Teiresias nedir?

Teiresias: Thebaili Teiresias efsanede sözü geçen bilicilerin en ünlüsüdür.

Troya savaşı efsanelerinde de, Thebai çemberinde de çok önemli bir rol oynar. Öldükten sonra bile Odysseus ruhuna sorular sormak için uzun ve tehlikeli Hades yolculuğuna girişir. Büyücü tanrıça Kirke Teiresias'ı şöyle tanımlar:

Gidilecek Hades'i ve korkunç Persephone'nin ülkesine,

danışmak için Thebaili Teiresias'm ruhuna,

henüz yitirmemiş aklını bu kör bilici,

Persephone bir ona bilinç bağlamıştır ölülerden,

bir odur düşünen, ötekiler uçuşurlar gölgeler gibi.

Teiresias üstüne birçok efsaneler anlatılır: Teiresias Spartoi soyundandır, çocukluğunda Kithairon dağında gezerken çiftleşen iki yılana rastlamış, çocuk bir sopa alıp dişi yılanı öldürmüş, ossaat erkekken birdenbire dişi olmuş, yedi yıl sonra gene aynı yerde aynı olayı görmüş, bu kez erkek yılanı öldürmüş ve yine erkek olmuş.

Başına gelen bu olayın ünü tanrılara kadar uzanmış, Hera ile Zeus bir gün, aşkta kadın mı daha çok zevk duyar, erkek mi konusunda tartışırlarken, Teiresias'ın fikrini almayı düşünmüşler. Teiresias'ın yanıtı şaşırtıcı olmuş: Erkek bir zevk duyarsa, kadın onun dokuz mislini duyar diye buyurmuş, Hera da kadınlığın sırları açığa vuruldu diye Teiresias'a kızmış, gözlerini kör etmiş. Buna karşılık Zeus ona kâhinlik hünerini ve yedi kuşak boyunca yaşamasını bağışlamış.

Teiresias'ın en ünlü kehanetleri şunlardır Amphitryon'a karısı Alkmene'nin kiminle yattığını açıklar, Laios'a doğacak olan çocuğunun kendisini öldüreceğini haber verir, Oidipus'u aydınlatır, Thebai'den kovulmasını salık verir, Thebai'ye karşı yediler seferinde şehrin nasıl korunabileceğini gösterir; daha sonraki efsanelerde Teiresias her işe karışan bilici tipi olarak canlandırılır. Pentheus'a tanrı Dionysos'a karşı gelmemesini, Narkissos'un öleceğini ve daha birçok olaylarda geleceği haber veren odur.

Odysseia'da oynadığı role göre Teiresias'ın bilicilik hünerini ölümünden sonra da sakladığı anlışılır. Bu da Zeus'un ünlü kâhine bir armağanıymış. Epigonlar Thebai'yi alınca Teiresias öbür Thebaililerle göçmüş, yolda Telphusa kaynağından su içerken ölmüş. Başka bir anlatıma göre şehirde kalmış, ama Thebaililer onu kızıyla birlikte Delphoi'ye, Apollon tanrıya adanmak üzere göndermişler, yolda ihtiyarlıktan ölmüş.