agora kapısından girebilecek. Bu sezon Sagalassos’un en eski tapınaklarından olan Dor Tapınağı’nda ve Yukarı Agora Döşemesi’nin seçilen noktalarında tarihleme yapmak amacıyla kazılar da gerçekleştiriyoruz. Yukarı Agora civarına odaklı bu çalışmaların amacı tarih boyunca Sagalassos’ta toplumun ve yerleşimin kentselleşme süreçlerini, geçirdiği sosyal, politik, ekonomik, dini değişimini gözler önüne sermesini hedefliyoruz. Orta vadede hedef ise, kentin yukarı kısmında kazı ve araştırmalar yaptıktan ve onarım çalışmalarını tamamladıktan sonra daha geniş alanı ziyarete açmak. 2019 sezonunda İmparatorluk Dönemi’ne ait Roma Hamamı kompleksinde de onarım çalışmalarına devam ediyoruz. Kentin aşağı kısmına hakim olan yapı 5.000 metrekareden büyük bir alan kaplıyor. Kazı ekibimizde bir kazı sorumlusunun yanı sıra 3 ya da 4 kazı asistanı görev yapıyor. 1990’lardan beri kazılarda çalışan Ağlasunlu kazı şefleri ve konservasyon ustalarının yanı sıra, ekibe yeni katılan ve işin inceliklerini öğrenen gençlerle de birlikte burada olmaktan son derece mutluyum.”

Antoninler Çeşmesi M.S. 160-180 yıllardan günümüze

Antoninler Çeşmesi M.S. 160-180 yılları arasında Roma İmparatoru Marcus Aurelius dönemine dayanıyor. 28 m boyunda, 9 m yüksekliğindeki anıtsal çeşme, 7 farklı taş türünün kullanıldığı mimarisi, zengin dekoratif bezemeleri, Burdur Müzesi’nde sergilenen heykelleri, 4,5 m yükseklikten akan şelalesi ve önündeki havuzuyla görkemli bir görünüme sahip. Sagalassos, 2008 yılında gün ışığına çıkarılan Roma İmparatoru Hadrian’a ait baş heykeliyle uluslararası alanda pek çok arkeoloji yayını tarafından en önemli buluşların yapıldığı 10 yerden biri seçildi. Eser Londra’daki British Museum’da düzenlenen “Hadrian” sergisinin en önemli parçası oldu.

Yaşar İliksiz - arkeolojikhaber.com