Şirket-i Hayriye nedir? Şirket-i Hayriye ne zaman kurulmuştur, ne zaman tarih sahnesinden çekilmiştir?

İstanbul Boğazındaki semtler arasında yolcu ve yük taşımak amacıyla kurulan ilk yerli şirketir. 1854'ten 1945'e kadar Boğaziçi'nde yolcu ve yük taşımacılığı yapmıştır.

İstanbul’da Boğaziçi’nde bir taşıma şirketi kurma fikri Keçecizâde Fuad Paşa ile Ahmed Cevdet Paşa’dan gelmiştir.

Şirket 17 Ocak 1851'de Reşid Paşa'nın teşviki ve Sultan Abdülmecid’in iradesiyle kuruldu.

Şirketin kuruluş amacı, “Avrupa’ca büyük servet ve mâmuriyeti mûcib olan ve anonim denilen şirket-i i‘tibâriyyeler” hakkında bir örnek göstermek ve Boğaziçi’nde oturanların şehre geliş gidişlerini kolaylaştırmak olarak açıklanmıştır. Şirketin kurulmasıyla ilgili lâyiha Sultan Abdülmecid tarafından onaylandıktan sonra  çıkarılan fermanla, İstanbul ile Boğaziçi’nin Anadolu ve Rumeli kıyısında inşa edilecek iskeleler arasında vapur işletme imtiyaz ve tekeli yirmi beş yıl süreyle Şirket-i Hayriyye’ye verilmiştir.

Ananoim Şirketin kuruluş sermaysi 45.000 liradır. Sermaye her biri 30 lira değerinde 1500 hisse senedine bölünmüştü. Daha sonra  sermayenin şirketin yapması öngörülen faaliyetlere yetmeyince 500 hisse senedi daha çıkarılmıştır.

İlk dönemlerde şirketin idaresi geçici olarak Mösyö Lafonten'e ihale edildi; ancak birkaç ay sonra senelik 10.500 lira bedel karşılığında altı yıl süreyle Antuvan Kalcıyan ve Agop Bilezikçiyan’a iltizama verildi

1852 yılında İngiltere’den getirtilen yandan çarklı dört vapur şirket bünyesinde Boğaziçi’nde sefere başladı

Şirketin Boğaziçi trafiğindeki imtiyaz süresi 1953’e kadar olmasına rağmen, kara ulaşımının vapur ulaşımını ikinci plana itmesiye, yöneticiler  1943’te şirketin devlet tarafından satın alınması için hükümete başvurdu. 20 Ekim 1944’te şirketin 2.550.000 lira karşılığında hükümetçe satın alınmasına karar verildi. Hükümetin bu kararı 24 Ocak 1945 tarih ve 4697 sayılı kanunla onaylandı.

Yaklaşık Doksan beş yıl sonra Şirket-i Hayriyye bütün mal varlığıyla birlikte Devlet Denizyolları ve Limanları Umum Müdürlüğü’ne devredildi.