Şanlıurfa'da Edessa nekropolü olarak da bilinen Kızılkoyun Nekropol Alanı

Kızılkoyun Nekropolü; Türkiye’nin Şanlıurfa ilinde, Balıklıgöl platosu içerisinde yer alan Roma döneminde kullanılan bir kaya mezarlık alanıdır. 

Edessa antik kenti, ilk olarak MÖ 303-302 yılında Seleukoslar tarafından Şanlıurfa ili sınırları içerisinde kurulmuş, sonrasında Seleukoslar bölgeden çekilince de MÖ 132 yılında Aramiler bu bölgede yeni bir krallık kurmuştur.

Bu krallık yaklaşık olarak 500 yıl varlığını sürdürmüştür, günümüze pek çokarkeolojik eser bırakmaları yanında Nekropol alanları ile de ön plana çıkmıştır.

Şanlıurfa Müzesi'nin gerçekleştirdiği  kazı ve temizlik çalışmaları sonucunda 3 ana Nekropol’de kaya mezarları ortaya çıkarılmıştır. Ayrıca yapılan araştırmalarda Şanlıurfa ilçelerinde pek çok Nekropol alanı tespit edilmiştir.

Bu nekropollerden Kale Eteği Nekropolü ve Kızılkoyun Nekropolü Şanlıurfa şehir merkezinde yer alırken, Soğmatar nekropolü İl merkezinden 60 km uzaklıkta yer alır.

Şehir merkezindekiiki büyük Nekropol ve ilçelerdeki Nekropoller Roma dönemi, Soğmatar Nekropolü Erken Tunç Çağ’ı veRoma dönemi kaya mezarları mimari özellikleri göstermektedir.

Kazı ve temizlik çalışmaları sonucunda gün yüzüne çıkarılan 200’ün üzerindeki kaya mezarı mimari plan olarak farklı özelliklere sahiptir. Ensık rastlanılan mezar tipi, merdivenli dromoslu, tek odalı ve 3 Arcasoliumlu mezarlardır. Bunun yanında çok odalı ve çok arcasoliumlu mezarlar ve mozaik tabanlı mezarlarda görülür. Anıtsal planlı kayamezarları, tonozlu kaya mezarları ve tapınak cepheli mezarlar da dikkat çekicidir. Mezarlardan elegeçen veriler, mezarlarda ölü kültü geleneğinin olduğunu göstermektedir. Ayrıca bu veriler, mezarların tarihlendirmesinde de önemli bir rol oynamıştır.