Afyonkarahisar'ın Bolvadin ilçesindeki Üçhöyük kurtarma kazısında 4 bin yıl öncesine tarihlenen mühür, tekstil ürünleri ile seramik kalıntılarıyla bölgedeki önemli ticaret merkezi olduğu düşünülen antik kentin ilk duvarları bulundu.

Bolvadin İlçe merkezindeki Üçhöyük mevkisindeki kazılar, Kültür ve Turizm Bakanlığı izniyle Afyonkarahisar Müze Müdürü Mevlüt Üyümez başkanlığında, Selçuk Üniversitesinden Prof. Dr. Özdemir Koçak'ın bilimsel danışmanlığında, geniş katılımlı bilim heyeti ile Bolvadin Kaymakamlığı ve Belediye Başkanlığı desteğiyle 2 yıldır sürdürülüyor.

Üçhöyük kurtarma kazısının bilim heyeti üyesi ve alan sorumlusu Dicle Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Dr. İsmail Baytak, AA muhabirine, ikinci sezonuna 12 Eylül'de başlanan kazının 20 yıllık bir yüzey araştırmasına dayandığını söyledi.

Bölgenin tarihte "Puruşhanda" diye tanımlandığını dile getiren Baytak, şöyle konuştu:

"Biz de buranın Üçhöyük ile lokalize edilebileceğini ispatlamaya yönelik bir çalışma içerisindeyiz. Akad İmparatorluğu'nun Sargon döneminden kalma vesikalarında 'Sargon'un kendi tüccarlarını korumak amacıyla Puruşhanda kentinin kralıyla anlaşma yaptığı ve bölgeye hareket ettiği' yazıyor. Tanımlamalar ve belgeler burasını işaret ediyor. Elimizdeki veriler şimdiden bunu desteklemektedir. Burası, 3 tepeden dolayı Üçhöyük olarak tanımlanıyor. Yayılım alanı 175 hektardan oluşuyor. Biz burada basit bir höyükten değil, bir şehir ve kent devletinden bahsediyoruz. Üçhöyük'teki mevcut buluntuların yanı sıra kazıda yeni bulunacak yazılı belgeler ile mimari unsurlarla bunu daha da pekiştireceğiz."

-"Kentin ilk duvarlarına ulaştık"

Baytak, önceki yılki kazıda bulunan, bölgenin Mezopotamya ile ticaretini gösteren Sümerlilerin kullandığı stilde kireç taşından yapılan bir silindir mühür üzerindeki çalışmaların devam ettiğini vurguladı.

Kazıda, geçen sene tespit ettikleri ve kısmen açtıkları ahşap çatı sisteminin uzantılarının belirlendiğini aktaran Baytak, şöyle devam etti:

"Bunun olduğu gibi çöktüğünü ve oldukça geniş bir alanı kaplayan 15 metrekare genişlikte 20 santimetrelik bir tabakayı kapladığını tespit ettik. Bu yılki çalışmalarımız da bu yönde devam edecek. Bunun dışında da bölgeye, Mezopotamya ve Anadolu'nun diğer noktalarından kalay, bakır ve yün geldiğini biliyoruz. Özellikle de burada tekstil üzerine büyük bir faaliyet var. Sadece yüzeydeki küçük bir alanda bile ip eğirmede kullanılan 'kirman' denilen onlarca kaliteli küçük buluntular ele geçti. Yine, dokuma tezgahlarında kullanılan hilal ve konik biçiminde ağırlıklar bulduk. Üçhöyük'ün 'Aşağı Şehir' olarak tanımladığımız yerinde büyük bir ticaret ve üretim merkezi bulunuyor. Ayrıca, saray malzemesi olarak bildiğimiz çok kaliteli çanak ve çömlekler çıkıyor."

İl Kültür ve Turizm Müdürü Mehmet Tanır da Üçhöyük kurtarma kazısında önemli verilere ulaşıldığını belirterek, "Bölge, tekstil ve dokumacılık üzerine ön plana çıkıyor. Çünkü, burada dokumada kullanılan malzemelere ulaştık. Yine, M.Ö. 2300'lü yıllara tarihlenen Puruşhanda olabileceğini düşündüğümüz kentin ilk duvarlarına ulaştık. Bu da bizim elimizdeki çok önemli bir bulgu. Ayrıca, burası çok önemli bir ticaret merkezi olarak karşımıza çıkıyor."dedi.

- "Ulaştığımız bir ticari mühür"

Bolvadin Kaymakamı Taner Bolat da kazı çalışmalarında elde edilen bulgularla Üçhöyük'ün M.Ö 2000'li yıllara tarihlenen Puruşhanda kenti olduğu yönünde değerlendirilmelerin yapıldığını anlattı.

Afyonkarahisar'ın gizemli bir şehir olduğunu söyleyen Bolat, şu değerlendirmede bulundu:

"Kazı ekibimiz, hava şartları müsaade ettiği müddetçe çalışmalarını sürdürecek. İlçe kaymakamlığı ve belediye başkanlığımızca, Üçhöyük'teki kurtarma kazısına bütün teknik desteğimizi verdik. Yine, Üçhöyük'te çıkan buluntuların sergilenmesi ve ekibin konaklaması için de kent merkezinde bir kazı evi oluşturduk. Biz, burada çıkan bütün malzemeleri kazı ekibimizle tek tek inceliyoruz. Üçhöyük kazısında bir katman ortadan kalktığı anda hemen 4 bin yıl önceki bazı buluntulara rastlama şansımız oldu.

Özellikle burada bulduğumuz mühür, Anadolu'nun çeşitli yerlerindeki kazılarda bulunan mühürlerden değil. Ulaştığımız bir ticari mühür. Buranın kayıp kent Puruşhanda olduğunu düşündürecek bir ticari mühür. Burada alt katmanlara da indiğimizde bunun sayısının da artacağını değerlendiriyoruz. Çünkü, tarihte Puruşhanda bir ticaret merkezi olarak öne çıkıyor. Yine burada bulduğumuz seramik kalıntılarının da bir saraya ait olduğunu tahmin ediyoruz. İnşallah, bu kazımızın neticesinde Afyonkarahisar'da muazzam bir yapı ortaya çıkacak."

Bolvadin Belediye Başkanı Fatih Kayacan ise Üçhöyük'te 2 yıldır devam eden kazıları, Türkiye'de yeni bir turizm destinasyonu oluşturacağı için önemsediklerini ve heyecanlı olduklarını ifade etti.

AA Arif Yavuz