Osmanlı Devleti'nin otuz dördüncü padişahı Sultan 2. Abdülhamid'in ata binerken kullandığı Çerkez malı 141 yıllık eyer, nem kaybına bağlı kuruma nedeniyle restorasyona alındı.

Abdülhamid Han'ın padişah olduğu yıllarda kullandığı günümüzde Milli Saraylar koleksiyonunda yer alan 1878 yapımı eyer, nem kaybına bağlı kuruma yüzünden tahribata uğrayınca koruma altına alındı.

Tarihi eyer Yıldız Şale Köşkü'nde restore ediliyor.

Çerkez usta  Ömer bin Çağandak'ın elinden çıktığı belirtilen eyer 3 parçadan oluşuyor.  Deri kısmında farklı motifler bulunan eyer aynı zamanda, gem denilen ağızlık kısmının yer aldığı dizgin ile ayakların konulduğu 2 adet üzengi ve kayış baş süsünden oluşuyor.

II. Abdülhamid'in eyerinin üzengi kısmı aynı zamanda "savat sanatı" örneği. Savat çamuru ile gümüş üzerine yapılan süsleme sanatı olan savatlı gümüş işlemelerden oluşan üzengilerin bir tanesinin ağırlığı 660 gram.

Restoratör Başak Birsel: Konservasyon çalışması 2-4 ay sürecek

Tarihi eyerin koruma işlemlerini, Tekstil Restorasyon ve Konservasyon Atölyesi sorumlusu restoratör Başak Birsel ekibiyle gerçekleştiriyor.

Birsel, AA muhabirinin sorularını yanıtlarken, Abdülhamid Han'ın kullandığı eyerin özelliklerine ilişkin şu bilgileri verdi: "Eser, deri malzemeden oluşuyor. Süslemelerinde savatlı gümüş, metal malzemeyle kaplanmış iplik olan kılaptan sim ip kullanılmış. Derinin de yoğun olduğu bölümlerde işlemeler mevcut. Üzerinde Osmanlıca yazılar var, kimin yaptığına ve kime ait olduğuna dair. Sultan Essahip Elgazi Hamid Han yazıyor."

Eyeri yapan usta Ömer bin Çağandak

Eserin arka kısmında eyeri yapan sanatçı Ömer bin Çağandak'ın Osmanlıca isminin yazılı olduğunu anlatan Birsel, eyerin 2 hafta önce atölyeye getirildiğini belirtti.

Birsel, bu tür bir eserin konservasyon çalışmasının 2-4 ay sürdüğünü kaydederek, esere yapılacak işlemleri şöyle açıkladı: "Eser öncelikle atölyeye geldiği an itibarıyla belgeleme işlemine tabi tutulur. Gerçek ölçekli ve detay fotoğrafları çekilir. Sonra kondisyon, bozulma ve yöntem raporları hazırlanır. Akabinde konservasyon ve restorasyon süreci başlar. Her eserin restorasyon ve konservasyon yöntemi, bozulmaların yapısına ve sebebine göre kendine özel olarak belirlenir. Biz alanında uzman 5 kişilik bir ekibiz. Atölyemizde iş bölümü yapıyoruz. Mikroskobik analiz, mekanik temizlik, yöntem uygulama gibi bölümlere ayrılıyoruz.

Eyerin bazı kısımlarındaki kopan parçalar aslına uygun şekilde sabitlenecek

Deri eserlerin en belirgin bozulma şekli, nem kaybına bağlı kuruma ve dökülmedir. Biz kurumaya bağlı dökülmeleri minimum seviyede tamamlayıp, nem dengesini sağlayarak bozulmaları durdurmaya yönelik konservasyon çalışması yapacağız. Bazı kısımlarında kopan parçalarını aslına uygun bir şekilde sabitleyeceğiz. Ardından gümüş olan kısımların restorasyon ve konservasyon işlemi için metal atölyemize naklini gerçekleştireceğiz."

Abdülhamid Han'ın şahsi bir eseriyle ilgili çalışma yaptığı için mutlu olduğunu ifade eden Birsel, "Bütün eserler çok kıymetli ancak padişahların kullandığı şahsi eserler ayrı bir özellik taşıyor. Çünkü ecdadın her anına şahitlik etmiş, 'sessiz tanıklar' diyoruz biz bunlara. Abdülhamid Han'ın atları ne kadar sevdiğini biliyoruz. Bu eyer de o koleksiyondan bir tanesi ve çok kıymetli." diye konuştu.

Kübra Kara - AA