Türkiye'de kültür harcamaları geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 4,7 yükselerek 56 milyar 957 milyon 673 bin liraya ulaştı.

Türkiye İstatistik Kurumu, 2019 yılına ilişkin kültür ekonomisi verilerini açıkladı.

Buna göre, kültür harcamaları geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 4,7 artarak 56 milyar 957 milyon 673 bin liraya yükseldi.

Toplam kültür harcamaları içinde genel devlet harcamalarının payı yüzde 59,8, özel harcamaların payı ise yüzde 40,2 olarak gerçekleşti. Kültür harcamalarının gayrisafi yurt içi hasılaya oranı 2019'da yüzde 1,3 oldu. Bu oran 2018'de yüzde 1,5 seviyesindeydi.

Genel devlet harcamaları içindeki kültür harcamaları geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 2,5 azalarak 34 milyar 66 milyon 938 bin liraya geriledi. Harcamaların yüzde 71,7'si merkezi devlet bütçesinden, yüzde 28,3'ü ise mahalli idareler bütçesinden gerçekleştirildi. Genel devlet harcamaları içinde kültürel alanlara göre harcamalara bakıldığında, mimarlık yüzde 28,5, kitap ve yazılı basın yüzde 12,3, gösteri sanatları yüzde 10,3, görsel/işitsel ve multimedya yüzde 9,7, kültürel miras yüzde 6, doğal miras yüzde 5,2 paya sahip oldu.

- Hane halkı kültür harcamalarında "televizyon ve ekipmanı" ilk sırada

Hane halklarının geçen yıl gerçekleştirdiği toplam kültür harcamasının dağılımına bakıldığında, televizyon ve ekipmanı masraflarının yüzde 21,9, kitapların yüzde 13,9, kırtasiye ve çizim malzemelerinin yüzde 11,4, kablolu ve özel TV yayın hizmetlerine ödenen ücretlerin yüzde 10,8, veri işlem ekipmanlarının yüzde 10,4, sinema, tiyatro ve konserin yüzde 6,2 paya sahip olduğu görüldü.

- Kültürel sektörlerdeki girişimlerin cirosu yükseldi

Kültürel sektörlerde faaliyet gösteren girişimlerin cirosu geçen yıl 2018'e göre yüzde 11,4 artarak 84 milyar 220 milyon 477 bin lira olurken, bu sektörlerdeki çalışan sayısı aynı dönemde yüzde 3,9 düşerek 256 bin 129'a geriledi.

Kültürel sektörler arasında girişim sayısının en fazla olduğu faaliyet yüzde 17,3 ile belirli bir mala tahsis edilmiş mağazalarda gazeteler ve kırtasiye ürünlerinin perakende ticareti oldu.

- Kültürel sektörlerin faktör maliyetiyle katma değeri 15,8 milyar lira oldu

Kültürel sektörlerde faaliyet gösteren girişimlerin faktör maliyetiyle katma değeri 2019'da bir önceki yıla kıyasla yüzde 8,5 artarak 15 milyar 802 milyon 142 bin lira seviyesinde gerçekleşti.

Katma değerin yüzde 22'si kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması, yüzde 14'ü sinema filmi, video ve televizyon programları yapımcılığı, ses kaydı ve müzik yayımlama faaliyetleri ve yüzde 9,8'i mimarlık faaliyetlerindeki girişimler tarafından üretildi.

- Kültürel mal ihracatı 43 milyar lira

Kültürel mal ihracatı söz konusu dönemde yüzde 26,5 artarak 43 milyar 38 milyon 448 bin lirayı buldu. Bu oran ana mal ihracatında yüzde 26,4 olurken, ikincil mal ihracatında yüzde 29,7 olarak gerçekleşti. 2019 yılında kültürel mal ihracatının toplam mal ihracatı içindeki payı yüzde 4,2 oldu.

Kültürel mal ithalatı ise geçen yıl 2018'e göre yüzde 29,6 yükselerek 29 milyar 399 milyon 920 bin liraya ulaştı. Ana mal ithalatı yüzde 61,4, ikincil mal ithalatında yüzde 10,3 arttı. Geçen yıl kültürel mal ithalatının toplam mal ithalatı içindeki payı yüzde 2,5 oldu.

- Kültürel ihracatta en büyük pay el sanatlarında

Kültürel alanlara göre en yüksek paya sahip el sanatlarının ihracat tutarı toplamı 33 milyar 105 milyon 162 bin lira olarak gerçekleşti. El sanatlarının toplam kültürel mal ihracatı içindeki payı yüzde 76,9'u buldu.

Görsel ve işitsel medyanın ithalat toplamı geçen yıl 11 milyar 637 milyon 934 bin liraya ulaşırken, toplam kültürel mal ithalatı içindeki payı yüzde 39,6 olarak kaydedildi.

AA Zeynep Çetinkaya