Taner Tarha kimdir, Prof. Dr. M. Taner Tarhan kimdir? Prof. Dr. M. Taner Tarhan'ın biyografisi

Prof. Dr. M. Taner Tarhan (Akademisyen Arkeolog, eskiçağ tarihçisi. (d. 2 Şubat 1941, İstanbul - ö. 17 Ağustos 2022, İstanbul)

Babası Gazi Mustafa Sami bey (1892-1943), annesi Şerife Muazzez hanımdır (1913-2005). İlk ve orta öğrenimini İstanbul Bakırköy Kartaltepe İlkokulu, Bakırköy Ortaokulu, İstanbul Erkek Lisesi ve Pertevniyal liselerinde tamamladı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Prehistorya ve Klasik Arkeoloji Bölümünden mezun oldu (1966). “Klasik Arkeoloji” tezli sertifikası, “Prehistorya”, “Eskiçağ Tarihi” ve “Bizans Sanatı” yardımcı sertifikalarıdır. Mezuniyet tezi: “Side Müzesi Antik Taş Heykeltraşiye ait Eserler Katalogu” (Ord. Prof. Dr. Arif Müfid Mansel yönetiminde, 1965). Eskiçağ Tarihi Kürsüsünce açılan sınavı kazanarak 1966’da Asistan olarak göreve başladı. 1966-1972 arasında, Prof. Dr. Afif Erzen yönetimindeki doktora tezi çalışmaları sırasında, ek disiplin olarak Eski Önasya Dilleri ve Kültürleri Bölümünün ders ve seminerleri tamamladı. 1972’de pekiyi derece ile Ph. D./Dr. unvanını aldı. Doktora tezi: “Eskiçağ’da Kimmerler Problemi” (1972). 1972-73 arasında, Polatlı’da asteğmen olarak vatanî görevini ifâ etti. 1973’te İstanbul Üniversitesindeki asistanlık görevine yeniden tayin edildi. 1978’de Doçent unvanına hak kazandı. Doçentlik tezi: “M.Ö. XIII. Yüzyılda Uruatri ve Nairi Konfederasyonları” (1978). 1988’de de Profesör unvanını aldı. Profesörlük tezi: “The Old City of Van and the Van Fortress-Turkey” (1986). Kültür Bakanlığı Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğünün talebi üzerine “UNESCO World Heritage List/Dünya Kültür Mirası” aday projesini olarak hazırladı.

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesinde asistan temsilcisi (1966-72), fakülte yönetim kurulu üyesi (1980-1994), Van Bölgesi Tarih ve Arkeoloji Araştırmaları merkezi müdürü (1983-93), dekan yardımcısı (1984-91), Eskiçağ Tarihi Anabilim Dalı başkanı (1994-07), senato üyesi (1997-2000), dekan (2000-04), Kültür Bakanlığı İstanbul I No.lu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu üyesi (1994-95) ve başkanı (1995-1996) olarak görev yaptı.

Arkeoloji kazı çalışmaları itibariyle; Çukurova ve Toroslar/Antik Kilikia Bölgesi şehir ve nekropollerindeki tespit ve tescil çalışmaları (1962), Aydın-Geyre Aphrodisias antik kenti kazıları (1963), Antalya-Side kazıları (1964), Van-Çavuştepe Urartu kazıları (1965), Van-Çavuştepe, Van Kalesi ve Edirne-Enez (Ainos) kazıları (1966-1979), Elazığ-İmikuşağı Höyüğü (1983-1984) ve Van-Dilkaya (1983-1991) kazılarında yer aldı, Sait Başaran’ın Enez kazısında danışman olarak bulundu (2000-2001). Ayrıca Kazı başkanı olarak; Van Kalesi ve Eski Van Şehri Kazıları (1987-1991) Van-Gevaş Tarihî Türk Mezarlığı Kurtarma Kazılarına katıldı.

Bu kazı çalışmaları sırasında, yıllardır çok ağır tahribat gören ve yıkılmak üzere olan Eski Van Şehri’ndeki anıt yapılardan Kızıl Cami’nin minare kaidesi bütünüyle restore edilip kurtarıldı, Kale’deki Süleyman Han Camii de onarıldı.

.Van’daki birçok tarih ve arkeoloji projesi hazırladı, uyguladı. Akademik çalışmalarının yanı sıra İstanbul Üniversitesi’nde, Asistan Temsilciliği, Eskiçağ Tarihi Anabilim Dalı başkanlığı Dekan Yardımcılığı, Dekan ve Van Bölgesi Tarih ve Arkeoloji Araştırma Merkezi Müdürlüğü gibi idari görevler üstlendi.

Prof. Dr. M. Taner Tarhan’a, uzun yıllardan beri Van Bölgesi’nde yaptığı çalışmalar ve proje uygulamaları nedeniyle Van Belediye Başkanlığı tarafından 1997 yılında “Hemşehrilik Beratı” verildi.

Eskiçağ Tarihi Anabilim Dalı’nda yaklaşık 40 yıl görev aldı ve 2008’ de emekli oldu. 

2 Şubat 2008'de yaş haddinden emekli oldu. Aysel (Özbal) hanımla evli olup, bir kızı ve bir torunu vardır. İTÜ Mimarlık Tarihi ve Restorasyon Enstitüsü, Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu, UNESCO-ICOMOS Milletler Arası Anıtlar ve Sitler Konseyi Türkiye Millî Komitesi, Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü (kurucu), Türk Tarih Kurumu, ÇEKÜL (Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı), Yüksek Danışma Kurulu, BASAD (Eğitim Kurulu Başkanı) üyesiydi.

Makaleleri Tarih Dergisi, Tarih Enstitüsü Dergisi, Anadolu Araştırmaları, Belleten, Höyük, Cultura Turcica, ArkeoAtlas: Yaşayan Geçmişin Dergisi, Anatolian Studies, Istanbuler Mitteilungen, Tel Aviv, Arkeoloji ve Sanat, Sanat Olayı, Toplumsal Tarih, Haftalık, Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Belleteni, BASAD Kültür ve Sanat Dergisi, Mersin-Mozaik, İçel’de Kültür gibi birçok dergide yayımlandı. ve gazetelerde yayımlandı.

Üniversitelerin ve alanıyla ilgili kuruluşların düzenlediği çok sayıda ulusal ve uluslararası sempozyum, konferans ve seminere konuşmacı ve yönetici olarak katılıp yüzü aşkın bildiri sundu ve bildirileri bu toplantıların kitaplarında yer aldı. U. Bahadır Alkım (1986), Peter Neve (1993), Hakkı D. Yıldız (1995), Afif Erzen (1996) ve Sevgili Hocamız Afif Erzen (2004), Charles Burney (2004), Güven Arsebük (2004), Belkıs Dinçol ve Ali Dinçol (2007), Refik Duru (2007), Işın Demirkent (2008), Muhibbe Darga (2008), Haluk Abbasoğlu (2008) gibi Türk ve yabancı bilim insanları için hazırlanan armağan kitaplarda makaleleri yayımlandı. Meydan Larousse, TDV İslam Ansiklopedisi (1994), Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi (1997), Türkler (2002) ansiklopedilerine maddeler yazdı. TRT’nin 6 yıl süren çalışmaları sonucu gerçekleştirilen 36 bölümlük “Uygarlıklar Ülkesi Anadolu” belgeselinde (1995 danışman ve konu yazarı, “Anadolu Başkentleri” yapımında metin yazarı ve konuşmacı, Başkent TV ve benzerlerinde de yer aldı.

ESERLERİ:

Lise için Tarih I (E. Merçil, Z. Günal’la birlikte, 1989), Lise için Tarih I: Ders Geçme ve Kredili Sisteme Göre (E. Merçil, Z.Günal, B. Merçil’le birlikte, 1995), Tarih Yazımında Arkeolojinin Önemi (Türk Tarih Kurumu, Türk Dünyası Tarih Araştırmaları Kongresi Ankara 1994 Bildiri Metni, 1995), Sevgili Hocamız Afif Erzen (2004).