TİKA'nın Balkanlarda 50 cami, köprü, mevlevihane, tekke, çeşme gibi ortak kültür mirası eserlerin restorasyonunu tamamladığını belirtti.

Balkanlarda adını 1995'te Bosna Hersek'e açtığı ofisle duyuran TİKA, geçen 22 yılda bölgedeki 11 temsilcilikle çoğunluğu Bosna Hersek'teki iç savaşta yıkılan Osmanlı döneminden kalma, medrese, cami, köprü, mevlevihane, tekke, çeşme gibi birçok eseri restore ederek hizmete açtı.

TİKA Başkan Yardımcısı Birol Çetin Çetin, Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı'nın (TİKA) Balkanlardaki çalışmalarına ilişkin AA muhabirine yaptığı açıklamada, Soğuk Savaş sonrasında bağımsızlığına kavuşan Türk Cumhuriyetleri ile koordinasyon amacıyla 1992'de kurulan TİKA'nın 2002'den sonra dünya geneline yayıldığını hatırlattı.

Çetin, ortak kültürel miras dolayısıyla TİKA'nın Balkanlarda çok hızlı yayıldığını dile getirerek, bölgede restorasyon çalışmalarının dışında, tarım, altyapı, eğitim ve sağlık gibi pek çok alanda da proje geliştirdiklerini anlattı.

Balkanlarda destek vermedikleri, proje yapmadıkları kuruluş bulunmadığını ifade eden Çetin, tarım ve eğitim politikaları alanında yoğun bir çalışma içerisinde olduklarını vurguladı.

Çetin, TİKA'nın başta Balkanlar olmak üzere, dünya genelinde bir marka haline geldiğini belirterek, şunları dile getirdi:

"Bize soruyorlar, 'Neden bu kadar para harcıyorsunuz?' diye. Yaptığımız şeylerle aslında insanlık ölmedi mesajı vermeye çalışıyoruz. Bugüne kadar her şey silahlarla savaşlarla çözülmeye çalışıldı. Bunun tam tersi olarak biz de çocukların hayat şartlarının iyileştirilmesi ve genel olarak mağduriyetlerin giderilmesine çalışıyoruz, temel felsefemiz bu."

- "Balkanlar genelinde 24 eser üzerinde çalışıyoruz"

Bosna Hersek'te eğitim, sağlık, tarım faaliyetleri dahil 800 proje yaptıklarını ifade eden Çetin, şöyle dedi:

"TİKA olarak Balkanlarda şu ana kadar yaklaşık 50 cami, köprü, mevlevihane, tekke, çeşme gibi ortak kültür mirasımız olan eserin restorasyonunu tamamladık. Balkanlardaki ortalamamız yıllık olarak ülkenin büyüklüğüne göre 25 ile 50 proje arasında değişiyor. Şu an Bosna Hersek'te 6 eser üzerinde restorasyon çalışmalarımız devam ediyor. Balkanlar genelinde ise 24 eser üzerinde çalışıyoruz, projeleri tamamlanmak üzere. Aynı zamanda bu eserler, bölge halkına ciddi turizm getirisi sağlıyor."

Çetin, tamamlanan bütün eserlerin yanında, Makedonya'da açılışı yapılan Mustafa Kemal Atatürk'ün Babası Ali Rıza Efendi Anı Evi Müze Kompleksi ile Dünya Kültür Mirası listesinde bulunan ve romanlara konu edilmiş Dirina Köprüsü'nün ayrı bir öneme sahip olduğunu anlattı.

- Etnik unsur gözetilmiyor

TİKA Balkanlar ve Doğu Avrupa Dairesi Başkanı Mahmut Çevik de Türkiye'nin Balkanlarla bağının hiç kopmayacağını belirterek, Türkiye'nin Balkanlara bakış açısının, kalıcı barışın sağlanması ve ekonomik kalkınmaya yönelik siyaset ile strateji geliştirme üzerine olduğunu söyledi.

Balkanlarda yaşayan kardeş ile akraba toplulukların yaşam standartlarının yükseltilmesi ve kültürel mirasın korunması için 11 ülkede çalışma yaptıklarını ifade eden Çevik, projelerde etnik unsur gözetmediklerini vurguladı.

Çevik, proje çalışmalarını bölgelerdeki ilgili kurumlarla karşılıklı istişare şeklinde geliştirdiklerini aktararak, "Bu anlayışımız her ülkede geçerlidir. Sizin için hangisi iyiyse birlikte karar verelim uygulayalım. 'Tarım alanında şunu uygulayalım, eğitim alanında bunu uygulayalım.' değil. Bugün, Üsküp'te yapmış olduğumuz çocuk acil kliniği ve yoğun bakım ünitesi sadece Türk veya Müslüman toplumuna değil, Balkanlar geneline hizmet ediyor." ifadesini kullandı.

Balkanlardaki Osmanlı eserlerinin büyük bir kısmının yakıldığına veya imha edildiğine dikkati çeken Çevik, şöyle devam etti:

"Ayakta olanlar, neredeyse onları tespit edip o ülkeyle iş birliği halinde çalışıyoruz. Bosna Hersek'te, Üsküp'te, Arnavutluk'ta, Kosova'da çok proje var. Önümüzdeki günlerde en önemli çalışmalardan biri Romanya'daki iki eserimiz üzerinde olacak. Projelerimizin çizimlerini tamamladık ve Romen makamlarına sunduk. Önümüzdeki günlerde onlardan çıkacak izinle ilk restorasyon çalışmalarına başlayacağız. Sırbistan'daki restorasyon çalışmalarımız şu anda Valide Sultan Cami ile beraber Ram Kalesi çalışmalarını başlattık. Sırp makamlarının bizlere vermiş olduğu destekle Belgrad'taki Sokullu Çeşmesi'nin restorasyon çalışmalarına da başlayacağız."

Çevik, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile hükümetin Balkan halklarına ve Osmanlı eserlerine büyük önem verdiğine işaret ederek, "Ecdat nereye gitmiş, hangi eseri bırakmışsa TİKA takip ediyor ve onu kültürel miras olarak ayağa kaldırıyor. Türkiye Cumhuriyeti Devleti kültürel mirasının korunması yolunda bir limit koymuyor. Başbakanlığımız bu noktada nerede eserimiz var ise az ya da çok ulaşmak ve onu ayağa kaldırmak istiyor." diye konuştu.