Yeni Tyrannosaurus Türü Keşfedildi:

Günümüzde tanımlanmış 32 yetişkin T. rex türü var.. Bunlara ek olarak genç bireylere ait fosiller ve henüz incelenmemiş kalıntılar da vardır. Şöhreti dışında, hakkında en çok araştırma yapılmış dinozor türüdür. Beyin yapısından tutun görüşüne kadar pek çok farklı yönden defalarca kez araştırılmıştır. Buna rağmen hâlâ hakkında tartışılan konular vardır, bu konuların arasında en meşhurlarından biri ise farklı Tyrannosaurus türleri sorusudur. T. rex bunca yıl Tyrannosaurus cinsi altındaki tek geçerli tür olmayı sürdürdü. Ancak geçtiğimiz günlerde yayımlanmış yeni bir makalede New Mexico'dan gelen bazı fosillerin yeni bir Tyrannosaurus türünün varlığına işaret ettiği öne sürüldü.

T-Rex adının öyküsü

1874 yılında ABD'nin Kolorado eyaleti yakınlarında jeolog Arthur Lakes tarafından bulunan bir takım diş fosili, 1890'larda da bu cinse ait başka örneklerle beraber bugün Tyrannosaurus (Kertenkelelerin Kralı) olarak bildiğimiz dinozorun ilk örnekleriydi. Ancak bu fosillerin ilk bulunduğu zamanlar yeterince incelenemediğinden ötürü yanlış sınıflandırılmışlardı.

1890'larda Wyoming'de bulunan bazı fosiller paleontolog Othniel Charles Marsh'a gönderilmişti. Marsh, bu bulguları inceledi ve hâli hazırda bilinen Ornithomimus cinsinin başka bir türü olarak yorumlayarak hayvana Ornithomimus grandis ismini verdi.

1892'de Marsh'ın rakibi Edward Drinker Cope iki büyük omur fosilini incelemiş ve kemiklerin bir çeşit boynuzlu dinozora ait olduğu sonucuna varmıştı. O da bu kalıntıları “büyük delikli omur”anlamına gelen Manospondylus gigas olarak tanımladı.

1900 yılında Amerikan Tabiat Tarihi Müzesi'nin asistan küratoru olan paleontolog Barnum Brown, ABD'nin Wyoming eyaletinde dev bir yırtıcı dinozora ait kısmi bir iskelet ortaya çıkardı. İlerleyen yıllarda aynı türe ait başka bir iskeleti de Montana eyaletinde yer alan Hell Creek Formasyonu'nda buldu.

İki iskelet de 1905 yılında Amerikan Tabiat Tarihi Müzesi'nin müdürü Henry Fairfield Osborn tarafından tanımlandı. İlk iskelet, Dynamosaurus imperiosus olarak isimlendirilirken ikincisi de Tyrannosaurus rex olarak adlandırıldı. Bir yıl sonra Osborn iki örneğin de aynı tür olduğunu fark etti ve Tyrannosaurus rex ismiyle devam etmeyi tercih etti.[2] Kısacası T. rex bu hayvana verilmiş ilk isim değildi.

Uluslararası Zoolojik İsimlendirme Kurallarınca (ICZN) bir canlı birden fazla kez tanımlanmışsa, durum fark edildikten sonra canlının orijinal isimi kullanılmaya devam edilmeli ve sonradan konulanlar geçersiz sayılmalıdır. T. rex'in orijinal ismi olan Manospondylus gigas, bu sebepten ötürü öncelikli isim olmalı ve kullanılmalıydı. Ancak ICZN 2000 yılının ocak ayında çıkardığı yeni bir kuralla Tyrannosaurus rex ismini kurtardı. Yeni kurala göre orijinal olmayan fakat geçerli kabul edilen bir isim en az 50 yıl boyunca, minimum 10 yazar tarafından 25 veya daha fazla makalede kullanılmışsa o isim kullanımda kalmaya devam edebilir. Tyrannosaurus rex ise tam bu sebepten ötürü adını koruyabildi.

Diğer türler
 

Tyrannosaurus, theropod dinozorların Tyrannosauridae familyasının altında yer alan Tyrannosaurinae altfamilyasında sınıflandırılan bir cinstir. Bu altfamilyada Tyrannosaurus haricinde Nanuqsaurus ve Lythronax gibi cinsler de yer almaktadır. Fakat konu T. rex'e yakınlık olunca Tarbosaurus ve Zhuchengtyrannus adında Asya'da yaşayan iki cins ön plana çıkmaktadır. Bu iki dinozor Tyrannosaurus'a o kadar benziyor ki çoğu zaman Asya'nın T. rex'leri olarak anılmaktadırlar.

Tarbosaurus bataar'ın fosilleri ilk olarak 1946 yılında Moğolistan'da Gobi Çölü'nde bulundu. Ancak 1955'te tanımlandığında Tyrannosaurus cinsi altında sınıflandırılmıştı ve ismi Tyrannosaurus bataar konulmuştu. Yani tür, Tyrannosaurus'un başka bir türü olarak düşünülmüştü. İlerleyen yıllarda yapılan daha detaylı incelemeler bu fosillerin Tyrannosaurus'dan ayrı bir cins sayılacak kadar farklı olduğu sonucuna vardı. Bu şekilde hayvana Tarbosaurus adı konuldu. Farklı bir cins olmasına rağmen bu cins, Tyrannosaurus'un filogenetik olarak en yakın akrabalarından bir tanesiydi.

2001'de ilk fosillerini bulduğumuz bir başka dinozor da Tarbosaurus'a benzer bir kader paylaşacaktı. Günümüzde Zhuchengtyrannus magnus olarak bildiğimiz dinozorun fosilleri, ilk başta Tarbosaurus ve Tyrannosaurus cinslerinin altında sınıflandırılmaya çalışıldı. Ancak kapsamlı araştırmalar, örneklerin Zhuchengtyrannus'a ait olduğunu gösterdi.

Zhuchengtyrannus da Tyrannosaurus'a en yakın türler arasında yer edindi.

2022 yılında paleontolog Gregory S. Paul yayımladığı bir makalede hâli hazırda Tyrannosaurus rex olarak tanımlanmış bazı örneklerin aslında farklı türleri temsil ettiğini ortaya atıp T. imperator ve T. regina adında iki farklı Tyrannosaurus türünü isimlendirmişti. Ancak araştırması paleontoloji camiasındaki meslektaşları tarafından pek desteklenmedi.

Güneyli Tiranozor: Tyrannosaurus mcraeensis

Tironozorgiller (Tyrannosauridae) dinozorları Geç Kretase'de Lavrasya’da yaygındı. Şüphesiz ki en bilinen örneği Jurassic Park’ın başrolü Tyrannosaurus rex türüdür. Genel olarak Tyrannosauridae familyasının kökenleri anlaşılmış olsa da Tyrannosaurinae altfamilyasının evrimsel süreci henüz tam bilinmemektedir. Bazı bilim insanları Asya kökenli olduklarını düşünürken diğerleri Kuzey Amerika kökenli olduklarını savunmaktadır. Ancak kesin bir kanıya henüz varılamamıştır. 

Tyrannosaurus mcraeensis'in bilinen fosilleri aslen 1983 yılında New Mexico'nun Geç Kretase, Kampaniyen-Maastrihtiyen aşamalarına tarihlenmiş Hall Lake Formasyonu'nda bulundu. Ardından New Mexico Tabiat Tarihi ve Bilim Müzesi'ne gönderildi. Materyal nerdeyse tam bir alt çene ve parçalanmış kafatası kalıntılarından oluşmaktaydı. Bu örnek 1984 yılında Tyrannosaurus rex'e atandı ve 1986 yılında New Mexico Geological Society'de yayımlandı